Янги китоб
Avtomatlashtirilgan potok chiziqlari
Download 1.67 Mb. Pdf ko'rish
|
SANOAT KORXONALARIDA ISHLAB CHIQARISHNI TASHKIL ETISH укув кулланма
|
8.5. Avtomatlashtirilgan potok chiziqlari,
sexlari va korxonalari. Potok ishlab chiqarish avtomatlashtirilgan ishlab chiqarishga o’tish uchun asos hisoblanadi va unda ishchining asosiy vazifasi dastgohlarni tayyorlash va avtomatlarning uzluksiz ishlashini kuzatishdan iborat. Avtomatlashtirilgan potok chiziqlari oddiy va kompleks bo’lishi mumkin. Oddiy avtomatlashtirilgan potok chiziqlari kam sonli texnologik operatsiyalar uchun mo’ljallangan (masalan vino va pivo mahsulotlarini ishlab chiqarishdagi quyish potok chiziqlari). Kompleks avtomatlashtirilgan potok chiziqlari esa texnologik jarayonning barchasini qamrab olgan. Avtomatlashtirilgan potok chiziqlari ikki guruhga bo’linadi: 1 .Sinxronli avtomatlashtirilgan potok chiziqlari bir-biri bilan transport vositalari orqali bog’langan avtomatlardan tashkil topgan. Qaysidir avtomat to’xtab qolsa, butun potok chizig’i to’la to’xtab qoladi. 2. Nosinxronli avtomatlashtirilgan potok chiziqlari har bir alohida ishlovchi avtomatlardan tashkil topgan. Qaysidir avtomat to’xtab qolsa, qolganlari mavjud mehnat predmetlari tugaguncha ishlab turishi mumkin. Avtomatlashtirish korxonada ishlab chiqarish jarayonini tashkil etish xarakterini tubdan o’zgartiradi, ishlovchilarning mehnatga bo’lgan munosabati o’zgaradi. Shu bilan birgalikda, ishlab chiqarish jarayonini avtomatlashtirishni amalga oshirish uchun bir qator talablar bajarilishi zarur. Birinchi navbatda bunday talablarga texnologik jarayonning mexanizatsiyalashtirish darajasi kiradi. Masalan, un va non mahsulotlarini ishlab chiqaruvchi korxonalarda unni tashishda pnevmotransportdan foydalanish ishlab chiqarishni kompleks avtomatlashtirish uchun muhim asos hisoblanadi. Avtomatlashtirishni joriy qilishning keyingi muhim shartlaridan biri – ishlab chiqarish texnologik jarayon va chizmalarining mos holda tayyorgarligidir. Texnologik jarayonlarning asosiy ikki turi mavjud: uzluksiz va davriy. Uzluksiz jarayon ishlab chiqarish xom-ashyo va asosiy materiallarning uzluksiz kelib turishi va tayyor mahsulotni uzluksiz ishlab chiqarish bilan xarakterlanadi. Uzluksiz texnologik jarayonni avtomatlashtirish ishlab chiqarish 121 oqimining har bir bosqichida ma’lum ko’rsatkichlarning bir tekisligini avtomalashtirishga, bundan tashqari mashina va mexanizmlarni avtomatik boshqarishga olib keladi. Davriy texnologik jarayonlarda ma’lum bir uchastkadagi operatsiyalar avtomatlashtirilgan. Texnologik jarayonlarni tashkil etish va ularni avtomatlashtirish ishlab chiqarilayotgan mahsulotlarning assortimentiga ham bevosita bog’lik. Ixtisoslashtirilgan ishlab chiqarishda, ya’ni bir turdagi mahsulotni chegaralangan assortimentda ishlab chiqaruvchi korxonalarda bir turdagi mahsulotdan boshqa turdagi mahsulotni ishlab chiqarishga o’tish soni kamayadi va bu esa ishlab chiqarishni avtomatlashtirish imkoniyatlarini ko’paytiradi. Ishlab chiqarishni avtomatlashtirishda ishlab chiqarishning texnologik tayyorgarligiga, xizmat ko’rsatuvchi xo’jaliklarga talab kuchayadi. Ishlab chiqarishni xom-ashyo va materiallar bilan ta’minlash uzluksiz bo’lishi kerak. Korxonadagi remont xo’jaligi o’z vaqtida profilaktika ishlarini olib borishi va avtomatlarning to’xtovsiz ishlashini ta’minlash lozim. Avtomatlarni ta’mirlovchi, xizmat ko’rsatuvchi ishlab chiqarish xodimlarining ma’suliyati oshadi. Oxirgi yillarda respublikamizda oziq-ovqat sanoati korxonalariga avtomatlashtirilgan potok chiziqlarini joriy qilish keng ko’lamda olib borilmoqda. Masalan, hozirgi davrda mineral suv, sigareta, ayrim sut va qandolat mahsulotlari ishlab chiqarish to’la avtomatlashtirilgan. Avtomatlashtirilgan potok chiziqlarini joriy qilish mehnat unumdorligini oshiradi, ishchilarning mehnatini engillashtiradi, ishlab chiqarish madaniyatini oshiradi va mahsulot tannarxini kamaytiradi. Nazorat savollari: 1.Ishlab chiqarish turlarini tavsiflab bering. 2.Ishlab chiqarishni tashkil qilish qanday metodlarini bilasiz? 3.Ommaviy ishlab chiqarish seriyali ishlab chiqarishdan qanday farq qiladi? 4.Ishlab chiqarishni tashkil qilish metodini tanlashda ta’sir qiluvchi omillarni ayting. 5.Ishlab chiqarishni potok usulda tashkil qilishning mohiyati nimadan iborat? 6.Bosh-yetakchi mashinaning potok ishlab chiqarishdagi o’rni qanday? 7.Oddiy, murakkab, yordamchi potok chiziqlarini qanday tushunasiz? 8.Ishlab chiqarish potokining asosiy elementlarini nimalar tashkil qiladi? 122 9.Mehnat predmetlariga ishlov berish davomiyligi nimani xarakterlaydi? 10Mashinalar unumdorligi va potok ishlab chiqarishi tushunchalari qanday farqlanadi? 11.Potok chiziqlari qanday belgilariga qarab guruhlanadi? 12.Uzluksiz potok nima uchun ishlab chiqarishni tashkil qilishning asosiy metodi hisoblanadi? 13.Potok uzluksizligini tahlil qilishda foydalaniladigan qanday koeffitsientlarni bilasiz? 14.Uzlukli potok uchun nimalar xarakterli? 15.Jonli mehnat iqtisodi qanday aniqlanadi? 16.Nima uchun jonli mehnat sarflari hisoblaniladi? 17.Potok ishlab chiqarish samaradorligi nimalar asosida aniqlanadi? 18.Avtomatlashtirilgan potok chiziqlariqanday guruhlarga bo’linadi? Download 1.67 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|