Zbekistan respublikasi joqari ham orta arnawli bilimlendiriw ministirligi
Download 287.11 Kb. Pdf ko'rish
|
tamir miywelerdi saqlaw ham daslepki qayta islew texnologiyasi
- Bu sahifa navigatsiya:
- 3-lektsiya.Qant lablebini qayta islew karxanalarina keltiriw, olardin fizik- ximiyaliq quramin tekseiw.
- Qant lablebinin ximiyaliq qurami
|
Sorawlar.
1.Qant lablebisin jiynap aliw qalay amelge asiriladi? 2.Shiyki zatqa qoyiltatugin en tiykargi talaplar qanday? 3.Qant lablebisin saqlawda qanday mikrobiologyaliq protsessler bolip otedi? 4.Qant lablebisin sap halda saqlawda qantay korsetkishlerge tiykargi itibardi qaratiw kerek? 5.Qant lablebisin ne ushin muzlatip saqlaydi?
Reje.
1.Daladan keltirilgen qant lablebinin uliwma pataslaniw mugdarlari. 2. shiyki zattan sheker- qant aliwga shekemgi bolgan texnologiyaliq protsess basqishlari. 3. Rafinad qant islep shigariw. 4. Qant lablebinin ximiyaliq quramin tekseriw. 1.Sheker- qant islep shigariwshi zavod qant lablebi tamir jemislerin qazip alip keltirilgennen son isley baslaydi. Qant lablebisi tamir jemislerin zavodqa keliwine qarap kagatlardi formalandiriw baslanadi. Hazirgi waqitta jana texnologiyalarga iye bolgan qant islep shigariwshi zavodlar a sotkada bir neshe tonna qant lablebini qayta islew imkaniyatina iye. Qant lablebi tamir miywelerinen qumsheker- qant islep shigariw protsessi tomendegi basqishlardan ibarat. 1) Shiyki zatti kagatlar,skulad yamasa birleustirilgen maydanda saqlaw, shiyki zatti gidrotransporterlarda zavod tsexlarina jetkeriw. 2) Qant lablebilerine har qiyli aralaspalardi gidrotransporter ham juwiw mashinalarinda tazalaw.3) 7 Juwilgan shiyki zatti tarezide olshew.4) Qant lablebisi tamir miywelerin diffuziya qiliw ushin maydalaw.5) Diffuziyalanan sherbet aliw.6) Diffuziyalanan sherbetti tazalaw (defekatsiya).7)Keyingi sherbetti tazalaw (saturatsiya ham suwfitatsiya).8) Qaynatiw jolli menen sherbetti qoyiltiriw. 9) Qanttin kristallaniw. 10) Agimdi qayta islew. 11) Qurgatiw. 12) Sheker qantti solitiw ham saqlaw. Shiyki zat gidrotransporterlerda hareketleniwine qarap olar azgana ilay h.t.b jabisip qalgan aralaspalardan tazalanan halda ozegi ham quyrigi qirqiladi.Qirqip tazalanan tamir miyweler basqa gidrotransporter jardeminde juwiw mashinasina kelip tusedi ham ol jerde de qayta tazalanadi.Hazirgi waqitta qant lablebisi tamir jemislerin jollwip tazalawda turlishe formadagi tamir juwiwshi mashinalar qollanip kelinbekte. Olardan en ken tarqalgani KMZ- 57M mashinasi bolip esaplanadi.Qant lablebi tamir jemislerin gidrotransporterlarda hareketleniwi ham juwiw protsessinde tamir jemisleride 0,3-0,4 % ke shekem qant mugdari jogaladi.Qanttin jogaliwinin tiykargi sebepleri solwdin temperaturasi ham miyelerdin suwda turiw muddeti bolip esaplanadi.Sonin ushin suwdin temperaturasi 15-18 0
minuttan artpawi kerek.Qant lablebisi tamir jemislerin natiyjeli juwiw aralaspalardi shoktiriw ham dezinfektsiya qiliw ushin transporter juwiw mashinalarinin suwina 0,2-0,3% li CaO moddasi qosiladi. Juwiw, tazalaw protsessinin aqirgi basqishinda a00 t tamir miywege 10-20 kg esabinda xlor hagi taza suwga qosilip dezinfektsiya qilinadi. Sonnan keyin juwilgan tamir jemisler aspa elektromagnit separatorlar menen uskenelenen arnawli transporterda tartiw ornina keltiriledi. Tamir jemisler DS-800 markali portsion tarezide olshenip keyin toplaw bunkerine kelip tusedi ham tamir jemislerdi maydalaw baslanadi. 2. Qant lablebisin tamir jemislerinen alingan payraxalar defuzion apparatlarina kelip tusiw aqibetinde qantlar suwyiq halga otedi. Shiyki zattan sheker qant aliwga shekem bolgan texnologiyaliq protsess basqishlari w-h ham 9- sizilmalarda keltirilgen. Qant lablebi tamir jemislerinen jom, aziq patogasi ham tiniq filtr ilayi alinadi.Jom qayta islengen lablebinin 90 % ol 93% suw ham -7% qurgaq zattan ibarat boladi. Jom sharwa ushin bahali ot-jem bolip esaplanadi.Aziq patokasi yamasa melassa qayta islengen onimnin 4,5-5,55% in qurap 1 tonnasinda 770 aziq birligi bar.Melassa ot-jem sanaati ham ashitiw karxanalarinda ken qollaniladi.Qurgaq,tiniq filtr ilayi qayta islegen lablebinin 5-% in quraminda 80% Ca ShERBET azgantay fosfor kislotasi ham azot zatlari bar bolgan jagdayda dushshi topiraqlar ushin hak togini sipatinda paydalaniladi.Qurgatilgan qant qugaq isitilatugin yamasa isitilmaytugin, biraq bir tegis temperaturaga iye bolgan skladlarda saqlanadi.Sonday-aq hawanin salistirmali igalligi 70% ten pas boliwi nazerde totiladi. 3.Rafinad qant islep shigiw –bul paydalaniwshiga mazali bolgan ham bul produktalardi tasiwga qolayli bolgan onim bolip esaplanadi.Sutandartga muwapiq birinshi sort shekerinde saxaroza 99,75% ten kem bolmawi kerek ham qantli emes zatlar 0,25%ten aspawi,sonin ishinde redussirlewshi zatlar 0,15% ten kem bolmawi tiyis.Rafinad qantta saxaroza 99,9% boladi yagniy ximiyaliq qurami boyinsha onin ayirmashiligi qant shekerine ham rafinadina qaraganda onin quramindagi
8 ayirmashiliqlar onsha emes.Rafinad qantlar totiniwshilar rayonininda jaqin jerlerge salingan zavodlar islep shigarilip yamasa rafinad qant zavodlarinin tsexinda islep shigariladi.Rafinad quyma ham pressli bolip ajiraladi.Quyma rafinadlar har qiyli boladi(en bekkem formalari bular qantli boleksheler boladi).Rafinad qantti islew ushin aldin sheker suwda eritiledi.Alingan qantli eritpe suwyiqliq filturinen aktivleustiriwshi komir menen islenip h.t.b sorbtsiyalawshi ham qizarip ketiwshi zatlardi joq qiliw maqsetinde islew beredi. Onnan son oni vakkum apparatina jiberip bir rafinad utfelin aliw ushin qaynatiladi.Qaynaw waqtinda onsha kop bolmagan quramindagi utrmalin (0,0008% qant massasi) sari daqlardi maskirovka ushin isletiledi.Bunday qaynatiwlar qant shekerin aliwda amelge asirililadi.Rafinadli utfel erirtilip payda bolgan rafinadli kashkuer (qoigalliqqa shekem)presslenedi soninan beulgili formadagi igal rafinad alinadi.Usi tayin bolgan rafinadlar yamasa utfel baslari formasinda qolyilip 45 0 C da olarda keptiremiz.Mine usi krisstallar arasinda payda bolgan parlardi analiq aralaspa dep oni azgantay suwitiw berilgennen keyin tomengi tesikuler arqali rafinadqa otkeriledi.Onnan son islep shigarilgan rafinad qantlar tazalanadi.Presslenen igal rafinadlar hawa agimi menen qizdirilip 0,3-0,4 igalliqta keptiriledi 4. Qant lablebinin ximiyaliq qurami. ¹àíò ë1áëåáèñè (100 êã)
