Zahiriddin Muhammad Bobur nomidagi Andijon davlat universiteti Tabiy fanlar fakulteti

Mutlaq balandligi kam o‘zgaradigan yer yuzasining yassi qismlariga tekisliklar deb ataladi. Tekisliklar mutlaq balandligiga qarab quydagi turlarga boiinadi:

• 
  okean sathidanpastda joylashgan tekisliklar botiqlar yoki depressiyalar deb ataladi. Masalan, Qoragiyo (-132 m), Mingbuloq (-12 m) va b.
  
• 
  pasttekisliklar, ulaming balandligi 0-200 m. Ularga Sharqiy Yevropa, G‘arbiy Sibir, Amazonka, Turon va boshqalarni mi sol qilib keltirish mumkin.
  
• 
  baland tekisliklar (200-500 m).
  

Plato baland tekisliklarning tik jarlar bilan boshqa tekisliklardan ajralib qolgan qismi.
Tekisliklar ikkiga boiinadi: denudatsion va akkumulyativ. Denudatsion relyef platforma o‘rnidagi togiarning yemirilishi ya peneplenga aylanishi natijasida vujudga keladi. Ular ko‘pincha platformalaming qalqonlariga to‘g‘ri keladi.
Akkumulyativ tekisliklar cho‘kindi jinslar qoplami bilan qoplangan boiadi, ya’ni ular platformalaming plitalariga to‘g‘ri keladi (Turon, Amazonka pasttekisliklari, Sharqiy Yevropa, Buyuk Xitoy tekisligi va b.).
“Tekislik” termini ham “tog‘ tizmasi” termini kabi ham tor, ham keng ma’noda qoilanadi. Tekisliklar deb, Yer makrorelyefining elementlariga, ya’ni materiklaming platformalardan iborat katta- katta qismlariga aytiladi. Masalan, Sharqiy Yevropa, G‘arbiy Sibir, Sharqiy Sibir. Katta tekisliklarning mezorelyef elementlaridan iborat va maydoni nisbatan kichik yassi joylari ham tekislik deyiladi. Bular odatda pasttekislik deb yuritiladi; masalan, Boltiqbo‘yi, Oka-Don, Kaspiybo‘yi pasttekisligi va h.k. Katta tekisliklarda pasttekisliklardan tashqari qirlar ham boiadi. Chunonchi, Sharqiy Yevropa tekisligida Volgabo‘yi, Valday, Timan kryaji va boshqa qirlar bor. Demak, har bir tekislik ham past, ham baland joylami o‘z ichiga oladi. Shuning uchun ham G‘arbiy Sibirni pasttekislik emas, balki tekislik deyish lozim. Chunki, unda pasttekisliklar ham, qirlar ham bor.