Я ш и «китоб дунёси» газет аси кутубхонаси


Download 4.94 Mb.
Pdf ko'rish
bet46/48
Sana31.10.2023
Hajmi4.94 Mb.
#1736253
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   48
тух­
таб
колдик; илгарилаб кегганлар хам кайтиб келиш-


ди. Пастда сув тош ва илдизларга урилиб окар, вакт 
а л ла ма^ал булиб колгани хам сезилмасди. Нега хо­
зи р бирортам из куприк панжарасидан сувга сакра- 
маётганимиз ажабл аиарли хол эди.
Узокда, бутазор ва чангалзорлар ортидаптемир йул 
поезди елиб келарди. Барча купеларнинг чирокдари 
ёник» дераза ойпалари тушириб куйилган эди. Шунда 
орамиздан биттаси ногох куча кушигини куйлай бош- 
лади-ю, барчамизнинг ашула айтгимиз келиб колди. 
Биз поездга Караганда хам тезрок, куйлардик, куллари- 
мизни силкиб хам куярдик, чунки овозимиз етишмай, 
бушлаётгандек туюлар, бу эса бизга ёкарди. Агар ово- 
зинг бошк,адарники билан кушилиб кепудек булса, 
узишии гуё к,армок,к,а илишапдек хис этаркансап.
Ортимнзда урм он, олислаб бораётган сайёхлар 
кетидан шундай куйлаб к,олдик. Бу пайтда к,иш- 
локда каггалар халиям уйгок,, оналар эса болалари- 
ни ётцизиш учун жой хозирлаш арди.
Вакт булди. Мен ёнимдаги болани упиб куй- 
дим-да, колган учовига шунчаки кул узатдим ва кел- 
ган йулимдан оркага чопиб кетдим, ортимдан хеч 
ким чакирмадй. Биринчи муюлишга етиб боргач, 
мени энди улар кура олмасди, бурилдим ва дала 
йуллари буйлаб урм он томон яна гогуриб кетдим. 
Мен жанубдаги ш ахар сари интилардим. Бу шахар 
хакида кишлогимизда шундай гап-суз юрарди:
— У ерда одамлар яшайди! Биласизларми, улар 
ухламас эмиш!
— Нега энди ухламас экан?
— Чунки улар чарчаш мас экан.
— Нега энди чарчаш мас экан?
— Чунки улар ахмок экан.
— Нима, ахмокдар чарчамайдими?
— Ахмок, л а р кандай чарчасип, ахир!


Андрей КУЧАЕН, 
ру с ад и он
Т А С В И Р
1
Кам ч иликларни фош килувчи уткир сатирик хи* 
коя ездим. Замой рухида. Хикоямнинг бошлапиши- 
да ёвузликлар, каллобликлар баён этилади, охирида 
эса улар аёвсиз таикид к,млимади. Хикоянинг урта- 
ларига табиат тасвирларини киритдим. Назаримш
бу тасвирлар жуда гузал, хатго айтиш мумкипки, 
жарангдор чикди.
Хикоя битгач, уни узимга яхши таниш, мени 
жуда хурмат киладигап, ак,лли ва тажрибали мухар- 
рирга олиб бордим.
— Ажойиб хикоя, — деди у укиб чиедандан 
сунг. — Ха, ха кулма, росг айтаяпман, жуда яхши 
хикоя бупти. Биз буни чик,арамиз ишонавер. Бизга 
хозир худди ана шундай уткир "тишли" нарсалар 
жуда зарур. Факат биласанми... Хафа булмагии-у, 
мана шу табиат тасвирлари, хар хил манзаралар ор- 
гикча. "Тунрок хиди, уйгониш фасли".
— Нима, булар сенга халакит берадими? Шу холда 
чикса бир жойинг камайиб коладими? — дедим мухар- 
рирга. Биз у билан мш ir йилда1 г бери танишмиз-да.
— Менга-ку, барибир-а, лекин биласанми, бу тас- 
вирларингна шахар учун, на кишлокучун ахамиягли...
— Нега энди? К|ишлок учун жуда зарур-да!
— Тушунаман, — деди зурма зураки иршайиб. — 
Прозада хам куга ринки рух, шоирона кайфият бул- 
гани тузук. Лекин сен бунака чиройли, жимжима 
гапларни ёкгирмайсаи-ку. Умуман, тугри киласан.