Áèðèêêåí ñó7-3
Ñàõàðîçà 17,2
êã Ë1áëåáè øåðáåòè (92 êã)
Ýðèìåéòó2ûí 3àíòñûç çàò Ñó7 72
Öåëëþëîçà-1,2 Ãåìèöåëëþ - ëîçàëàð - 1,1 Ïåêòèí çàòëàðè-2,2 Áåëîêëàð р-0,1 Ëèãíèí-0,3 Êóë ìó2äàðû-0,1 Ýðèìåéòó2ûí 3àíòñûç çàò
9 Qant lablebisi qant aliw ushin ham mallarga aziqliq jjem ushin kerekuli texnik egin esaplanadi. Tamir miywesinde 17-20% qant mugdari bar. Tamir miywesinin hasili 40-50 tonna gektarina tolwiri kelgende har gektarten 7-8 tonna qant aliw mumkin qugaq zat quraminda 0% qantta 5% azotsiz zatlar 8-9% kul mugdari boladi. Qant lablebisinen sut ham limon kislotasi islep shigariladi. Jaramli shigindisinin quraminda 15% qugaq zat 10 % azotsiz zat 3% kletchatka 0,7%kul 0,1%may 1,2% belok bar. 100 kg qugaq jemnin toyimligi 80 aziqliq birlikke ten. Tamir jemislilerdin japiragi hasildin 30-35% in quraydi. Toyimliliq qasiyeti basqa o’simliklerden kem emes. Japiraq quraminda 20% qugaq zat bolunnan basqa 2,5-3,5% belok 0,8% may 100 kg japiraginin toyimligi 18-20 aziqliq birlikke iye. Jiynap alingan qant lablebisinin tamir miywesinin quraminda 0,25-0,2% aziqliq birligi 9-12% proteyn 0,29-0,54 gramm kaltsiy 0,30- 0,51%fosfor ham japraginin 0,11-0,13 aziqliq birligi 1-21 gr belok, 1,08gr kaltsiy ham 0,3 gr fosfor boladi. Veta awladina kirgen tamir miywe payda etiw qasiyetine iye. Madeniy qant lablebisi japiraqli ham tamir miyweli turlerinen durragay sorti bolip uzaq dawam etken selektsiya jumislarinin natiyjelerin orinlanan. Birinshi jili lablebinin jollwanlangan tamir miywesinde 50-90ga shekem japiraq payda boladi. Tuximnan tuximga shekem rawajlaniw protsessin aa izbe-iz basqishta otedi. Tuximnin osiwi maysanin payda boliwi -hS topiraq isiganda baslanadi. Topiraqta izgarliq, issiliq, hawa bolganda tuxim tez onip shigadi. Tup miyweden tuximnin bolinip shigiwi 3-5 kun boladi. onip shiqqan lablebinin tuximi tuqim qabigi menen joqari osip shigadi. Keyingi dawir -10 kundi oz ishine alip bul waqitda tez araliqta maysalaniw dawirinde tamiri 12-15 sm boladi. aham 2 shin К О - 0,3 MgО - 0,08 Ca O - 0.05 Na O - 0.04 Ôîñôàòëåð-0,07 Ñóëüôàòëåð-0,03 Ñèëèêàòëåð-0,01 Õëîðèäëåð -0,01 Îêñèäëåð – 0,01 Àçîòëè
îðãàíèê çàòëàð 1,5 êã Àçîòñèç êàíä- ñèç îðãàíèê çàòëàð
0,7 êã Èíâåðòëè 3àíò – 0,15 Ðàôèíîçà-0,07 Ïåêòèí çàòëàðûè-0,1 Îðãàíèê êèñëîòàëàð- 0,27
Ìàé 81ì ëèïèäëåð – 0,1
Ñàïîíèí – 0,01 Áåëîê – 0,8 Áåòàèí – 0,25 Àìèíîêèñëî- òàëàð – 0,25 Àìèäëåð 81ì àììîíèé äóçëàðè – 0,1
Áàñ3àëàð-0,1 Ìèíåðàë çàòëàð 0,6 êã
10 japiraq rawajlananda 30 sm boladi. Sol waqittan baslap tamir jollwanlasa baslaydi. Agrotexnikaliq sharayati jaqsi bolsa tamir miywenin 500-00gr boladi. Tamir miywenin jaqsi osiwi japiraqtin rawajlaniwi iyun-iyul aylarina tuwri keledi.
Download 287.11 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|