Yer osti suvlari

g'arbiy oqim deb ataladi.
Havo massalarining ko‘p aralashuvi sabablaridan biri bug‘ hosil boiishining yashirin issiqligidir. Suv yuzasidan ko‘tariladigan bug‘ havoga qo‘shilib, havo ham yuqoriga ko‘tariladi. Ko‘tarilayotgan oqimdagi havo adiabatik soviydi, suv bug‘i kondensatsiyalashadi va suvning bugianishi uchun sarf boigan issiqlik havoga o‘tadi. Buning natijasida havo yanada ko‘proq isiydi va tobora ko‘tariladi. Atmosfera harakati kuchayadi.
178
fi
Bosim m intaqalari, bosim markazlari
Yuqorida qayd qilib o‘tilgan yuqori va past bosim mintaqalari havo massalari tarkib topadigan makonlardir, binobarin, ular atmosfera harakatlari markazlari rolini o‘ynaydi. Ular muayyan xususiyatlarga ega boigan havoni vujudga keltirib, Yeming katta-katta oikalari iqlimiga
ta’sir ko‘rsatishi sababli atmosfera harakatlari markazlari deb ataladi. Atmosfera harakatlarining asosiy markazlari quyidagilar:
1) Ekvatorial depressiya (shu jumladan, Eron-Txar minimumi)
2) Azor maksimumi
3) Gavayi maksimumi
4) Janubiy Atlantika maksimumi
5) Janubiy Tinch okean maksimumi
6) Janubiy Hind okean maksimumlari
7) Islandiya minimumi
8) Aleut minimumlari
9) Janubiy o‘rtacha kengliklar minimumlari
10) Osiyo maksimumi
11) Arktika yuqori bosim mintaqasi
12) Antarktika maksimumi.
Havo massalari o‘zi tarkib topgan mintaqalardan geografik sharoiti boshqacha boigan mintaqalarga kirib borganda transformatsiya ro‘y beradi, ya’ni ulaming xususiyatlari, dastawal, harorat va namligi o‘zgaradi.
Passatlaming tropik havosi ekvatorga yaqinlashganda o'zgarib, ekvatorial havoga, o‘rtacha kengliklarga borganda, mo‘tadil havoga aylanadi.
M oiadil dengiz havosi quruqliklaming ichki qismiga kirib borganda qishda soviydi, yozda isiydi va hamma vaqt ham quruqlashadi, shunday qilib, mo‘tadil kontinental havoga aylanadi.
0 ‘rtacha kengliklarga kirib kelgan Arktika havosi vaqt o‘tishi bilan iliydi va mo‘tadil havoga aylanib qoladi.
Frontlaming fasliy, nisbatan sekin surilishdan tashqari tez va qisqa vaqtli surilishlari ham boiadi, bular -