Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий

2.2.1.-расм. Илмий-тадқиқот фаолиятига таъсир этувчи 
омиллар 
Берилган жавоблар орасида энг юқори улуш 33% (225 нафар) 
билан – “ОТМ да ўқув жараёнининг тўғри ташкил қилинганлиги 
(юқори техник таъминот, кучли илмий салоҳиятга эга профессор-
ўқитувчилар ва ҳоказо)”, деган иккинчи жавоб вариантига тўғри 
келади. 27,6% (188 нафар) респондентлар “Профессор-ўқитувчи 
томонидан фаннинг яхши тушунтирилиши” деган биринчи жавоб 
вариантини белгилаган. Кейинги юқори фоизли жавоб 21% (143 
нафар) билан “Илм орқали ҳаётий мақсадларга етишиш 
мумкинлигини шахсий намуналар орқали тушунтирилиши” 
варианти берилган тўртинчи жавобга тўғри келади. Эътибор 
қаратадиган бўлсак, ҳар учала жавоб вариантларида ҳам профессор-
ўқитувчилар педагогик маҳорати талабаларнинг илмий фаолият 
билан шуғулланишга қизиқишни ортишига таъсир қилувчи омиллар 
бор. Бу каби натижалар бошқа тадқиқотчиларнинг илмий ишларида 
ҳам қайд этилган
1
. 
Шу билан бирга, сўровда иштирок этган респондентларнинг 
ОТМ профессор-ўқитувчиларининг касбий билимларига берадиган 
баҳосини аниқлаш мақсадида қуйидаги савол билан мурожаат 
қилдик: “Сизга дарс берувчи профессор-ўқитувчиларнинг неча 
1
Қаранг: 
Чуракова, М. В. (2006). Научно-исследовательская деятельность преподавателя как условие повышения его 
профессиональной компетентности. Вестник Южно-Уральского государственного университета. Серия: Социально-
гуманитарные науки, (17 (72)), 270-273.

---

54 
фоизини ўз мутахассислигини яхши билувчи, юқори илмий-
педагогик салоҳиятга эга олим, деб ҳисоблайсиз?” (2.2.2.-расм). 
Ушбу саволга қуйидаги жавоблар берилган: 
2.2.2.-расм. Респондентларнинг ОТМ профессор-ўқитувчилари 
касбий салоҳиятига берган баҳоси. 
Ушбу саволга энг юқори – 25,1% билан 171 нафар респондент 
ОТМда дарс берувчи профессор-ўқитувчиларнинг 80 фоизини ўз 
мутахассислигини яхши билувчи, юқори илмий-педагогик 
салоҳиятга эга олим деб ҳисоблайди. Бироқ, ушбу натижалар 
орасида 19,8% (135 нафар) респондентнинг уларга дарс берувчи 
профессор-ўқитувчиларнинг фақат 20 фоизинигина ўз мутахас-
сислигини яхши билувчи, юқори илмий-педагогик салоҳиятга эга 
олим деб ҳисоблашлари тизимда жиддий камчиликлар борлигидан 
далолат беради. Айниқса, бу ҳолатни талабалар томонидан қайд 
этилиши таълим сифатига эътиборни янада кучайтириш 
зарурлигидан дарак бермоқда.
Талабаларнинг илмий грантлар ғолиби бўлиши ҳам бевосида 
илмий раҳбарлар ва профессор-ўқитувчиларнинг иқтидорли 
талабаларни илмий фаолиятга жалб қила олиши билан боғлиқ. 
Сўров ўтказилган ОТМларда талабаларнинг илмий-тадқиқот 
лойиҳаларидаги иштирокини аниқлаш мақсадида “Илмий грантлар 
ғолиби бўлганмисиз ёки илмий лойиҳаларда иштирок этганмисиз” 

---

55 
деган савол билан мурожаат қилдик ва қуйидаги натижаларни олдик 
(2.2.3-расм):