Z nishonova, D. Qarshiyeva
o‘rganish» yoki «praksimetrik metod»
Download 2.53 Mb. Pdf ko'rish
|
Ekspirimental psixologiya 2007 КУЛЛАНМА
- Bu sahifa navigatsiya:
- Kontent - analiz
o‘rganish» yoki «praksimetrik metod» deb ifodalanadi.
Eksperimentator tadqiqotlar matnini, faoliyatning, predmetli mahsulotini turli xil maqsadlarda o‘tkazishi mumkin. Shaxs psixo- logiyasining keng yoyilishi ijodiy psixologiya va psixologiya tarixi, bir shaxsning yoki ko‘p odamlar hayot yoiining o‘ziga xosligi - biografik metod nomini oldi. «Arxiv metodi» xilma-xilligiga kontent-analiz texnikasi ham taalluqlidir. Kontent - analiz o‘zidan yanada takomillashtirilgan hujjatlar analizining qat’iy metodlarini namoyon qiladi. Tadqiqotchi mazmun birligini ajratib, olingan ma’lumotlarni umumlashtiradi. Bu metod nafaqat psixologiyada, balki boshqa ilmiy adabiyot larda ham keng tarqalgandir. Bu metoddan ko‘p hollarda, asosan, siyosiy psixologiya, reklama psixologiyasi, aloqalarda keng foyda laniladi. Kontent-analizni ishlab chiqish G.Lassuela, Ch. Os-gud, B.Berelsonlar nomi bilan bo g iiq b o iib , ular «Kontent-analiz, kom munikativ tadqiqotlar» fundamental monografiyaning mualliflaridir. Kontent-analizdagi matn tahlilining standart birligi boiib: 1) so‘zlar; 2) tugallangan fikr; 3) mavzu; 4) personaj; 5) muallif va 6 ) yaxlit holdagi yoilanm a hisoblanadi. Ular bir mazmunda yanada umumiy tuzilish sifatida ko‘rib chiqiladi. Kontent-tahlil ma’lumotlarini qayta ishlashning bir qancha usullari mavjud. Oddiy matndagi u yoki bu birliklarning ko‘rinish darajalarini qayd etilishidir. Tadqiqotchi bu ko‘rinishlar darajasini u yoki bu birliklarini turli matnlarda qoilab, undagi o‘zgarish boshidan, to yakunlanishga qadar aniqlaydi. Analizning ikkinchi tipi - matndagi kontent - analiz birligini matritsa turidagi mujassam ko‘rinishlari hisoblanadi. Bunda: masalan, turli xil yoilanmalarda erkinlik chastatosi A va D birlikda yoziladi. Hamkorlikdagi to‘qnashuv shartli tasodifiy ajratiladi va u R(AV)=R(A)x R(V). Bir yoilanmadagi ikki birlikning hamkorlikdagi ko‘rinishlari belgilanadi. To‘qnashuvning empirik matritsasini turli birliklarini nazariy matritsa bilan taqqoslash mumkin. Bu muolaja Osgud tomonidan taklif etilgan va muloqot psixologiyasida keng tarqalgan. 24 Proektiv testlardagi natijalarni qoMlashda, suhbat materialida kontent - analizdan foydalaniladi. Gromozdni muolajasiga qaramay, kontent - analiz ko‘pgina yutuqlarga ega; tadqiqotchining sinaluvchini xulqiga nisbatan ta’siri, ma’lumotlar ishonchliligi tekshiriladi. Bu metodni tarixiy hujjat- larning analizida tavsiya etish mumkin. Kontent - analiz oxirgi holda ko‘p qiiTali ma’lumotlar analizi, psixosemantika rivojlanishida bog‘lanish, «ikkinchi nafas» nomini oldi. Faoliyat mahsulini o‘rganish-metod, psixologiya tarixida, antropopsixologiya, ijodiy psixologiyada keng tarqalgan. Ijodiylik psixologiyasida u asosiy hisoblanadi toki, ijodiy mahsu- lotni antiqaligi ham shundadir. Faoliyat mahsulining analizi klinik psixologlar uchun muhim materialni taqdim etadi; alohida kasallarda (Shizofreniya, Manianal - depressiv psixoz va b.) samaradorlik xarakteri tez o‘zgaradi (matn- larda, rasmlarda va h.k). Neyropsixologik analizning bemor faoliyat mahsuldorligini namunasi A.R.Luriyaning «Yo‘qolgan va qaytarilgan» ishlarida bayon qilingan. Barcha taxminlar kundalik qaydlarni tahlil qilish, miyaning chap yarim sharlari 1/3 qismi og‘ir asoratlarni kechirgan holda o‘rga- niladi. Download 2.53 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling