Заки достонлари

а) ўзига жалб қилиш маъноси: Ҳала, дейман, ҳов қора нор, 
бесойиб (Алп.323). Ҳов шул ҳам туҳмати бўламикан, ёр-ёр (Алп.380). 
Ў, кимдан таади ўтди, Кўкаман (Алп.57). Эй, султоним, оқ фотиҳа 
беринг... (О. 41).
б) буюриш, таъкид маъноси: қутулганинг кўрай, қани (О.48). 
қани, ҳийлангни айтчи, эштай..! (О.60). 
в) огоҳлантириш маъноси: Зулхумор турасига чидолмай пушт-
пушт деб бир суз деди (Рав.54). 
Пушт-пушт сўзи қадимда эрлар бегона ҳовлига кирганларида 
аёлларини яширинишга огоҳлантириш учун айтиладиган хитоб 
маъносини ифодалайди. 
2) ҳайвон ва бошқа жониворларга қаратилган ундов сўзлар 
қуйидаги маъноларни ифодалайди: 
а) жониворларнинг юргизиш маъноси: Чу деганда Жийранқуш 
// Учар қушдай қутилиб (Рав.17). Ҳайт деб ҳасан мард Ғиркўкни 
ўйнатиб (Рав.73). Чув, десанг ўзади осмонда қушдан (Алп.84). Чу, ҳа, 
деди, қамчи тортди (Алп.88). 
б) жониворларни ҳайдашига ундаш маъноси: қурру-ё қур 
ҳайт-а, тўрамнинг оти (Алп.153). Қур ҳайт, деди, желагини бўлғади 
(Алп.153). Так, дейди, чу-ҳа, дейди, жўнади (Алп.155). Ҳала, дейман, 
бесоҳибнинг туяси (Алп.323). Бойларнинг кучуги жабр қилади // Тур! 
- деган довушни энди эшитиб // Уйдан туриб бул бойбича қаради 
(Алп.44).
Кўрсатиш ундов сўзлар 
Достонлар матнларини кўздан кечирганда, яна шундай сўзларни 
учратдик-ки, улар ҳис-ҳаяжон ундовлар гуруҳига ҳам, императив 
ундов сўзлар синфига ҳам кирмайди. Чунки бундай ундов сўзлар 
қисмининг ҳис-туйғусини билдирмасдан, предметларни ўрнини 
кўрсатиш, бўлиб ўтган воқеани эслатиш, жавоб, тасдиқ, таъкид 
маъноларини ифодалайди. Бундай ундов сўзлар маъно нозикликлари 
билан бошқа ундов сўзлардан фарқ қилса-да, гапдаги вазифаси, 
таркиби жиҳатдан умумийликка эга. 
Кўрсатиш ундов сўзлар қуйидаги маъноларни ифодалайди: 

---

106