Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш

Бизнеснинг ижтимоий-маданий муҳити 
Меҳнат ресурслари ва аҳолининг бандлиги
27
27
2007 йилдан бошлаб маълумотлар Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси 
24.05.2007 йилдаги 106-сонли қарорига асосан ишга жойлаштиришга муҳтож, меҳнат би-
лан банд бўлмаган аҳолини ҳисоблаш методикаси асосида келтирилган.

---

307
МДҲ мамлакатлари билан (млн. АҚШ доллари)
Бошқа хориж мамлакатлари билан (млн. АҚШ доллари)
Жаҳон бозорларида рақобат тобора кучайиб бораётган 
бугунги кунда бизнес субъектларининг экспорт фаолиятида-
ги иштирокини ҳар томонлама рағбатлантириш муҳим маса-
лалардан бири ҳисобланади. Айнан шу соҳаларда ҳали фой-
даланилмаган улкан имконият ва салоҳият кўп.

---

308
14.6. Ўзбекистонда бизнес фаолиятини ривожлантириш 
йўналишлари.
Ўзбекистонда ижтимоий йўналтирилган бозор иқтисо-
диётини барпо этишнинг асосий мақсадларидан бири мам-
лакатда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик шакллари-
ни устувор ривожлантиришдан иборат. Бу мақсадни амалга 
ошириш учун иқтисодий ислоҳотлар ўтказилди, унинг ро-
лини ошириш учун йирик институционал асослар яратилди. 
Тадбиркорлик фаолиятини ташкил этиш ва уни кафолатлов-
чи ҳуқуқий-меъёрий ҳужжатлар, тадбиркорларга кўмакла-
шувчи нодавлат ташкилотлар, корхоналар шулар жумласига 
киради. Ўзбекистонда хусусий тадбиркорлик ва кичик биз-
нес корхоналари мажмуини ташкил этиш муваффақиятли 
бормоқда. 
Кичик бизнес фаолияти билан шуғулланувчи корхо-
налар давлатга боғлиқ бўлмаган ҳолда, яъни катта капи-
тал маблағларсиз ўзлари иш жойларини жорий этишла-
ри, ҳозирги даврда бизда вақтинчалик мавжуд товарлар 
танқислигини камайтиришлари ва ҳаттоки, бу танқисликни 
бутунлай йўқотишлари мумкин. Ҳозирги жамиятимиз-
да кичик корхоналар фаолиятини айрим кишиларнинг 
эҳтиёжларини қондириш сари йўналтириш зарур. Бу нарса 
маиший хизмат кўрсатиш ҳамда халқ истеъмоли товарлари 
ишлаб чиқариш соҳаларида яққол кўринмоқда. Кичик кор-
хоналар технология янгиликларини жорий этишда ҳам ғоят 
катта аҳамиятга эга.
Кичик корхоналар йирик компанияларга нисбатан улар 
бозор шароитига тез мослашади ҳамда ишлаб чиқарган 
маҳсулотларини бозорда муваффақиятли ўтишини таъ-
минлашда бир қанча устунликларга эга. Чунки кичик кор-
хоналар ўз фаолиятини тор ишлаб чиқариш дастурлари, 
илғор технология, кам туркумли илм-фан талаб қиладиган 
маҳсулотлар ишлаб чиқаришга тезда мослайди ҳамда бозор 
асосларини тез ўзлаштириб боради.
Мулкчилик шаклларига кўра кичик корхоналарнинг 
қуйидаги турларини ажратиб кўрсатиш мумкин:
1. Давлат мулкига асосланган кичик корхоналар.
2. Жамоа мулкига асосланган кичик корхоналар.

---

309
3. Фуқаролар мулкига асосланган, якка тартибда ишлай-
диган кичик корхоналар.
4. Ижара корхоналари.
5. Кичик қўшма корхоналар.
Кичик корхоналар фан-техника тараққиёти шароитида 
саноатнинг етакчи соҳаларини янги технологияларга ўтишда 
тобора ўз ўрнини топиб бормоқда. Улар янги фикрлар ва 
ишлаб чиқаришни такомиллаштириш, янги ахборот техно-
логияларини жорий этиш билан иш жараёнини таъминловчи 
тизимнинг асосий боғловчилик сифатини намоён этмоқда.
Бугунги кунда кичик бизнес ва хусусий тадбиркор-
лик субъектлари мамлакатимиз иқтисодиётининг бар-
ча жабҳаларида, машинасозлик маҳсулотлари ишлаб 
чиқаришда, халқ ис теъмоли молларини, қишлоқ хўжа-
лиги ва озиқ-овқат маҳсулотларини ишлаб чиқаришда 
ҳамда бошқа соҳаларда фаолият юритмоқда. Кичик кор-
хоналар ишлаб чиқарган маҳсулот давлат корхоналари-
да ишлаб чиқарилган маҳсулотлардан сифати жиҳатидан 
қолишмаслиги, ҳатто айрим ҳолларда улардан юқори тури-
ши билан ажралиб туради. Республикамиздаги кичик биз-
нес ва хусусий тадбиркорлик субъектлари фаолиятининг 
70-80 фоизи бевосита ишлаб чиқариш билан узвий боғлиқ, 
улар фермерлар, деҳқонлар, саноатчилар, қишлоқ хўжалиги 
маҳсулотларини қайта ишловчилар ва ҳоказолардир.
2015 йилда республикада тадбиркорлик, унинг кичик 
бизнес шакли билан банд бўлган корхоналар сони янада 
ошди. Уларнинг ялпи ички маҳcулотдаги улуши 56,7 фоизни 
ташкил этади. 2015 йилда кичик бизнес соҳасида аҳолининг 
бандлиги 77 фоизни ташкил этди. Тадбиркорликни ри-
вожлантириш ҳисобидан 980 мингта янги иш ўринлари яра-
тилди. Бундан 60 фоиздан зиёди қишлоқ жойларда яратилди. 
Коллежларнинг 480 мингдан ортиқ битирувчиси иш билан 
таъминланиб, улар учун тижорат банклари томонидан ўз 
бизнесини ташкил этиш учун 280 млрд. сўмга яқин имтиёз-
ли кредитлар ажратилди ва бу 2014 йилга нисбатан 1,3 баро-
бар кўпдир. 2015 йилда кичик бизнес ва хусусий тадбиркор-
ликни қўллаб-қувватлашга 12,1 трлн. сўм кредит ажратилган 
бўлса, шундан 2,5 трлн. сўм микрокредитларга тўғри келади. 
Тадбиркорлик фаолиятидан олинган даромадлар улуши 2010 

---

310
йилдаги 47,1 фоиз ўрнига 52 фоизга ўсгани ва бу МДҲ мам-
лакатларидаги кўрсаткичлардан сезиларли даражада юқори 
эканини таъкидлаш мумкин.
Кичик бизнес корхоналари фаолиятининг таҳлили улар 
қишлоқ хўжалиги соҳасида, айниқса, жадал ривожланаёт-
ганлигини кўрсатади. Бугунги кунда мамлакатимиз фер-
мерлик хўжаликларида 1 миллиондан зиёд киши банд бў-
либ, 2015 йилда пахта хомашёси 3 миллион 350 минг тонна, 
ғалла 7 миллион 500 минг тоннадан ортиғи фермер хўжали-
клари томонидан етиштирилди. Шу билан бирга, қишлоқ хў-
жалигининг мева-сабзавотчилик, боғдорчилик, узумчилик ва 
чорвачилик каби тармоқлари жадал суръатларда ривожлан-
ди. 2015 йили 12 миллион 592 минг тонна сабзавот ва кар-
тошка, 1 млн. 850 минг тонна полиз маҳсулотлари, 1 млн. 
556 минг тонна узум, 2 млн. 731 минг тонна мева етишти-
рилди.
Республикамизда кичик бизнес корхоналари сонининг из-
чиллик билан ортиши, иқтисодиётнинг барча секторларида, 
жумладан, транспорт, алоқа, соғлиқни сақлаш ва бошқа нои-
шлаб чиқариш тармоқларида ҳам кузатилмоқда.
Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик ташқи иқтисодий 
фаолият соҳасида ҳам аста-секин ривожланмоқда. Унинг 
умумий экспорт ҳажмидаги улуши 2015 йилда 30 фоиздан 
ошди. Кичик бизнес корхоналарининг асосий экспорти 
қишлоқ хўжалиги, тўқимачилик, ишлов берувчи, электротех-
ника ишлаб чиқариш маҳсулотлари ҳамда халқ амалий санъ-
ати буюмларидир.
Юқоридаги таҳлиллар шуни кўрсатадики, сўнгги йил-
ларда Ўзбекистон Республикасида хусусий тадбиркорлик, 
кичик бизнес фаолияти билан шуғулланувчи корхоналар 
иқтисодиётнинг барча тармоқларида ташкил этилмоқда. 
Шу билан кичик корхоналарнинг иқтисодиётдаги ўрни ва 
аҳамияти ортиб бормоқда. Хусусий тадбиркорлик ва ки-
чик бизнеснинг миллий иқтисодиётни ривожлантиришдаги 
аҳамияти қуйидагилар билан тавсифланади:
- хусусий тадбиркорлик бозор иқтисодиёти шароитида за-
рур тезкорликни таъминлаб, ишлаб чиқаришдаги чуқур их-
тисослашув ва тармоқлашган кооперацияни яратади, булар-
сиз юксак самарадорликни таъминлаб бўлмайди;

---

311
- бозор учун зарур рақобатчилик муҳитини яратади 
ҳамда ўзгариб турадиган бозор талабига мослаб тезда ишлаб 
чиқариш турини ўзгартириб олиш қобилиятига эга эканлиги 
билан ажралиб туради;
- истеъмолчилик соҳасида юзага келадиган бўшлиқни те-
зда тўлдиришга қодир бўлиб, энг замонавий машина ускуна-
лари ва технологиядан фойдаланиб, сарфланган сармоянинг 
ўрнини жуда тез қоплай олади.
Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг хусусиятла-
ри (муомала капиталининг кичиклиги, унинг тез айланув-
чанлиги, ишлаб чиқариш воситаларини тезда алмаштириш 
имкониятлари ва бошқ.) унинг бир қанча афзалликларга эга 
бўлиш имкониятларини яратади:
- изланиш, янги маҳсулотларни маромига етказиш ва ўз-
лаштириш, уларни талабнинг тез ўзгариб туриши хатарини 
ҳисобга олган ҳолда кичик уюшмаларда ишлаб чиқариш;
- тезкор техник сервиснинг ишончлилиги ва истеъмолчи-
лар билан мустаҳкам алоқалар ўрнатиш;
- ишлаб чиқаришни мослашувчан тарзда ташкил этиш ва 
маҳсулот сотишни бозор талаблари ҳамда бозор вазиятлари 
ўзгаришларига мувофиқ олиб бориш;
- ортиқча иш кучини ўзига сингдириш;
- бошқаришнинг оддийлиги, катта маъмурий аппаратнинг 
йўқлиги, қурилиш ва лойиҳа қувватларини ўзлаштиришда 
қисқа муддат, капитал сарфларининг тез ўзини оқлаши, ка-
питал айланмасида юқори тезлик;
- хомашё ва меҳнат ресурслари, ишлаб чиқариш 
чиқиндиларидан тўлиқроқ ва самаралироқ фойдаланиш.
Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик ҳамда у билан 
боғлиқ барча нарсалар замонавий ижтимоий ишлаб чиқариш 
ташкилий тузилмасини муҳим ва таркибий қисмини таш-
кил этади. Шунинг учун ҳам давлатимиз иқтисодиётини 
ривожлантиришда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик-
ка муҳим ўрин ажратилиб, уларга давлат томонидан мадад 
берилмоқда.
Хусусий тадбиркорлик ва кичик бизнес фан-техника риво-
жини жадаллаштириш, саноатнинг илғор тармоқларида янги 
технологияларга ўтиш шароитида ўз ўрнини топиб бормоқда. 
Бундай тадбиркорлик янги ахборот технологиялари, янги 

---

312
ғоялар ва ишлаб чиқаришни модернизациялаш билан ишлаш-
ни таъминловчи бутун тизимнинг ажралмас қисмини ташкил 
этади. Бундан ташқари, кичик корхоналар таваккалчилик хав-
фи юқори бўлган шароитларда ишлаб чиқаришнинг маъқул 
шаклларидан ҳисобланади.
Кичик корхоналар технология янгиликларини жо-
рий этишда ҳам ғоят катта аҳамиятга эга. Янги техноло-
гик ғояларни йирик корхоналарга нисбатан тезроқ қабул 
қиладиган кичик бизнесда хатар камроқ ва катта тур-
кумдаги ишлаб чиқаришга нисбатан ишни тезроқ йўл-
га қўйиш мумкин. Бу эса бизнинг шароитда фан-техника 
тараққиётини ривожлантиришга ёрдам бериши мумкин.
Иқтисодиётнинг умумий тараққиётини таъминлаш, то-
вар ва хизматлар етишмовчилигини бартараф этишда кичик 
бизнес ва хусусий тадбиркорлик катта ўрин тутади. Меҳнат 
ресурслари тез ўсаётган ва ишлаб чиқариш жойлашувидаги 
ўзига хослик шароитларида Ўзбекистонда кичик корхоналар 
тизимини вужудга келтириш қуйидаги имкониятларни ярата-
ди:
- эркин меҳнат ресурслари, янги хўжалик муносабатлари-
нинг жорий этилиши, янги мулкчилик шаклларининг пайдо 
бўлиши натижасида ишлаб чиқаришда бўшатиладиган шах-
сларнинг ижтимоий ишлаб чиқаришга кўпроқ жалб этиш, 
мулкчиликнинг янги шакллари пайдо бўлиши;
- аҳолининг, биринчи навбатда, ёшларнинг моддий, маъ-
навий ва касб даражасини кўтариш;
- аҳолининг суст ҳаракатчанлигини ҳисобга олган ҳолда 
саноат ишлаб чиқаришини аҳоли яшайдиган жойларга 
яқинлаштириш ҳамда аҳолининг халқ истеъмоли молларига 
эҳтиёжларини тўлароқ қондириш;
- миллий ва бадиий ҳунармандчиликни тиклаш, шунингдек 
кичик ва ўрта шаҳарлар, қишлоқ аҳоли пунктларини ривожлан-
тиришга ёрдам кўрсатиш, умуман, ҳар бир минтақа учун ғоят 
муҳим иқтисодиёт самарадорлигини ошириш.
Иқтисодиётни ривожлантиришда кичик бизнес ва ху-
сусий тадбиркорликнинг ижобий аҳамиятини эътироф эт-
ган ҳолда, унинг аҳамиятини ортиқча баҳолаб юбориш ҳам 
тўғри эмас. Хусусий тадбиркорлик фақат муайян доирада-
гина фаоллик кўрсата олади, шу сабабли кичик бизнес фа-

---

313
олиятини ривожлантириш учун зарур шароитни яратиш за-
рур. Бунинг учун, бизнингча, молия жамғармаларини таш-
кил этиш керак. Бу жамғармалар тадбиркорлар тижорат бан-
кларида имтиёзли кредитлар олиш учун кафил бўлишлари, 
субсидиялар, шу жумладан қайтариб берилмайдиган субси-
дияларга (иқтисодиётнинг алоҳида устувор соҳаларидаги 
корхоналарни ривожлантириш учун) манба бўлиб хизмат 
қилишлари лозим.
Ўзбекистонда кичик корхоналарни молиявий қўллаб-
қувватлаш тизимининг такомиллаштирилиши кичик бизнес 
ва хусусий тадбиркорликка хизмат кўрсатадиган банклар, 
фондлар, инвестициялар ва суғурта ташкилотлари фаолият-
ларини рағбатлантириш йўналишида олиб борилиши лозим. 
Хорижий мамлакатлардаги каби Ўзбекистон Республикасида 
ҳам агар корхона устувор давлат дастурида (янги техника-
ни яратиш, узоқ ҳудудларни ривожлантириш ва бошқалар) 
қатнашаётган бўлса, имтиёзли қарзлар олиши мумкин. Бун-
да фоизнинг энг кам меъёри ва қарзни узишда узоқ муддат 
берилиши қарз беришдаги асосий шартлар ҳисобланади.
Кичик корхоналар фаолиятига олдиндан кўриб бўлмай-
диган хилма-хил хатарли вазиятлар катта таъсир кўрсатади, 
конъюнктуранинг кескин ўзгариб кетиши, мижозларнинг тў-
ловга қодир бўлмай қолиши, табиий офатлар уларни танг 
аҳволга тушириб қўяди. Шу сабабли ривожланган мамлакат-
ларда суғурталар тизими яхши йўлга қўйилган. Мамлакати-
мизда ҳам суғурталар барпо этилиши зарур. Бу тизим кичик 
корхоналарни ривожлантиришда (айниқса, тижорат хатарла-
ри катта бўлган соҳаларда) қулай шароитларни кафолатла-
ши, шахсий ёки қарз олинган капитал билан таваккал қилиб 
иш бошлаган тадбиркорларга ишонч ва зарур барқарорликни 
яратиши керак.
Иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштириш, кичик бизнес 
ва хусусий тадбиркорликни ривожлантириш республикамизда 
ўтказилаётган иқтисодий ислоҳотларнинг асосий йўналишла-
ридан бири ҳисобланади. Бу эса иқтисодий рақобатнинг ри-
вожланиши, истеъмол бозорини товар ва хизмат турлари би-
лан тўлдириш, шунингдек хусусий тадбиркорларнинг кенг 
қатламини яратишни тақозо этади. Буларни ҳисобга олиб, 

---

314
бугунги кунда республикада қуйидаги масалаларни ҳал этиш 
лозим:
- аҳолининг кенг табақаларини бозор фаолиятига олиб 
кириш, улардаги боқимандачилик, истеъмолчилик психоло-
гиясини бартараф этиш, аҳолида хусусий тадбиркорлик, 
кичик бизнес фаолияти билан фаол шуғулланиш истагини 
уйғотиш;
- қишлоқ хўжалигидаги иқтисодий муносабатларни тубдан 
янгилаш, деҳқон ва фермер хўжаликлар фаолиятини яна-
да ривожлантириш ҳамда улар сонини имкон қадар оши-
риш, ҳудудларда кичик корхоналар ташкил этиш йўли би лан 
вақтинча ишсиз юрган кишиларни қўшимча иш жойлари би-
лан таъминлаш;
- минтақада бозор муносабатлари ва инфратузилмани 
жадаллаштириш, иқтисодий рақобатни ривожлантириш учун 
шарт-шароитлар яратиш;
- республика аҳолисининг ортиб бораётган талаб ва 
эҳтиёжларини тўлароқ қондиришга хизмат қилувчи ижтимо-
ий ва иқтисодий шароитларни барпо этиш;
- кўрсатиладиган хизматлар тури ва миқёсини кескин 
ошириш, банк, аудиторлик, консалтинг ҳамда турли воси-
тачилик фаолиятларини ҳозирги замон фан ва техникаси 
ютуқлари асосида юксак савияда ташкил этишни таъмин-
лаш;
- жойларда ишлаб чиқариладиган маҳсулотлар турлари ва 
ҳажмини бозор талабларига кўра осонлик билан мослашти-
ра оладиган истеъмол бозорини товар билан тўлдириб, эк-
спорт учун мол чиқара оладиган кичик корхоналарни жорий 
этиш.
Бу мақсадларни амалга ошириш учун мамлакатимиз 
миқёсида қуйидаги масалаларни ҳал этиш лозим:
- бозор иқтисодиёти шароитида ишлаш учун кадрлар 
тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш;
- кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни молиявий 
жиҳатдан қўллаб-қувватлаш;
- кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни технологик 
жиҳозлар билан таъминлашни қўллаб-қувватлаш;
- ислоҳотлар натижаларини реклама ва ахборот хизмати 
воситалари орқали кенг оммага етказиш.

