X. N. Atabayeva, J. B. Xudayqulov

Tashqi muhitga talabi 
Tuproqqa talabi Bug„doyni tuproqqa boigan talabi juda yuqori. 
Tuproq unumdor, ko„p miqdorda oziq unsurlarga ega boiishi kerak. 
Tuproq reaksiyasi pH 6-7,5 boiishi lozim. Sho„r, botqoqlangan va nordon 
tuproqlardan tashqari barcha tuproqlarda yaxshi o„sadi.
Namlikka talabi. Bug„doy namlikni yaxshi ko„ruvchi o„simlik. 
Uning unib chiqishi va bo„kishi uchun har xil miqdorda suv talab 
qilinadi. Urug
4
o
4
rtacha bo
4
kish uchun 45-56% suvni yutadi. 
O'simlikning rivojlanishining boshlanishida, ya‟ni ildiz tizimi 
shakllanayotgan bir paytda tuproqni yaxshi namlash talab qilinadi.
Tuplanish davridan boshlab suv sarfi ko
4
paya boshlaydi va u 
naychalash va donning toiishishi davrida maksimumga ega boiadi.
Bu davrda boshoq o
4
sadi, generativ organlari hosil bo„ladi, don 
shakllanadi. Agar suv kam boisa, bug'doy yomon shoxlanadi yoki 
umuman shoxlanmaydi. Donning shakllanishida suvning yetish- masligi 
hamda donning tolishishida suvning yetishmasligi urug
4
- ning siyrak 
boiishiga va puch don hosil bolishiga olib keladi.
Mum pishish davrida suvga boigan talabi kamayadi, transpiratsiya 
koeffitsiyenti 460-500 tuproq iqlim sharoitiga qarab bu ko
4
rsatkich 
o
4
zgarib turadi.
87

---

Ozuqa elementlariga bo„lgan talabi. Bug„doy ozuqa elementlariga 
juda talabchan. Hosildorlik qancha yuqori boisa, shunchalik oziq 
moddalar ko„p talab qilinadi. Bug„doy ekiladigan asosiy zonalarda 1 s don 
va shunga mos ravishda somon hosili uchun 2,5-3,5 kg azot, 0,9-1,2 kg 
fosfor, 2-3 kg kaliy sarf qilinadi.
Haqiqatda bug„doy o'zi oziq moddalami ko„proq qabul qiladi, oziq 
moddalaming bir qismi ildizlarida qoladi va tushib ketgan barglarda ham 
qoladi. Azot va fosfor tuplanish va sut pishish davrida ko„proq iste‟mol 
qilinadi.