Xx аср ўзбек адабиётида рубоий ва қитъа
Қаранг: Н. Н Л а д н г нп а - К п т с , Исслсдование познаватсльньтх
Download 3.59 Mb. Pdf ko'rish
|
Bahrom Ismoilov. Dunyoni bilishda til va tafakkur birligi
|
34 Қаранг: Н. Н Л а д н г нп а - К п т с , Исслсдование познаватсльньтх
способ|юстей шимпатс, «Труди .юопсих лаборат. Дарв мулся», .М., 1923. 35 Қаранг: Г. 3. Р о г и н с к и й. Навьжи зачаткн интеллектуальнмх дейстпий у антропологов (шимпапзс), Л , 1948. 36 Қарапг: «Павловские средм», т. 2, стр. 515. 51 www.ziyouz.com kutubxonasi умумлаштиради ва бошқа анализаторлар фаолиятини конт- роль қилади. «Шундан қилиб,—■ дсб ёзади Н. И. Қрасногорский,— ин- сонгагина хос нуткни ҳаракатга келтирувчи анализатор ҳам- ма аиалпзаторларда шартли нутқ реакциялари ҳосил қилиш йўли билан бутун мия фаолиятини анализ ҳилади ва умум- лаштиради. Иккинчи сигнал системаси инсоннинг бутун таш- ҳи ва ички дунёсинипг нутцда жарангли шартли боғланиш- ларда, туғма бўлмаган нутк структураларида акс эттириб ту- радики, булар олий анализ ва синтезнинг, тафаккур процесс- ларининг моддин асосидир»37. Қишининг ўйлаши, яъни ички тафаккур килишини текши- ришга бағишланган тажрибалар ажойиб натижалар бермоҳ- да. В. М. Боровский киши тафаккурини амалга оширадиган нутқ органларини электрофизиологик метод билан текшир- ди38. Тажриба объекти бўлган киши ўз ўйида аҳлий иш ба- жаради. Масалан, рақамларни кўпайтиради ёки биронта шсърпи эслайди. Лна шупдай киши тили ва лабларига қўйил- ган кичик электрод энг кичик ҳаракатларни ҳам ёзиб олишга қодир бўлган аппаратга ингичка сим орқали уланган бўлади. Бунда киши бутунлай сукут қилаётган бўлишига қарамай, бош мия пўстлоги чекка нутқ органларига импульслар юбора бошлайдп. Бундай тафаккур қилишда тилнинг роли яна бир карра аён бўлади. Нутқни ҳаракатга келтирувчи анализатор- нинг хизмати япа бир усул билан синалди. Кишининг сўз то- вушларини бошқариб турувчи бош мия пўстлогидаги марказ пшдан чиққапда киши эшитаётган сўзларнинг маъносига ҳам, товушига ҳам тушуна олмаган39. Л. Қ. Назарова шу кинестетик ҳаракатларнн ўрганиш учун тубапдаги методни қўллади: бошлапғич мактаб ўқувчилари диктамтни ўйламасдан фақат эшитиб ёзишлари керак эди. Бунда, албатта, кинестезия бўлмайди. Натижада ўқувчилар жуда кўп хато қилдилар. Нормал ўйлаб ёзган болаларда эса хато кам бўлди40. Download 3.59 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|