Z nishonova, D. Qarshiyeva

1-ja d v a l
Xi
d
d^
91
22,9
524,4
56
-12,1
146,4
73
4,9
24,0
51
-17,1
292,4
82
13,9
193,2
46
-22,1
488,4
78
9,9
98,0
^ x = 477
+55,6
-51,3
S d ^ = 1766,8
I
477
Xi ni Ni ga b o iib : M = ----- = 68,1 ekanini topamiz.
^ d^ ni N ‘ - P ga b oiib, ^  
1
, dispersiyani topamiz; 
^ d ^ = 1766
S i / '
(5 =
1766,8
N - \
= 294,5
Kvadrat ildizdan chiqaramiz va o‘rtacha kvadrat chetlanish 
qiymatiga ega boiamiz;
(7
= ^
294,5
=
17,2
Ikkinchi qator bilan xuddi shunday hisoblash ishlari oikazib, 
M2=82,5 va ^2=10,5 ekanligini topamiz.
Endi biz Ml bilan M
2
orasida muhim farq bor yoki yo‘qligini 
aniqlay olamiz. M
2
- M
1
farqning statistik to‘g ‘riligini aniqlash uchun 
Student - 1 kriteriysidan foydalaniladi:
29

---

м . - м.
ф щ Т щ
Bu yerda, mi va m
2
o‘rtacha xatolik qiymatini ko‘rsatuvchi 
sonlardir. Ular
a
m=
^ÍN
formula bo‘yicha hisoblanadi.
Birinchi qator uchun xato ushbuga teng:
_ 1 7 ,2 _ 1 7 ,2 _
m i---- p=------------- 65,2
л/7 
2,64
Ikkinchi qator uchun esa 
10
,
^¡Ï5 
3,87
10,15 
10,15
m2=—¡ = -------= -------- = I,o3
ga teng.
mi va m
2
larni kvadratga ko‘taramiz: mi^= 42,5 va ni
2
^ =6,9 
Endi biz t kriteriyni aniqlash uchun barcha qiymatlarga egamiz
_ 8 2 ,5 -6 8 ,1 _ 14,4 ^ 1 4 , 4 _ ^ ^ ^
+ fJh 
л/42,5 + 6,9 
л/49,4 
7,03
t ning qiymati o‘rtacha va qiymatlar farqlarining to‘g‘riligini emas, 
balki to‘g‘riligi darajasini aniqlash imkonini beradl. 2-jadvalda 
to‘g‘rilikning (ishonchiilikning) uchta darajasi, ya’ni besh foizlik, bir 
foizlik va ming foizlik darajasi uchun qiymatlar keltirilgan. Besh 
foizlik daraja quyidagini anglatadi: o‘rtacha miqdorlar orasida 
topilgan farqlar tasodifiy ekanini, ya’ni 100 dan 5 hodisaga to‘g‘ri 
kelishi ehtimolligini bildiradi. Bir foizli darajada o‘rtacha miqdorlar 
orasidagi farqlarning to‘g ‘riligi, ya’ni hammasi boUib 100 dan faqat 
1 ta hodisaga to‘g ‘ri kelishi ehtimolini bildiradi.
30

---

Erkinlik
darajasi
qiymat dara
0,05
alari, p
0,01