Zbek isto n respu blikasi fanlar akad em iyasi


olib kel - opkel (Andijon)


Download 2.03 Mb.
Pdf ko'rish
bet32/34
Sana24.11.2023
Hajmi2.03 Mb.
#1796594
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   34
Bog'liq
Tilni sistema sifatida o\'rganish. Nurmonov A, Usmonova H, Boboxonova D.

: olib kel
opkel (Andijon)
к-p (qo 'y-po 'y) 
: ichib ко 'у ichippo 'у (Q. qolp) va boshq.
n-m ( о n-o m) 
: о rt bir о m bir.
2. Birinchi komponent ochiq bo'g'in bilan tugab, ikkinchi 
komponent yopiq bo'gan bilan boshlanganda:
b-v (ber-ver): bora berdi-boraverdi, yoza ber-yozaver, kela ber- 
kelaver
 va boshq.
(-bil-vil): ne bilay-nevlay
 va boshq.
k-g (kun-gun): bu кип - bugun va boshqalar.
Uy-o (shu-sh)-yer): shu er- sher (Jizzax).
3. Birinchi komponent yopiq bo'g'in bilan tugab, ikkinchi 
komponent ochiq bo'g'in bilan boshlanganda ham tovush almashinish, ham 
bo'g'inlar strukturasida fonetik qayta bo'linish hodisasi ro'y beradi.
e-i (-emish-imish): kelar emish-kelarmish
i-о (mshi-mish): borganmshi.
e-o (-ekan-kkan): kelar ekan-kelarkan.
b-v (bosib-bosiv) bosib oldi-bos (i) voldi (Qovun sor-ti). 
:
Sotib oldi-Sot (i) voldi (atoqli o t ) va boshqalar.
Fonetik kayta bo'linish:
qayn ona - qay-no-na (qkaynona) qayna.
qayn ota - qay-na-ta (qaynata)
qayn ini - qay-ni-i (qayni)
4. Birinchi komponent ochiq bo'g'in bilan tugab, ikkinchi 
komponent unli bilan boshlanganda ham tovush almashinuvi va fonetik 
qayta bo'linish yuz beradi:
ee-e: ne etoy-netay


aa-a: Mirzaahmad-Mirzahmat, па aylay-naylay 
a-о: katta ota -kattaata
bora olmoq-borolomoq, beka oyim-bekoyim (begoyim)
 i-o: 
olti oziq- oltioziq (to'qqiz yoshli ot), etti oziq ettoziq (o'n yoshli 

Download 2.03 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   34




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling