Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги гулистон давлат университети

1-жадвал.
Ўзбекистонда ИТТКИ билан шуғулланувчи ташкилотлар сони⁸

	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014
Жами	392	382	408	413	402	317	313	304	306
Илмий-тадқиқот ташкилотлари	162	148	149	148	149	156	142	141	135
Конструкторлик ташкилотлар	8	7	5	4	4	3	2	2	1
Лойиҳа институтлари	23	31	38	25	28	12	12	10	10
Олий ўқув муассасалари	61	64	64	77	80	80	78	78	82
Саноат корхоналари	2	2	3	3	4	5	8	6	9
Бошқа илмий ташкилотлар	136	130	149	156	137	61	71	67	69

Жадвалга асосан, Ўзбекистонда 2006 йилда 392 ташкилот ИТТКИ билан шуғулланган бўлса, 2014 йилда 306 ташкилот ушбу соҳада фаолият кўрсатган. Ташкилотлар сони камайиши илмий-тадқиқот ташкилотлари, конструкторлик ташкилотлари, лойиҳа институтлари ва бошқа илмий ташкилотлар ёпилиши ёки қўшилиши билан асосланади. Мазкур даврда ИТТКИ билан шуғулланувчи олий ўқув муассасалари ва саноат корхоналари сони кескин ўсган.

2-жадвал.
Ҳар томонлама ривожланган компаниянинг бозордаги ҳолатига мос келувчи эҳтимол бўлган корпоратив стратегия

Бозордаги ўсиш суръатлари	Бозордаги ўсиш суръатларига мувофиқ кучсиз ва кучли рақобат ўринлари учун компаниянинг стратегик имкониятлари (жалб қилишликни камайиб бориши тартибида
	Рақобатли ўрин
	Кучсиз	Кучли
Юқори	Битта соҳадаги стратегияни қайта кўриб чиқиш (товар айланишини кўпайтириш учун). Ушбу соҳадаги бошқа фирмани харид қилиш (рақобат афзалликларни кучайтириш учун). Вертикал интеграциялашиш (агар у фирманинг бозордаги ўрнини кучайтирса). Кучлироқ фирма билан бирлашиш ёки сотилиш.	Битта соҳада жамланишни давом эттирииш. Халқаро бостириб киришлар (агар бозор имкониятлари мавжуд бўлса).Вертикал интеграциялашиш (агар у фирманинг бозордаги ўрнини кучайтирса)қўшни соҳаларда ҳар томонлама ривожланиш (уларга базавий соҳадаги тажриба ва билимларни кўчириш учун).
Пастки	Юрилиш (агар бошқа чоралар ёрдам бермаса, охирги имконият). Бир соҳада жамланиш стратегиясини қайта кўриб чиқиш (товар айланишини кўпайтириш учун). Рақобатчи фирма билан бирлашиш (рақобат афзалликларини кучайтириш учун). Вертикал интеграциялашиш (агар у фирманинг бозордаги ўрнини анча мустаҳкамласа). Ҳар томонлама ривожланиш. “Қаймоқлар”ни олиш ва бозордан кетиш. Тугатилиш (агар бошқа чоралар ёрдам бермаса)	Халқаро бсотириб киришлар (агар бозор имкониятлари мавжуд бўлса). Қўшни соҳаларда ҳар томонлама ривожланиш. Янги соҳаларда ҳар томонлама ривожланиш. Янги соҳалардаги қўшма корхоналар. Вертикал интеграциялашиш (агар у фирманинг бозордаги ўрнини кучайтирса). Жамланиш стратегиясини давом эттириш (кучсиз рақиблардан бозордаги улушни тортиб олиш ҳисобига ўсиш).

2. Компаниянинг ҳар томонлама ривожланиши стратегияси
Юқори тартибдаги рақобат афзалликлари (янги илмий ишламалар, технологиялар, новотарларнинг инновацион монополияси)га асосланган инновацион ривожланиши янги соҳалар ва янги бозорларга фаол бостириб киришни ташкил қилиш учун катта стратегик имкониятлар яратади. Бу стратегик имкониятлар ўз навбатида иқтисодий ўсишнинг сифатан янги салоҳиятини яратадилар. Компаниянинг ҳар томонлама ривожланиши стратегияларининг вариантлари 2-расмда берилган.



2-расм. Ҳар томонлама ривожланиш стратегияларининг вариантлари.

2-расмдан кўринишига, ташкилот учун ҳар томонлама ривожланишнинг олтита стратегиялари энг катта аҳамиятга эга:

1. 
   Бирлашмалар, ютиб юборишлар ёки янги ва қўшма корхоналар ташкил қилиш асосида янги соҳага кириб бориш.
   
2. 
   Турдош соҳаларда ҳар томонлама ривожланиш.
   
3. 
   Турдош бўлмаган соҳада ҳар томонлама ривожланиш.
   
4. 
   Ишлаб чиқаришни йиғиштириш ва тузатиш.
   
5. 
   Аралаш ҳар томонлама ривожланиш ва қайта қуриш.
   
6. 
   Кўп миллатли ҳар томонлама ривожланиш.
   

Агар янги соҳага кириб бориш, янги компания ёки қўшма корхонани ташкил қилиш стратегияси ҳар томонлама ривожланмаган компания томонидан кучли ва фойдали рақобат ўринларини эгаллаш учун қўлланилса, қолоқ ишлаб чиқаришларни йиғиштириш ва тугатиш ва трансмиллий ҳар томонлама ривожланиш мақсадидаги қайта қуриш ва ҳар томонлама ривожланиш мақсадидаги қайта қуриш ва ҳар томонлама ривожланиш стратегияси, қоидага кўра, кучли ва этарлича кенг ҳар томонлама ривожланган корпорацияларда вужудга келади.