ница») ранглар билан боглиц нарсалар билан такқослайди-
(«чсрн» — қора), асбоблар билан солиштиради (суффикс —
«ил») ва идишларга ўхшатади (суффикс — «ница»)27.
*
*
*
Сезги ва бошқа ҳиссий билиш шакллари практика ва ти.т
туфайли англашилади, яъни улар онг шаклларидан биридир.
Хўш, англашилганлилик ёкп онг нима?
Мана шу масала усти-
да қисқача тўхталиб ўтамит. Чунки бу масала китобда нлгарн
сурилган масалаларнинг моҳиятини тўлароқ англашда катта
аҳамиятга эга. Бу ҳақда совет олимлари ҳам кўпгина
дуруст
фикрларни айтишган. С. Л. Рубинштсйн бу проблсмани бой
материаллар асосида ишлаган олимлардан биридир28. Унинг
фикрича, онг субъектнииг объектив борлиқни
англаб олиши
бўлиб, тубандагн хусусиптлари билан характсрланади:
Онг психнканинг олий шаклларидан бириднр. У инсон
ўзини ўраб олгаи дунёдан иисон сифатида фарқлай олган дав-
ридан бошлаб пайдо бўлади.
Онгнинг пайдо бўлиши нутқнинг пайдо бўлиши,
унда акс
эттирилаётган дунс воқеликларииинг уму.млаштирилиши би-
лап боғлиқ. Бу эса сўзнинг умумлаштириш ва апглаб олинган
билимларни тилда сақлай олиш хусусияти билан боғлиқдир.
Шахс онги ижтимоий опг заминида шаклланишига қара-
май ундан фарқ қилади.
Онгни жамият юзага келтнради, шу
билан бирга у жами-
ятга актив таъсир ўтказади.
Онг ташқи дунсни акс эттирибгина қолмасдан, балки уни
«яратади» ҳам. Шу билан у киши фаолнятини, хатти-ҳара-
катларини бошқарнб туради29.
А. П.
Антонов
30
онгнинг келиб чиқншини мияга ташқи
дунёдан келиб тушадиган хабарларни англаб олиш, тушуниш
қобилияти пайдо бўлиши билан боглайди.
Олий
психик акс эттиришнинг, яъни онгнинг жонли ва
жонсиз табиатдаги акс эттиришлардан туб фарқи шундаки,
у инсон миясидаги физиологик процессни субъектив — онгли,
Do'stlaringiz bilan baham: