Xi-xv asrlarda Xitoy Reja

“Shenshi” (xitoy.keng kamar taquvchi olimlar.-Xitoyda feodalizm davrida feodallar tabaqasi) deb ataluvchi olimlar tabaqasini qarshiligini keltirib chiqardi.
1506-yilda mahramlar (о‘zaro yuz kо‘rishi mumkin bо‘lgan eng yaqin qarindoshlar) markaziy boshqaruvni tamomila о‘z qо‘llariga olib, uni 15 yil davomida (1521-yilgacha) о‘z qо‘llarida tutib turdilar.
Shenshilarning katta kuch sarflashi natijasida bu tо‘da hokimiyatdan chetlashtirildi, qatl etildi, mol-mulklari musodara etildi. Shenshi ikki toifaga bо‘lingan. Birinchi toifaga bevosita hokimiyatga aloqasi bо‘lgan va son jihatdan nisbatan kamchilikni tashkil etgan shaxslar qatlami - hukmdorning yaqinlari, katta amaldorlari va iyerarxiyaga asoslangan butun davlat apparati kirgan. Ikkinchi toifaga birinchi tabaqaga nomzod bо‘lgan va konfusiylik ta’limini olgan, lekin mansabga ega bо‘lmagan juda kо‘p о‘qimishli kishilar kirgan. Ular tо‘g‘ridan-tо‘g‘ri davlat vakolatlariga ega emasdilar, lekin joylarda, jamoa boshqaruvida juda katta rol о‘ynaganlar. Bu esa о‘z navbatida Xitoyda davlat hokimiyatining markazlashuviga katta yordam bergan.
Biroq bir asrdan keyin XVII asrning 20-yillarida mahramlar yana hokimiyatni qо‘lga olib, Shenshilarning kо‘pgina vakillarini ta’qib qildilar va qatl etdilar.


^{Sо‘nggi о‘rta asrlarda Xitoy}
Reja:

1. 
   Min sulolasining zaiflashuvi
   
2. 
   XVI-XVII asr birinchi yarmida Xitoyning iqtisodiy ahvoli.
   
3. 
   XVII asrning 30-40 yillarida Xitoydagi dehqonlar urushi.
   
4. 
   Manchjuriya dinastiyaning hokimiyat tepasiga kelishi.
   

5. Xitoyga Yevropa mustamlakachilarining kirib kelishi va Sin dinastiyasining ularga qarshi kurashi.
Tayanch iboralar:
Min sulolasi; haram; Mahramlar; lyan; regent; Manchjurlar sulolasi; Dunbey; Sin sulolasi; Gomindon.
Xitoy xalq respublikasi. Poytaxti - Pekin. Hududi - 9.597.000 km². Aholisi 1.300mln kishi (2004). Davlat till - Xitoy tilining Mandarin dialekti.
Dini konfusiylik, buddaviylik, xristian, islom. Pul birligi - yuan.
Osiyoning sharqida joylashgan. Shimoli - sharq va g‘arbda Rossiya (40 km), shimolda Mongoliya bilan (4670 km), shimoli-sharqda va Qirg‘iziston bilan (858 km), g‘arbda Pokiston (523 km), Tojikiston bilan (414 km), Afg‘oniston (76 km) janubi – g‘arb va janubda Hindiston bilan janubda Myanma bilan (2158 km), Vetnam (1281 km) Nepal (1236 km) Butan (470 km), Laos (423 km) bilan chegaradosh.
Xitoy Xalq Pespublikasi konstitusiyasiga kо‘ra xalq demokratik diktaturasi о‘rnatilgan sotsialistik davlat. Mamlakat tarkibida 22 ta provinsiya, 5 ta avtonom va 3 ta markaziy shahar -Pekin, Manxoy, Tyan’szin’ va 2 ta maxsus ma’muriy rayonlardan iborat. Bundan tashqari Xitoy tarkibida orollardagi hududlar-Gonkong, Makao va Tayvan ham mavjud. XXR - 1949 yil 1 oktabrda tashkil topgan. 1 oktabr milliy bayram - XXR elon qilingan pul ijro etuvchi hokimiyat XXR raisi (davlat boshlig‘i)ga, umumjahon xalq vakillari yig‘ilish doimiy qо‘mita raisi hisoblanadi. Qonun chiqaruvchi oliy organ - Umumjahon xalq vakillari yig‘ilishi.
О‘zbekiston Xitoy hamkorligiga - 1992 yil 12-14 mart kunlari О‘zbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti Islom Karimovning Xitoy Xalq Respublikasiga rasmiy davlat rasmiy tashrifi bilan asos solingan edi.
XVI asr oxiri va XVII asr boshlarida Min sulolasi (asoschisi Chju Yuan-chjan 1368 yilda asos solgan edi va bu sulola Xitoyni 1368-1644 yillarda boshqargan) tо‘la tushkunlikka yuz tutgan edi. Min sulolsining imperatori Chju Di davrida Pekinning markazida ‘’Ta’qiqlangan shahar’’ nomi bilan mashhur imperator saroyi 1406-1420 yillarda qurilgan va 1925 yilgacha oddiy fuqaroning kirishi taqiqlangan ushbu saroy 24 ta Xitoy hukmdorlarining qarorgohi bо‘lgan. ‘’Ta’qiqlangan shahar’’ning umumiy maydoni 720 ming kv.m.va 9999 xonadan iborat bо‘lgan.
XVI asr boshlariga kelib Xitoy monarxiya boshqaruv tizimiga ega bо‘lgan, markazlashgan davlat edi. Bu davrda Xitoyda haram og‘aligi