Ўзбекистон республикаси олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

Иловалар қисмида курс иши бўйича олинган умумий амалий ва ахборот маълумотлари берилади.
Курс иши талаба томонидан мустақил ҳолда мантиқий жиҳатдан кетма-кетлик, изчиллик услубида ёзилган бўлиши керак. Шунингдек, ишда фойдаланилган адабиётлардан тўғридан-тўғри кўчириб ёзишга умуман рухсат этилмайди. Бундай ҳолларда ҳар бир маълумот олинган адабиётлар тўғрисида ўша бетнинг ўзида ҳаволалар берилиши шарт.


7. Курс ишини расмийлаштириш

Курс ишига қўйиладиган асосий талаблардан бири, уни белгиланган қоидалар асосида тўғри расмийлаштириш ҳисобланади. Чунки ишни тўғри расмийлаштириш унинг сифатини оширибгина қолмай, балки муваффақиятини ҳам таъминлайди.

Ишнинг режаси мавзунинг мазмунини тўлиқ ёритишга қаратилиши керак. Матнда кетма-кетлик бузилмаслиги ҳамда изчилликка риоя қилиниши шарт. Матнда янги фикрни ифодалайдиган жумлалар абзацдан ёзилади. Агар бирор бир манбалардан мисоллар келтирилса, улар қайси манбадан олинганлиги ишораси саҳифанинг энг пастида чизиқ тагида сатр бошидан ёзилади. Агар бир нечта манба келтирилса, ишоралар шу ерда тартиб рақами билан кўрсатилади.
Курс ишини бажариш жараёнида тўпланган ва қайта ишланган маълумотлар аниқ, тартибли ва хаққоний бўлиши керак. Материаллар баёни мантиқий изчил, жумла тузилишлари қисқа ва аниқ, мавҳумлик ва қайтаришлар бўлмаслиги, хулосалар исботланган ва тавсиялар асосланган бўлиши керак.
Курс иши титули (муқоваси) 1-иловада кўрсатилган намунага мувофиқ расмийлаштирилади.
Мундарижа (режа) курс ишининг қисмларини, саволларнинг номланишларини, бетларнинг рақамланиш тартибини ўзида ифода этади. Кириш, боблар, хулоса ва таклифлар бўлимларини истисно этган ҳолда барча саволлар, араб рақамлари билан рақамланиши керак. Саволларнинг тартиб рақамидан кейин нуқта қўйилади ва саволлар ёзилади. Курс иши мундарижасини (режасини) расмийлаштириш намунаси 4-иловада келтирилган.
Курс иши бетлари саҳифанинг қуйи қисмининг ўртасидан кетма-кетлик бўйича рақамланиши лозим. Муқова варағига тартиб рақами қўйилмайди. Агар курс ишида расмлар, чизмалар ва жадваллар бўлса, уларни умумий рақамланишга қўшиш керак. Иловалар ва фойдаланилган адабиётлар рўйхати ҳам кетма-кетликда рақамланади.
Адабиётлар рўйхати фойдаланилган барча манбаларни алфавит тартиби бўйича ўзида жамлайди (5-илова).
Илова курс ишининг охирида берилади. Ҳар бир илова янги бетдан бошланади, саҳифанинг ўнг томонидан юқори бурчагида “илова” деган сўз ёзиб қўйилади. Ҳар қайси илова сарлавҳага эга бўлиши керак. Мабодо курс ишида икки ва ундан зиёд илова бўлса, улар кетма-кетликда рақамланади, яъни “1-илова”, “2-илова” ва ҳоказо. Ишда иллюстрациялар уларнинг мазмунига қараб белгиланади ва баён қилинаётган матнда аниқлик киритиш учун етарлича бўлиши керак. Барча иллюстрациялар (чизмалар, диаграммалар, графиклар ва ҳоказолар) расмлар деб номланади. Расмлар ҳам кетма-кетлик бўйича рақамланади. Улар бевосита курс иши матни қайд этилган жойда ёки кейинги бетда, ё бўлмаса қайд этилган саҳифага яқинроқ жойда жойлаштирилиши лозим.
Рақамли маълумотларни жадвал тарзида ифодалаш тавсия этилади. Ҳар бир жадвал ўз мазмунидан келиб чиқган ҳолда номланиши ва тегишли жадвал тепасида, саҳифанинг охирида ўнг тарафда жадвал сўзи ёзилиши керак.
“Жадвал” сўзи ботиқ ҳарфлар билан саҳифанинг ўнг томонида ёзилади. Сарлавҳани ажратиб кўрсатишнинг ҳожати йўқ.
Жадвал матнда биринчи марта эслатилгандан кейин жойлаштирилгани маъқул. Жадвал кейинги саҳифага кўчириладиган бўлса, устун рақамланади ва бу рақамланиш кейинги бетда такрорланади. Жадваллар ҳам худди расмлар каби рақамланади, яъни “1-жадвал”, “2-жадвал” ва ҳоказолар.
Ишда формулалар келтирилса, улар аниқ ёзилиши керак. Берилган формула остида белгилар ва сон даражалари тушунтириш маъносига қараб, улар формулада кандай берилган бўлса, шу тартибда берилиши лозим. Ҳар бир белги ва сон даражасининг маъноси янги сўз қаторидан берилади.
Матнда келтирилган маълумотлар манбаси тартиб рақами бўйича фойдаланилган адабиётлар рўйхатида кўрсатиб ўтилади.
Курс ишини ёзаётганда, адабиёт манбаларидан, кўрсатмалардан, идоравий маълумотлардан кўчириш, шунингдек, расмий қабул килинмаган сўзларни, ибораларни, атамаларни ишлатиш таъқиқланади.
Курс ишини ёзиб тугатгач, уни саволларининг ўзаро боғланишига ва баён этилиш усулига (адабий тилига) алоҳида эътибор берган ҳолда қайта ўқиб чиқиш керак. Кўпинча қайта ўқилишда илгари билинмаган хатоларга, қайтаришларга, қарама-қарши фикрларга, нотўғри танланган қиёслашларга ва турли хил хатоларга дуч келинади. Айниқса, формулаларни, рақамларни, кўчирмаларни, библиографик ёзувларни дастлабки манбалар бўйича диққат билан текшириб чиқиш талаб этилади. Зарурат туғилганда қўлёзмани тўлдириб, маромига етказиш лозим.
Курс ишининг матни 210-297 мм. шаклдаги оқ қоғозга кўлёзма шаклида ёзилиши керак. Жадваллар, расмлар, чизмалар ва графиклар компьютерда ёзилиши мумкин. Матн тушунарли ҳуснихатда, тузатишларсиз, ёзув қоғозининг бир томонига ёзилиши керак. Ишнинг умумий ҳажми 65-70 бетдан иборат бўлиши лозим. Ҳар бир бетда: чап томондан -3 см, ўнг томонидан – 1 см, юқоридан ва пастдан - 2 см очик жой қолиши керак. Курс иши режасидаги саволларнинг номлари ишнинг тегишли жойларида сарлавҳа сифатида такрорланиши лозим.
Курс ишини тайёрлашда умумий қоидалардан ташқари хисоб-китоблар ва статистик жадвалларни тўғри ва асосли ишланганлигига хам эътиборни қаратиш лозим. Ҳар бир хисоб-китобда тушунтиришлар асосланган ҳолда берилиши лозим. Жадвал, диаграмма ёки чизмаларнинг номи ва манбалари кўрсатилиши билан бирга, жадвалдан сўнг албатта жадвалдаги маълумотларга таҳлил бериш лозим бўлади.
Курс иши қўлёзмада қоғознинг бир томонида бажарилиши шарт.
Курс иши қуйидагича расмийлаштирилади:

• 
  дастлаб титул варағи, мундарижа, кириш, 1 ва 2 боблар, хулоса ва таклифлар, фойдаланилган адабиётлар рўйхати, кейин охирида иловалар берилади;
  
• 
  курс иши рахбарининг тақризи муқованинг ички қисмидаги конвертга солинади;
  
• 
  титул варағи компьютерда ёзилади;
  
• 
  мундарижа алоҳида саҳифада кўрсатилиши, унда боблар, параграфлар кайси саҳифадан қайси саҳифагачалиги хам қайд этилади, боблар ва параграфлар кетма-кетлиги билан берилади;
  
• 
  диаграммалар, чизма ва жадваллардан химоя пайтида фойдаланиш мумкин.
  

Курс ишини варақлари титул варағидан бошлаб хисобланади. Аммо титул варағи ва мундарижага рақам қўйилмай, киришдан бошлаб 3 рақами билан бошланади.