3-§. Pretor huquqiga binoan merosxo’rlik
Bunda merosxo’rlik vazifalariga bo’lgan e’tibor merosxo’rdan ko’ra ko’proq merosning o’ziga qaratilgan. Bunday merosxo’rlik “bonorum possesio” (bonorum passessio) deyilgan. Agar qandaydir sabablarga ko’ra merosxo’r merosini qabul qilib ololmasa, pretor unga yordamga kelgan va interdikt chiqarib, mulkni egallab turgan shaxsdan haqiqiy merosxo’rga olib bergan.
Bunday ediktlar bilan quyidagilar meros huquqini olishlari mumkin bo’lgan:
1) marhumning bolalari, shu jumladan emansipatsiya qilinganlari (asrab olinganlari) ham. Ammo ular o’z mulklarini umumiy mulkka qo’shish sharti bilan olganlar;
2) marhumning eng yaqin merosxo’ri (qandaydir sabab bilan uzoqlashib yurgan bo’lsa ham);
3) marhumning boshqa barcha qarindoshlari (olti avlodgacha);
4) marhumning bevasi.
Agar vasiyatnomada ko’rsatilmagan bo’lsa, meros barchaga barobar taqsimlangan. Merosxo’rlarning bir toifasi meros olsa, boshqa toifalari rad etilgan. Imperator ko’rsatmalari keyinchalik qon-qardoshlikni aniqlashga ko’proq diqqatni jalb etgan va bolalarning onalari orqali meros olishlarini ta’minlagan.
Pretorlik merosi ham asta-sekin sivil merosxo’rligiga tenglashtirilgan va bu merosxo’rlikning soddalashtirilishi, mustahkamlanishi va tekislanishiga olib kelgan.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
