Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги наманган давлат университети

 
Иқлим ва акклимитизация. 
Иқлим деб жойнинг географик кенглиги, рельефи, денгиз сатхидан 
баландлиги, намлик ва ўсимликларининг бор йўқлигига алоқадор бўлган қўп 
йиллик об-ҳаво режимига айтилади.
Иқлим шарт-шароитларининг одам организмига таъсири физиологик 
функцияларнинг мавсум сари ўзгариб туриши ва бир иқлимий тумандан 
бошқасига ўтилганида ўзгаришлар рўй бериши билан намоён бўлади. 
Асосий иқлим омили ёки мазкур жой об-ҳавосига характерли бўлган 
бир қанча омилларнинг биргаликда организмга қандай таъсир кўрсатишини 
ўрнаиш йўли билан турли иқлим зоналарининг физиологик характеристикаси 
тузилади. Чунончи совуқ фасл учун совқатиш омили характерлидир. 
Иқлимнинг мавсумий хусусиятлари аҳолининг турмуш санитария 
шароитлари ҳамда касалланишига таъсир кўрсатади. Қандай бўлмасин бирор 
иқлим ва йил фаслидаги метеорологик омилларнинг бир қанча 
касалликларнинг ўтишига, уларнинг оғир-енгиллигига ва ўлим холларига 
таъсир қилиши аниқланган. 
Маълумки, иқлим 
шарт-шароитлари 
аҳолининг 
инфекцион 
касалликлар билан оғришига ҳам каттагина таъсир кўрсатади. Инфекцион 

---

22 
касалликларнинг қўзғатувчилари ва юқтирувчиларига алоқадор биологик 
вазият иқлим шарт-шароитларига кўп жихатдан боғлиқ бўлади. 
Баъзи жойлар (тоғли ва тоғ олди зоналари)нинг иқлим шарт-
шароитлари одам организмига яхши таъсир кўрсатади: моддалар 
алмашинуви кучаяди, юрак-қон томирлар системаси ва нафас органларининг 
функцияси яхшиланади, қон таркиби яхшиладаи. 
Даволаш ва соғломлаштириш мақсадларида ташқи мухитнинг 
метеорологик 
шарт-шароитлари 
ва 
иқлим 
хусусиятларидан 
кенг 
фойдаланилади. Республикамизда 
иқлим 
омилларининг 
одамлар 
саломатлигига кўрсатадиган сальбий таъсирини имкони борича камайтириш 
ва ижобий таъсиридан тўла-тўкис фойдаланишга қаратилган профилактик 
чора-тадбирлар амалга оширилмоқда. Аҳоли яшайдиган жойларни 
планлаштириш, турар жойлар, жамоат, саноат, бино ва иншоотлари 
лойиҳаларини кўриб чиқиш, овқатланиш рационларини ишлаб чиқиш, 
касалликларни олдини олиш юзасидан профилактик чора-тадбирларни 
амалга оширишга тааллуқли гигиена масалаларини хал қилишда иқлим шарт-
шароитлари хисобга олинади.