Xx аср ўзбек адабиётида рубоий ва қитъа

10 
Г 
М. 
Г а л к и н а-Ф е д о р ) к, 
Суждение н предложение, Д\ , 
I'
етр 10
37
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ғитиш ва умумлаштириш қобилияти мавжудлиги бу ўтишга 
сабаб бўлади.
Аммо предмет ва ҳодисани мавҳумлаштириш, умумлаш- 
тирншга мос келувчи восита бўлиши керак. Мана шу мав- 
ҳумлаштирилган ва умумлаштирилган тушунчанинг сақла- 
ниб қолиши ҳамда уни фикрий тараққиёт донрасига тортиш- 
га срдам берадиган восита даркор. Т о в у ш л и с ў з мана 
шундай воситадир. Фақат сўз туфайли, унинг объектив ва 
ҳиссий материя туфайли тушунча бир авлоддан бошқасига 
«тиб бориши ҳамда англаш ва тафаккур ишининг предмети 
«бўлиши мумкин.
Инъикоснинг маълум шакли сифатида тасаввурнинг тил 
билан алоқаси масаласи фалсафий адабистларимизда кам 
ўрганилган", ваҳолонки, бу масала жуда катта илмий аҳа- 
миятга эгадир.
Тасаввур тушунчанипг, яъни билишнинг икки босқичи- 
нииг муносабатига 
багишланган баъзи 
адабистларда 
бу 
проблема деярли тилга олинмайди. Ҳолбуки тилнинг роли- 
ни кўрсатмасдан туриб, бу масалани 
ҳал қилиш мумкин 
змас1
1
12. Лйрим тскширувчиларнинг тасаввурни 
билишнинг 
ҳиссий ва ақлий босқичлари орасидаги махсус оралиқ (зве- 
по) сифатида қараш йўлидаги нотўгри уринишлари ҳам ма- 
па шу билап изоҳланади13.
Буржуазия фани бу проблемани эътнборга олмайди ёки 
тасаввурнинг тил билан алоқаеини тўғридан-тўғри 
ннкор 
этади. Куппша вақт ва асарларини ибгидоий халқлар та- 
факкурини ўрганишга бағишлаган буржуа олими Л. Леви- 
Брюлнинг қарашлари бунга характерли мнсол бўла олади. 
Л. Леви-Брюль ннсон тафаккурининг келиб чиқишини тек- 
шнришга бағншлапган «Пбтидоий тафаккур
»14
помли аса- 
рида 
кўпгина 
олнмлар томонидан тўпланган фактик мате- 
риалларни умумлаштиришга уринади, илмга зид «мантиқ- 
дан олдинги» ва мантпқий тафаккурлар назариясини нлгари 
еуради. Бу «назарня»га кўра, кишилар жамият тараққпёти-