Ахир булардан аллакачон воз кечиш керак уди. 
Шуша одатлапиш лозим. Куриниб турибдики, сен 
к,аллобликлар, ёвузликлар хусуеида ёзгаисан. Хуш, 
бу ерда тасвирларга, манзараларни курса гишга бало 
борми. Нима, сен Паустовскиймидишки, бунак,а 
парсаларни уринмай ёзсанг. Шунипг учун, азизим, 
буларингаи йукот! Чунки табиат тасвирларинг ни­
коими бузиб турибди. Исгасанг, хозир узим учириб 
ташдайман.
— Х,еч хам-да! — Унинг кул и да и .хикояни юлиб 
олдим. — Ажойиб тасвир! Хар хил муггахамлик- 
лар хакида куп-курук нарсалар ёзиш жонга тегди. 
Бундай нарсалар укувчилариииг дидини хам утмас- 
лаштиради. Унака курук баёндан иборат сатирани 
Хам, юморни хам хёч ким укимайди. Олиб кегаман!
— Ихтиёринг, — деди хомуза тортиб мухаррир.
— Бу холда менимча хеч каерда утмайди.
— Нега унди?
— Тасвирсиз ёзсанг — бу онда-сонда учрайди- 
гаи вокеа булади. Тасвирларинг уса ©уларни умум- 
лаштириб куймокда. Худди мана шунга уьгироз 
булади. Тушупдиигми?
— Тушуидим. Лекин тасвирларни олиб ташла- 
майман!
Меп хикоямни бошка — бундай кура тажрибали- 
рок, дангалрок мухаррирга олиб бордим. Уни куп 
йиллардап бери яхши танийман. У шу захотиёк ХИ- 
кояни укиб чикди.
— Ха_а... Жиддий уътирозлар булади, бирок ха- 
ракат киламиз. Ахир жудаям зарур мавзу-да. Факат 
мана бу тасвирларни учириб гашлаш керак.
— Н^га? :
— Чалштади. Асосий масаладан укувчини чалги- 
тади. Бунин асарлари уса бошка ran. Ахир, сиз Бу­
нин умассиз-ку, биродар.


— А-ха, — Мен ранжидим. — Шундай х;ам дей- 
лик. Лекин хикоянинг ораларида жиндек иаузалар 
керак-ку. Ш ахарлик укувчи уциса камчиликлар фош
этилгани билан бирга, цишлок, манзараларипи хам 
Хис этади-ку. Е ноту грим и?
Масалага бундай к,араманг-да. Асосий мак,сад 
нима? Каргалар, тупрок,нинг мангу хиди... Булар 
нима керак? Уларни ким билмайди? А хир биз ёзув- 
чилармизми ёки товук,бок;ар, табиатшупосми? Э, 
биродари азиз! Бу гасвирларингизни олиб куйинг, 
романларингизда ишлатасиз.
— Мен ром ан ёзмайман.
— Афсус, минг афсус. Бу хикоянгизни тасвирла- 
ри билан босиб булмайди. Тушунтира олдимми?
— Хайр!
Мен хикояни олиб чик,иб кетдим. Барча тахри- 
риятларга бир-бир кириб чикдим. Х^икояни хамма 
мак;гади, зур масалани кутарибсаи, мавзу хам актуал 
дейишади, ам м о тасвирни хеч ким сингдиролмади. 
Х|атто "П ри род а и мы" журналидагилар хам бу тас- 
вирларингиз ортик,ча, дейишди.
"Эх, каллобликлар, ёвузликлар, сизни ф ош ци- 
лиш осонми? Лекин мен уш а тасвирларимсиз сиз- 
нинг башараигизни очиб ташлашим кинин. Бу тас- 
вирлар мен учун к,имматли!".
Ок,шом уйимга би р рассом ошнам келди. Мен 
унга хикоямии ук,иб бердим.
— Хуш, нима бупги, ёзганларинг хаммаси рост 
булса бас-да. Бунинг учун нимадан курциш керак... 
Лекин мана бу табиат тасвирлаигап уринлар жуда 
ёкди. Ажойиб тасвирлар. Боплабсан!.. Ш оирона 
хуш кайфият беради. Хатто мен уни жарангдор тас­
вирлар дегим келади.


Кечаси хикояни бошк,атдан ёзиб чикдим. Х^ам- 
ма гаппи олиб ташладим. Фак,ат тасвирларни к,ол- 
дирдим. Уларни иложи борича, кулимдан келганча 
бойитдим. Сузимга ишонинг, тасвирларим жуда 
чиройли, гузал чикл и. Меи энди уларни хеч кимга 
бермайман! Майли, сголимда ётсин. Хатто сураб ке- 
лишеа хам бермайман! К,арорим к,атьий! Ш у сабаб 
менинг гузал, жарангдор тасвирларимни хеч к,ачон, 
хеч к,айси газета-журнал сахифаларида курмайсиз.


Лев Толсгой. Факирлар 

Download 4.94 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   48




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling