Zaxiriddin muxammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti

-woman (ayol kishi)                       - wife (xotin) 

- a boy ( o`g`il bola ),                    - man-servant (erkak xizmatkor) 

---

11 

 

-a girl ( qiz bola). 

–maid-servant (ayol oqsoch

)

 

 

Jonsiz narsalarni anglatgan otlar sredniy rodga taalluqli bo`ladi: 

- water (suv), a door ( eshik), a tree (daraxt).  

1. Erkak jinsidagi shaxsni ifodalovchi otlar mujskoy rodda bo`lib, ularning  o`rniga 

he olmoshi ishlatiladi. 

               - Where is your brother ? 

               -He is in the library. 

[10,15]

 

2.  Ayol  jinsidagi  shaxsni  ifodalovchi  otlar  jenskiy  rodda  bo`lib,  ular  o`rniga  she 

olmoshi ishlatiladi. 

             -I have a sister. She is a student at the institute. 

[10,11]

 

3. Agar so`zlovchiga hayvonning jinsi ma`lum bo`lmasa, bunday ot jenskiy rodga  

oid bo`lib, uning o`rniga it olmoshi qo`llaniladi. 

          -  Where is the dog ?  

            -It is in the garden. 

[10,10] 

Jenskiy  rodga  taalluqli  bir  qator  otlarni  mujskoy  roddagi  otlarga    –  ess 

qo`shimchasini qo`shish orqali hosil qilish mumkin. 

            -actor – actress   

           - heir  - heiress

 

            -host – hostess    

             -waiter – waitress 

[9,14]

 

            -poet – poetess

 

            -lion – lioness 

            -tiger- tigeress

[10,11] 

              Ingliz tilida otlarning rodi ko`p hollarda kishilik va egalik olmoshlari orqali 

ifodalanadi. Masalan: 

 Kishilik olmoshlari:He – u (o`g`il bola) 

                                 She – u (qiz bola) 

                                  It – u  (jonsiz narsalarga) 

Egalik olmoshlari:   His – uning(o`g`il bola) 

---

12 

 

                                Her – uning (qiz bola) 

                               Its – uning (jonsiz narsalarga) 

Ammo o`zbek tilidagi otlarda rod kategoriyasi mavjud emas. 

        Otlarga  xos  bo`lgan  yana  bir  morfologik  xususiyat  bu  ulardagi  son 

ko`rsatkichlaridir. 

        Ingliz tilida ham o`zbek tilidagi singari otlar ikki son ko`rsatkichiga ega. 

1) Birlik 

2) Ko`plik 

        Sanaladigan otlar ham birlikda, ham ko`plikda qo`llana olish xususiyatiga ega. 

Sanalmaydigan otlar esa faqat birlikda yoki faqat ko`plikda qo`llanishi mumkin. 

       Otlarning ko`plik shakli birlik shaklidagi otga  – s/es qo`shimchasini qo`shish 

orqali yasaladi. 

      - A hand  - hands 

       -A machine – machines 

       -A shoe  -  shoes 

       -A year  -  years 

               -A map  -  maps 

[10,5]

 

Birlikda  –s, ss, x,  o, sh,  ch  harflari  bilan  tugallangan  otlarning  ko`plik  shakli  –es 

qo`shimchasini qo`shish orqali yasaladi. 

           -A bus  - buses              

         - A glass - glasses    

 

- a class  - classes  

          -A box  -boxes