---

315
Ўзбекистонда «Оилавий бизнес»ни ташкил этиш ва ри-
вожлантириш истиқболлари доирасида кўплаб ислоҳотлр 
олиб борилмоқда. Оилавий бизнес – кўпгина мамлакатларда 
кичик бизнеснинг асосий формаси. Жаҳондаги мавжуд биз-
неснинг 65-85 фоизи оилавий мулк ҳисобланади. 
«Оилавий бизнес», «оилавий корхона», «оилавий фирма»-
нинг ўрни кун сайин ортиб бормоқда. Яъни ёш авлодни тар-
биялашда оила истъемол талабларини қондиришда ва оила 
фаровонлигини таъминлашда оила аъзоларининг ўз–ўзи-
ни иш билан банд қилишда яққол намоён бўлмоқда. Бунинг 
ибратли томони шундаки, оила мулкдор сифатида бизнес ри-
вожи ва гуллаб-яшнашига ҳаракат қилади ҳамда уни келгуси 
авлодга қолдиради.
Одатда, оилавий фирмалар оила аъзоларининг исмлари 
ишлаб чиқарилган товарларда кўрсатиб қўйилади ва олин-
ган даромадларига ўзлари эгалик қилади. Оилавий тадбир-
корликда фарзандларини ёшликдан ишга жалб қилиш ва иш 
юритиш тажрибасини амалда ўрнатиб боради. Мамлакати-
мизда оилавий тадбиркорликни ривожлантириш орқали кей-
инги 10-15 йил ичида импорт ўрнини босувчи маҳсулотлар 
ҳажми қарийб 220 баробарга ошди. Биргина 2015 йил-
да оилавий корхоналар доирасида ишлаб чиқарилган. 
Маҳсулотлар ҳажми 4 трлн. сўмни, импорт ўрнини қоплаш 
самардорлиги 1,5 млрд. АҚШ долларини ташкил қилди. 
Нефть-кимё асбоб-ускуналари, трансформатор станциялари, 
шахта ускуналари, турли хилдаги эҳтиёт қисмлар, светодиод 
ёритгичлар, спорт анжомлари, кийимлари ва ҳоказо. 2014-
2015 йилларда жами 97 та товар гуруҳининг импорти тўлиқ 
тўхтатилиб, 306 та позиция бўйича импорт ҳажми 2 баро-
барга қисқартирилди.
Оилавий бизнеснинг яна бир хусусияти – тежамкорлик-
дир. Мисол учун, Фарғона вилоятининг ҳар бир хонадони-
да 1 донадан 100 Вт ли чўғланма лампаларга алмаштирилса, 
1 та хонадонда суткасига ўртача 8 соат ёритиш лампалари-
дан фойдаланилса, бир йилда 262 Квт электр энергиясини 
иқтисод қилиш мумкин. Бу кўрсаткич вилоят бўйича 687 
500 та хонадон бўлса, 1 йилда 180 млн. 125 минг Квт электр 
энергияси тежалади. Бу эса аҳоли томонидан қилинадиган 45 
кунлик истеъмолга тенг. 

---

316
Оилавий бизнесда молиявий ресурсларни тежаб-тергаб 
ишлатиш ва турли маросимлар учун жамғариш характерли 
хусусиятдир. Буни бир қатор ривожланган давлатлар мисо-
лида кўриш мумкин. АҚШ, Буюк Британия ва Германияда 
оила даромадлари жамғарма нормаси 5 фоизгача бўлган. 
Бу давлатларда жамғарма нормаси юқори бўлган «катта 
жамғарувчилар» (Big saver) бўлиб, жамғариш мақсади асосан 
«қора кун учун» ва кексаликда фаровон ҳаёт учун сарфлана-
ди.
Кейинги йилларда жамғариш нормаси Хитойда тез 
ўсмоқда. Оилавий бизнес бу ерда жуда яхши ривожлан-
ган. Ердан унумли фойдаланиш, оилавий жамғариш бўйи-
ча дунёда биринчи ўринда туради. Мамлакатимизда кичик 
бизнес таркибидаги оилавий бизнесни ривожлантириш ва 
молиявий қўллаб-қувватлаш стратегик масала эканлигини 
алоҳида эътибор қаратилмоқда. Оилавий бизнесни юритиш 
бўйича миллий анъаналаримизга, хўжалик юртиш фаолия-
тимизга тўла мос келади. Биргина ҳозирги вақтда хонадон-
ларда чорвачилик, лимон экиш ҳамда бошқа турдаги бизнес 
фаолиятида ўртача 20-25 миллион сўм миқдорида даромад 
олинмоқда. Бугунги кунда оилавий тадбиркорлик жаҳон 
мамлакатлари иқтисодиётининг асосий қисмини ташкил 
этмоқда. Ҳозирги вақтда АҚШда оилавий тадбиркорлик би-
лан шуғулланувчилар сони қарийб 15 миллионни ташкил 
этади. Швецияда меҳнатга лаёқатли аҳолининг 60 фоизи ои-
лавий тадбиркорлик билан банд.

---

317