Yodgorliklarini


Download 5.46 Mb.
Pdf ko'rish
bet28/80
Sana03.12.2023
Hajmi5.46 Mb.
#1798397
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   80
Bog'liq
Yodgorliklarini

( f i L t ) ,
1/4 qism ini tashkil qiluvchi tirsak yoki “g a z ” , o d am q o ‘li- 
n in g m usht uchidan to yelkasigacha qism i (60-62 sm ) qabul q ilin - 
g a n . M e’m orlar qurilishda, o d a td a , n isb a ta n kichik o ic h a m la r : 
tov^on yoki gazning yarm i (30-31 sm ) ni k o ‘proq q o ila g a n la rk i, 
u la rg a qurilish m ateriali g ‘ishtni m oslash tirish oson b o ‘lgan;
— Y uqorida keltirilgan m u tan o sib lik lard an tashqari sim m etrik 

m a n o s a b a t, kom pozitsiya yaxlitligi, sh ak llar elem en tin in g ta k -
ro rla n ish m aro n ii-ritm , asosiy shakl (h a jm )n in g ustuvorligi, bin o
k u rsisi, ostonasi va tugal q ism larin in g yech im ig a e ’tib o r berish, 
sh n n in g d e k , b in o ni bezash ta m o y illari h a m lo y ihalan ay o tg an
o b y e k t m e 'm o riy g o ‘zalligi va sh ak llar uyg‘unligini t a ’m inlash 
vos italari tarkibiga kirgan;
— M e'm oriy bezaklar bin o shakllariga m os tarzd a ishlangan: 
k o rrp o zitsiy ad a m e ’m oriy shakllar uyg‘unligi birlam chi, bezaklar 
esa ikkilamchi aham iyat kasb etgan. B ezaklar kompozitsiyasi asosiy 
va y o rd a m c h i (toMdiruvchi) n aq shlardan tuzilgan. Asosiy naqshlar 
uzo-qdan, yordamchilari esa fon vazifasini bajarib yaqm dan ko‘rishga 
m o^ljallangan. N aqshlar uyg‘unligi ra p p o rt-taq sim , ritm , m iqyo- 
siy t u r , sim m etriyava ran g lark o n trastig a asoslangan. Bezaklar d e- 
v o rly m ahobatli rang-tasvirlarga, gishtkoriy, koshinkoriy, g an ch - 
k o riy , girix, islimiy, yozuviy, o ‘ym a, m u k arn as va kundal tu rlari- 
ga t>oklingan. Barcha naqshlar modulli m iqyosiy va handasaviy yasa- 
lish uslublariga va o ‘ziga xos ranglar jilosiga ega boMgan.
Z a m o n a v iy m e ’m orlar va t a ’m irch i b in o k o r u stalar m e ’m oriy 
yodg orliklarn in g ta ’m irlash lo y ihalarini ish lash d an o ld in yodgor- 
lik d a o 'zla ri bajargan va u la rd a n o ld in o lib b o rilgan m e ’m o riy - 
a rx eo lo g ik o ‘lchovlarga aso slan ib , u n d a g i sh ak llar uyg‘unligi va 
m e’ m oriy m utanosibiik q o n u n in i, y a ’ni y od g o rlik lam i dastlabki 
m e’ jmoriy loyihalanish va q u rilish u slu b in i o ‘rganishi, ta d q iq q i- 
lis h i va aniqlashi m aqsadga m uvofiq. T a ’m irla n a y o tg a n y o d g o r- 
lik d a biz yuqorida keltirgan m e ’m o riy uyg‘u n lik va sh ak llar m u - 
ta n o sib lig i q o n u n la rin in g qaysi b iri q o ‘U anilganligini an iq lash
y o d g o rlik n i bexato t a ’m irlash d arajasini o sh irad i, t a ’m irlash d a


esa h aq q o n iy lik k a e rish ish im k o n iy atla ri y aratiladi. D e m a k , 
t a ’m irch i m e ’m o rla r y od g orlikni t a ’m irlash loyihasini b a ja ris h - 
d a n oldin yodgorlikda dastlab q o ‘llanilgan m e 'm o riy uyg‘iin lik va 
sh ak llar m utano siblig i q o n u n iy a tla rin i aniqlab, ularni y o d g o r­
likning o ‘lchov ch izm alarig a taq q o slab k o ‘rishlari va shu yo‘l b i­
lan t a ’m irlash ish larin in g haqqoniyligiga, to ‘g ‘riligiga e ris h ish i 
m u m k in b o ‘ladi.
Y o d g o rlik k a o id m e ’m o riy uyg‘u n lik q o n u n in in g t o ‘g ‘ri 
aniqlanishi esa y o d g orlikni ta ’m irlashning ishonchli g aro v id ir. Bu 
u su ln i n a fa q a t a m a ld a t o ‘la t a ’m irla n a y o tg a n , b a l k i g rafik
ta ’m irlan ay o tg an y o d g o rlik lar u c h u n h am q o ila s h m u m k in . Bu 
uslub orqali ta ’m irla sh lo y ih alarin i kelajakda k o m p y u te rla sh ti- 
rish im k o n iy atlari h a m yaratilishi m um kin.
S h u n d ay qilib, o 'tm is h d a m e ’m o rlar q o ‘llagan va nec-ha m ing 
y illar d av o m id a u larg a ish o n ch li dastu rilam al, y a’ni m e ’m o riy
lo y ih alash uslubi ta rz id a x izm at qilgan u y g 'u n lik q o n u n la ri b u - 
g u n n i o ‘tm ish b ilan b o g ‘lovchi n azariy “k o ‘p rik ” b o ‘l i b x izm at 
qilishiga ish o n ch ho sil qilish m u m k in .

Download 5.46 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   80




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling