Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти

16-БОБ: ЖАЗО ТАЙИНЛАШ 
 
1. Жазо тайинлашнинг умумий асослари. 
Жиноят қонунида қандай ижтимоий хавфли, ҳуқуққа хилоф ва 
айбли қилмишларнинг жиноят эканлигини аниқланиб, уларнинг яна 
бир асосий белги сифатида жазога сазоворлик кўрсатилган. Жиноят 
қонунида жиноят учун жазо белгиланмаганида, қонун жамият, давлат 
ва унинг фуқаролари учун зарарли бўлган хатти-ҳаракатларнинг 
оддий саноғидан иборат бўлиб қоларди, ҳолос.
Жазонинг 
ижтимоий-сиёсий 
моҳияти 
давлатнинг 
жиноятчиликка қарши кураш сиёсатига, мазкур сиёсат эса 
жамиятдаги ҳуқуқий мафкура, сиёсий, иқтисодий, маданий, ахлоқий 
ва бошқа нуфузли қарашларга ва тасаввурларга боғлиқдир. 
ЖАЗО ТАЙИНЛАШ 
Жазо 
тайинлашнинг 
умумий 
асослари (ЖК 
54-моддаси) 
Енгилроқ 
жазо 
тайинлаш
(ЖК 57-
моддаси) 
Жазони 
енгиллаштиру
вчи ҳолатлар
(ЖК 55-
моддаси) 
Жазони 
оғирлаштирув
чи ҳолатлар
(ЖК 56-
моддаси) 
Тамом бўлмаган 
ва 
иштирокчиликда 
содир этилган 
жиноятлар учун 
жазо тайинлаш
(ЖК 58-
моддаси) 
Бир неча 
жиноят содир 
этганлик учун 
жазо 
тайинлаш
(ЖК 59-
моддаси) 
Бир неча ҳукм 
юзасидан 
жазо 
тайинлаш 
(ЖК 60-
моддаси)
Жазоларни 
қўшишнинг 
ҳисоблаш 
қоидалари 
(ЖК 61-
моддаси) 
Дастлабки 
қамоқ вақтини 
ҳисобга олиш 
қоидалари 
(ЖК 62-
моддаси) 
Жазо 
муддатларини 
ҳисоблаш
(ЖК 63-
моддаси) 

---

406 
Жиноий жавобгарликни амалга оширишнинг кенг тарқалган 
шакли сифатида жазони қонунда белгиланганидек тахлил этиш 
жазонинг аломатлари ва мохиятини назарий тушуниш мақсадга 
мувофиқлик доирасида вужудга келади, деб хулоса қилиш имконини 
беради. Турли ҳуқуқий тизимларда жазонинг нима эканлиги 
тўғрисидаги масалага икки нуқтаи-назардан ёндашилади. Жазони 
содир этилган жиноят учун қасос, ўч олиш деб шарҳлайдиган 
ҳуқуқий тизимлар қасоскорлик назариясига асосланади. Жазони 
жиноятнинг 
олдини 
олиш, 
тўхтатиб 
қолиш 
омили 
деб 
тушунтирадиган ҳуқуқ мактаблари эса мақсадга мувофиқлик