Xolboеv B. E. “Agrokimyo” fanidan O’quv uslubiy majmua

X = A • W •1000 / V • T;

bu yerda:
X – NO₃ miqdori mg/kg; A - NO₃ ning egri chiziqdagi ko’rsatkichi; W - so’rimning umumiy miqdori, ml; V - namuna uchun olingan surimning miqdori, ml; T-tuproq tortimi.
5 - LABORATORIYA IShI TUPROQ TARKIBIDAGI AMMIAKLI AZOTNI NESSLYER

REAKTIVI YoRDAMIDA ANIQLASh

Mashg’ulotdan maqsad: Tuproq tarkibidagi ammiak miqdorini Nesslyer reaktivi bilan aniqlash:
Bunda quyidagicha reakstiya beradi:

2 Hg K₂ I₄+ 3 KOH + NH₃ → NH₂ I Hg₂O + 7KI + 2H₂O

Ish tartibi. 10 g tuproqni tarozida tortib olib, щajmi 150 ml li konussimon qolbaga solinadi, uning ustiga 1 prostentli KCL eritmasidan 100 ml quyib 5 minut aralashtiriladi va 18-20 soat tinch qoldiriladi. Shundan so’ng chayqatiladi va filtrlanadi.
Filtratdan pipetka yordamida 5-10-20 ml yoki 40 ml o’lchab olib, 100 ml li o’lchov qolbaga solinadi. Unga 2 ml segnet to’zi eritmasidan quyiladi (segnet to’zi qo’shilmasi eritmadagi kalstiy va magniy tuzlari cho’kmaga tushishi mumkin), unga o’lchov qolbasining ¾ qismigacha suv va 2 ml Nesslyer reaktividan qo’shiladi, o’lchov qolbasining belgisigacha to’ldiriladi, qolba biroz chayqatiladi va kalorimetr orqali ko’riladi. quyidagi formula b-n hisoblanadi:
X = a· umumiy so’rimning miqdori ·1000 mg/kg
olingan so’rim miqdori·tuproq og’irligi
X= namunadagi NH₄ miqdori, mg/kg tuproqda
A- NH₄ miqdori, kalibrlangan egri chiziq bo’yicha
Bir gektardagi NH₄ miqdorini hisoblash uchun (bir gektardagi tuproq haydov qatlamining massasi 4000000 ga ko’paytirilib, 1000000 ga bo’linadi mg ni kg ga aylantirish uchun).
Ma’lumki, 1 ga yerning satxi S = 10000 m², o’rtacha haydov qatlami 0,30 sm olinadi, 1m³ tuproqning solishtirma og’irligi- 1200 kg/ ga teng, bularning xammasini bir-biriga ko’paytirib chiqqan 3600 tonna yoki 3600000 kg ni yaxlitlab 4000000 kg xosil qilinadi.