X. N. Atabayeva, J. B. Xudayqulov

Biologiyasi 
Rivojlanish davrlari. Unib chiqishi. Афа urugining unib chiqishi 
uchun havo, suv va issiqlik talab qiladi. Shu omillar yetarli bo„lganda 
arpaning urugi 5-7 kunda unib chiqadi. Agarda issiqlik yetarli bolmasa, 
urugiar 15-20 kunda unib chiqa boshlaydi. Urug'ni unib chiqishi uchun 
48-65% suv quruq urug„ vazniga nisbatan talab qiladi. 1-3 °C da ham 
urug„ni unib chiqanini ko„zatish mumkin lekin optimal harorat 18-25 °C, 
maksimal harorat esa 28-30 °C hisoblanadi. Urug„ni bir tekis unib 
chiqishiga quyidagi omillarning ahamiyati katta: suvni tanqisligi, past 
harorat, tuproqni zichlanishi, tuproqni qatqaloqligi, haddan tashqari 
namligi va urug„ni chuqur ko„milishi.
Unib chiqish davrida urug„ kurtak va ildiz hosil boiadi. Ildiz 
tuproqqa kirib boradi, birinchi barg esa rangsiz yupqa qobiq bilan 
qoplangan, tuproq ustiga ko„tariladi. Maysalanish davri asosan uchta 
barg hosil boiishi bilan yakunlanadi.
Tuplanish davri. Uchta barg hosil boiishi bilan tuproq ustki 
qatlamida poya bo„g1nlari hosil bola boshlaydi. Bu bo„g„indan 
ikkilamchi ildizlar va qo„shimcha maysalar hosil boiadi. Hosil boigan 
poyalar soni tuplanish darajasini ko„rsatadi. Hosildorlikni oshishiga 
rivojlanish sharoitining yaxshi kelishi qo„shimcha poyalaming asosiy 
poyadan salgina farq qilishi ham o„z ta‟sirini
107

---

ko„rsatadi. Bir o„simlikda poyalar soni 1 dan 16 poyagacha uchraydi, bu 
bilan tup hosil boiadi. Tik turuvchi, yoyilib o„suvchi va oraliq shakllari 
boiadi.
Naychalash davri. Bu davrda bo„g„in oraliqlari uzayadi va boshoq 
hosil bola boshlaydi. Unib chiqqandan 4-6 hafta o„tgandan so„ng 
naychalash davri boshlanadi.
Noqulay sharoitda bu davrda o„zining salbiy ta'sirini ko„rsatmay 
qolmaydi. Shu sababli o'simlik hosil tuzilish a‟zolarida o„sish va 
rivojlanishi kechikadi. Suv tanqisligi, oziq moddasini, yoruglikni 
yetishmovchiligi donni kamayishiga olib keladi.