Z nishanova, G. Alimova
Download 485.46 Kb. Pdf ko'rish
|
Bolalar psixologiyasi va uni o\'qitish metodikasi. Nishonova Z, Alimova G
|
122
XIX - BOB PSIXOLOGIYA 0 ‘QITISH METODIKASI 19.1 Pedagogik jarayonning tarkibiy tuzilishi Pedagogik jarayon pedagog tomonidan tashkil etiladi. Qachon, qayerda va kim tomonidan tashkil etilishidan qat’i nazar pedagogik jarayon doim bir xil tarkibiy tuzilishga ega bo‘ladi. Uning tarkibiga quyidagilar kiradi: maqsad, tamoyillar, mazmun, metodlar, vositalar, shakllar. Maqsad o‘qituvchi va o‘quvchi intilayotgan yakuniy natijani aks ettiradi. Tamoyillar maqsadga erishish uchun qanday yo‘nalishlar bo‘yicha faoliyat olib borish lozimligini belgilaydi. Mazmun tanlangan yo‘nalish bo‘yicha maqsadga erishish uchun o ‘quvchilarga etkaziladigan ijtimoiy tajribaning muayyan qismini anglatadi. Ta’lim mazmuni deganda o‘quvchilaming o'qish jarayonida egallab olishi lozim bo'lgan hamda tizimga solingan bilim, ko‘nikma va malakalarning aniq belgilangan, jamiyat va davlat tomonidan tanlangan va tan olingan doirasi tushuniladi. Metodlar mazmunni uzatish va qabul qilish uchun o‘qituvchi va o‘quvchi tomonidan qo‘llanadigan harakatlardir. Vositalar mazmunni uzatish va qabul qilish jarayonining samarador bo'lishini ta’minlaydigan maxsus qurollardir. Shakllar ta’lim mazmunini uzatish va qabul qilish yuzasidan amalga oshiriladigan faoliyat qanday sharoitda ro’yobga chiqarilishini belgilab beradi. Pedagogik jarayon dinamik tabiatga ega bo‘lishi uch xil tuzilma — pedagogik, metodik va psixologik tuzulmalaming o‘zaro ta’sirlashuvi talab etiladi. Pedagogik tuzilma ta’lim va tarbiya jarayonining maqsadi, shakllari, m azm uni va hokazolarni aniqlashtiradi, ushbu jarayonlaming tashkil etilishi masalalami hal etadi. Metodik tuzilma tarkib toptirilishi uchun maqsad bir qator vazifalarga ajratiladi va ushbu vazifalar o'qituvchi va o‘quvchi faoliyatining bosqichlarini belgilab beradi. Masalan, metodik tuzilma faoliyatni qanday amalga oshirish haqida yo‘riqnoma (ko‘rsatma) berish, kuzatish amalga 123 oshiriladigan joyga borish, ob’ektni kuzatish, kuzatish natijalarini qayd etish, natijalami muhokama qilish kabi qismlardan tashkil topishi bir-biri bilan chambarchas bog'liqdir. Mazkur ikki tuzilmadan tashqari pedagogik jarayon psixologik tuzilmani o‘z ichiga oladi. Psixologik tuzilma quyidagi qismlardan tashkil topadi: 1) idrok, tafakkur, axborotni eslab qolish, o ‘zlashtirish jarayonlari; 2) o'quvchilaming qiziqishlari, moyilliklari, o ‘quv motivatsiyasi, emotsional holatining dinamikasi; 3) faollik dinamikasi, jismoniy va asosiy zo‘riqish, ishchanlik va toliqish. Demak psixologik tuzilma tarkibida 3 qismni ajratish mumkin: 1) bilim jarayonlari; 2) o‘quv motivatsiyasi; 3) zo‘riqish. Ta’lim metodlari pedagogik jarayon tarkibida alohida o‘ringa ega. Keng ma’noda metod (grekcha nimagadir olib boradigan yo‘l) amaliy faoliyatlami anglatadi. Ta’lim metodi deganda, ta’lim jarayonida o‘qituvchi va o'quvchilaming kutilgan maqsadga erishishga qaratilgan birgalikdagi faoliyatlari tushuniladi. Ta’lim shakllari muayyan belgilangan tartibda va sharoitda amalga oshiriladigan o‘qituvchi va o‘quvchining maxsus tashkil etilgan faoliyatini anglatadi. Ayni paytda umumiy ravishda ta’limni tashkil etishning ikki xil shakli ajratiladi: 1. Sinf-dars shaklida olib boriladigan mashg‘ulotlar; 2. Amaliy va tajriba ishlari shaklida olib boriladigan mashg‘ulotlar. Metodning ta’lim shaklidan farqi shuki, unda o‘quvchi tomonidan bilimlaming egallanishi usullari, pedagogik jarayonda o‘quvchining ham ishtirok etishi usullari qamrab olingan bo‘ladi. Download 485.46 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|