Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги коракалпак давлат университети “технология” кафедраси


Download 0.55 Mb.
bet10/54
Sana09.06.2023
Hajmi0.55 Mb.
#1469280
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   54
Bog'liq
моделлаштириш. Маруза матни-converted

Назорат саволлари



  1. Технологик тизимларни тахлил қилиш масалаларида қандай масалалар ечилади?

  2. Технологик тизимларини оптималлаштириш масалаларида қандай масалалар ечилади?

  3. Технологик тизимларини синтез қилиш масалаларида қандай масалалар ечилади?

  4. Математик моделлаштириш деганда нимани тушунасиз?

  5. Математик моделлаштириш неча босқичда амалга оширилади?

  6. Математик модел нима?

  7. Моделлаштириш алгоритми нима?



Адабиётлар



  1. Кафаров В.В. Методў кибернетики в химии и химической технологии М.; Химия, 1985. 448с.

  2. Закгейм А.Ю. Введение в моделирование химико-технологических процессов. М. Химия. 1982.

  3. Френкс Р. Математическое моделирование в химической технологии. Перев. с англ. М. Химия, 1971.

  4. Юнусов И.И., Артиков А.А., Исматуллаев П.Р. Кимё ва озиқ-овқат технологиясида ЭХМ ни қўллаш Тошкент: ТКТИ, «NISIM». 2001.148 б.


  1. - МАЪРУЗА



Режа:

  1. Экспериментал статистик моделлаштириш усули.

  2. Энг кичик квадратлар усули;

  3. Чизиқли регрессия;

  4. Регрессион тахлил.



Экспериментал статистик моделлаштириш усули

Агар моделлаштирилаётган объект етарли даражада ўрганилмаган бўлса ва детерминлашган моделни тузиш имконияти бўлмаса, унда жараённинг математик модели экспериментал статик моделлаштириш усули билан тузилади. Бунда статистик материал актив ёки пассив эксперимент қўйиш усули билан тўпланади.


Пассив экспериментда, тажриба ўзгарувчиларни галма-гал ўзгартириб бориб ёки ишлаб турган технологик аппаратларда алохида параметрларнинг ўзгаришларини ёзиб бориб ёки ишлаб турган технологик аппаратларда алохида параметрларнинг ўзгаришларини ёзиб бориб, тўпланган статистик материални регрессион хамда корреляцион таХлил қилиш усуллари ёрдамида қайта ишланади.
Актив эксперимент ўтказиш билан объект тўғрисида статистик маълумот тўплашда, тажрибани замонавий режалаштириш усулларини қўлланиши сабабли, тажрибалар сонини қисқартирш мумкин.
Шундай қилиб, тажриба (маълумотларини) натижаларини қайта ишлашда регрессион ва корреляцион таХлил қилиш усулларини қўллаб, жараённинг математик моделини олиш мумкин:
y = f (X1,X2,....Xk)
бу ерда, Х12,...Хk- факторлар (технологик параметрлар) тажриба натижасида олинган.
Регрессия тенгламасининг умумий кўриниши қуйидагича бўлади:



y b





  • j j uj u j jj j

    0
    b x





  • b x x




b x 2 ......

бу ерда, b0 - эркин хад
j 1
uj 1
j 1

bj - чизиқли эффект коэффициенти
bjj - квадратик эффект
buj - ўзаро таъсир коэффициенти.
Бу тенглама коэффициентларини «энг кичик квадратлар» усули ёрдамида аниқланади, яъни қуйидаги шарт бўйича:

бу ерда,



Ф ( yэi
i1

  • yхi

)2  min

N- ажратиб олинган тажрибалар сони, бу шарт бўйича, функциянинг Хисобий қиймати (Yxi ) ва экспериментал қийматлари фарқларининг квадратларини йиғиндиси, минимумга интилиши керак.
Объектнинг чиқиш параметрининг (у) кириш параметридан (Х) боғлиқлигини аниқлаш учун тажриба ўтказилган. Бу тажриба натижалари У ва Х координата тизимсига жойлаб чиқилган. Х нинг бутун ўзгариш интервали  Х бўлакларга бўлиб чиқилади. Хар бир интервалга тушган нуқталарни шу интервал ўртасига мослаб, шу интервалга туғри келган уларнинг ўртача қийматларини Хисобланади.

Download 0.55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   54




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling