Ўзбекистон республикаси ички ишлар вазирлиги а к а д е м и я

юзага келгани ва узоқ ривожланиш босқичидан ўтгани фик- 
римизнинг исботидир.
М амлакатимизда диний ташкилотлар Ў збекистон 
Республикасининг «Виждон эркинлиги ва диний ташкилот­
лар тўфисида»ги 1998 йил 1 май (янги таҳрирдаги) қонуни 
асосида фаолият юритади. Мазкур қонун 1991 йил 14 июнда 
қабул қилинган вариантидан фарқ қилиб, диний ташкилот­
лар фаолиятини ҳуқуқий жиҳатдан мукаммалроқ кафолатлайди. 
Динлар таркибида, диний ташкилотлардан ташқари, турли 
мазҳаблар ҳам муҳим ўрин тутади. Мазҳаб муайян диний маф­
куранинг хусусий кўриниши, ортодоксал, яъни фундаментал 
диний идеологиядан қисман фарқ қилувчи ёки унга мухола- 
фатда бўлган диний маслакдошлар бирлашмасидир. Масалан, 
христианликда баптистлар, евангелистлар, кальвинистлар, 
лютеранлар, мурмонлар ва бошқа диний секталар мавжуд. Улар 
расмий христиан динининг айрим ғояларидан фарқ қилувчи 
диний тасаввурларни тарғиб қиладилар.
Ислом динида ҳам шунга ўхшаш исмоилий, зайдий, ни- 
зорий, друз ва бошқа диний мазҳаблар мавжуд. Шуни алоҳи- 
да қайд этиш жоизки, мазҳаблар нафақат соф диний, балки 
кўпинча сиёсий ва ҳуқуқий асосга ҳам эга бўлади. Улар кўпин- 
ча ўзларининг сиёсий ва ҳуқуқий манфаатларини диний
- 22 -

---

ниқобда ифода этадилар. Жамиятдаги муайян табақанинг 
ҳукмрон сиёсий тартибдан ижтимоий норозилигини очиқ 
ифода эта олиши учун етарли шарт-шароитларнинг мавжуд 
эмаслиги ҳам бунга сабаб булади. Жамиятдаги ижтимоий адо­
латсизлик, давлатнинг бюрократлашуви фуқароларда норо- 
зиликни шакллантириши мумкин. Секталар эса буни диний 
қиёфада ёки дин воситасида ҳам ифода этишга ҳаракат кила­