Xarakter va temperament

Kishining e’tiqodlarini ifodalaydigan xarakter xislatlari
Kishining ma’naviy qiyofasi haqida, awalo, uning xatti-harakati va
xulqiga qarab hukm qilamiz. Kishining ma’naviy qiyofasi, awalo, uning
xatti-harakatlari va xulqida namoyon bo'ladi.
Axloqli odam deb, o'zlarining intilishlarida, qarorlarida va harakatlarida har doim gumanistik axloq prinsiplariga amal qiluvchi kishilami
aytamiz.
Qat’iyat, sabot, dadillik, matonat, tashabbuskorlik, mas’uliyat hissi,
intizomlilik va shu kabi iroda xislatlari kishining axloqiy qiyofasini, uning
mustahkam e’tiqod va barqaror axloqiy hissini ifodalaganligi sababli, biz
bu xislatlarni yuksak sifatlar deb taqdirlaymiz.
Ular qaysi kishi xarakterining ma’naviy darajasi, awalo, o'z faoliyatlarida yoki o'zining ayrim xatti-harakatlarida, tamoyillarida asoslanadigan motivlarida namoyon bo’ladiki, kishi o'z intilish, qarorlarini va o'z
harakatlarini, shuningdek, boshqalar tomonidan chiqariladigan qaror va
harakatlarini shu nuqtayi nazaridan baholaydi. Xalqimizning azal-azaldan, masalan, To'maris, Shiroq, Farhod va bugungi kunning boshqa
ko'pgina qahramon yigit va qizlari xarakterining mustahkam matonatli
bo'lganligi ulardagi e’tiqod, ulaming vatanparvarlik, o'z xalqiga, davlatiga fidokorona sadoqat ruhida tarbiyalanganliklari samarasidir. Kishilarning ma’naviy fazilati — rostgo'ylik, to'g'rilik, xalq manfaatlariga, Vatan
manfaatlariga sadoqatliliklaridadir. Axloqli kishilar davlat manfaatlarini
shaxsiy manfaatlaridan yuqori qo'yadigan kishilardir.
Milliy xarakterning oliyjanob axloqiy fazilati — Vatan va o'z xalqining
baxt-u saodati uchun, jamiyat ideallarini amalga oshirish uchun kurashlarda o'z hayotini qurbon qilishga tayyor turishdir.
Kishining boshqa odamlarga va mehnatga bo’lgan munosabatlarida ifodalanadigan xarakter xislatlari
Kishining boshqa odamlarga bo’lgan munosabatlarida ifodalanadigan
xarakter xislatlari odamning xatti-harakatlari va nutqida yaqqol namoyon
bo’ladi.
Kishining boshqa odamlarga bo’lgan munosabatlarida ifodalanadigan
ijobiy xarakter xislatlari, awalo, kishining boshqa odamlar bilan nechog'li
el bo'lib ketishidadir. Bu xarakter xislati kishining hamisha boshqa odamlar
bilan birgalikda bo'lishga, jamoaning umumiy manfaatlari bilan nafas
olishga, birgalikda qilinadigan ishlarda qatnashishga intiluvida namoyon
boMadi. Kishilarga el bo'lib ketadigan odamlar, hatto biroz muddatga
bo'lsa ham yakka qolgan paytlarida ich-ichlaridan eziladilar.
Xarakter xislati bo’lgan el bo'lib ketishning, o'z navbatida, har bir kishida ba’zi bir xususiyatlari ham bo’ladi. Chunonchi, kishi naqadar el bo'lib
ketaveradigan bo'lmasin, shunga qaramay har bir kishining boshqa odamlarga ijobiy munosabati bir xil bo'lavermaydi, har bir odamning boshqalarga qaraganda o'ziga eng yaqin ko'rgan, ko'ngliga yoqqan oshna-og'aynisi
bo’ladi. Har bir odamning o'z o'rtoqlari, do'stlari bo’ladi. Buni boshqacha
qilib aytganda, kimgadir mehr-muhabbat qo'yishi (sadoqat) deyiladi.
Odamlar bilan munosabat, el bo'lib ketish doirasi har bir kishida turlicha namoyon boMadi. Bir xil odamlarning o'rtoqlari, do'stlari ko'p boMadi,
boshqa birovlarining oshno-og'aynilari, do'stlari kamroq boMadi. Odamlar
do'stlik munosabatlari va mehr-muhabbatlarining barqarorligi yoki beqarorligi
jihatidan ham bir-birlaridan farq qiladilar. Bir xil odamlar o'z do'stlik munosabatlarida sobitqadam, vafodor, mehr-muhabbatlaridan hech qachon
aynimaydigan boMadilar. Bu —xarakterning ijobiy xislatidir, albatta.
Ammo odamlar bilan munosabatida yoki birodarligida beqaror, subutsiz, aynama kishilar ham bo'ladi, bunday kishilarning do'stlik va mehrmuhabbatida tuturiq bo'lmaydi. Ulardagi yor birodarlik hissi ba’zan juda
ham jo'sh urib ketishi, shuningdek, darrov so'nib, yo'qolib ketmog'i ham
mumkin. Bunday odamlar boshqa bir kishi bilan do'stlashib ketaveradi,
bunisidan aynib, unisi bilan do'stlashadi. Odamlar bilan munosabatdagi bunday tuturiqsizlik ham xarakter xislatidir, lekin u salbiy xislat.