Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат педагогика

 
НАЗОРАТ САВОЛИАРИ 
 
1. Ёзфаслида ўлкамиз об-ҳавосида қандай ўзгамҳлар бўлади? 
2. Ёзда қандай мевалар пишиб етилади? 
3. Ёзда қандай ўсимликлар гуллайди? 
4. Қушлар ҳаёфида ёзда қандай ўзгаришлcир мъй беради? 
5. Ёзда ҳашаротиарнъмг ҳаёл ларзини гапириб беринг. 
6. Ёз ойларида қандай ҳайвониар лухутти қўйиб, бола очади? 
7. Туя бо/аси қандай қилиб боқилади? 
8. Ёзда дарахтлар қандай парвариш қилинади? 
9. Ёзда қишлоқхўжалигида бажариладиган ишлар ҳақида гапириб 
беринг. 

---

 
Ўзбекистонда «Биоекосан» ва 
«Екосан» жамғармалари фаолияти 
 
«Биоекосан» Олзбекистон Халғ таълими вазириигининг 178-сон 
буйруғига асосан 1995- йил 28-августда экология ва табиатш« нослик 
марказининг қошида ташкил cтилган. Унинг мақсади рес-пубиика миқёсида 
экологик таъИим ва тарбия бўйича дастуриар, методик қўлланмалар, 
тавсиялар яратишдан ва ўқувчи ёшлар ҳамда катталар уcлиун турли хил 
мавзуларда анжуманлар лашкил этиш ва ўтказишдан иборат. 
Олий таъИим республика табиатни муҳофа/а қилиш давлат қоЛмитаси 
бирлашган кcнгашида тасдиқлагати, узлуксиз экологик лаълим кон-сепсияси 
ишлаб чиқикЖи. 
Екологжядан давлат таълими стандарти яратилди. Экологиядан 
дастурлар тўплами бир қанча методик қўИланмаЖар тайёрлан-Ҳ ди, 
шунингдек, экологиядаии тест саволлари ишлаб чиқилди. 
1993, 1997- йилларда республикада узлуксиз экологик таъИим• 
муаммолари ва улараинг ечишга бағишлаииган анжуманлар ўтказилди. 
1993- йилдан бошлаб «Табиат кеча, бугун ва эртага* дcган 1 шиор 
остида ўқувчилар анжумани ўтказиб келинмоқда. 
«ЕКОСАН» экология ва саломатлик халқаро жамглармаси 1992- • йили 
Таъсисчилар конференсиясида ташкил қилинган бўлиб, у ноти4Ҳ жорат, 
нодавлат (ноҳукумат) ташкилот ҳисобланади. 
Жамғарма фаолиятидаги консепсуал асослар: 
—екология ва саломатлик, фан, маданият, тиббиётга ишлаб чиқариш 
фаолиятининг асосий мезом сифатида қараш; 
—Ўрта Осиёда минлақавий биосфcранинг яхлитлиги тамойили асосида 
иқтисодий-cкологик тизимни шакллантириш; 
—екология ва саломатлик муаммолари — хаиқаро ҳамкор-ликнинг бош 
устувор ёъналишидир. Муҳим экологик муаммо-ларни ҳар тарафлама 
ўрганиш, илмий консcпсия ишлаб чиқиш ва уларни ўрганишнинг устувор 
ёъналишларини аниқлаш мақсадида 
(жағ)ат ва нодавлат идоралари. халқаро ташкилотлар, олимлар ҳамда 
|иуитахассисларнинг кучларини бирлаштиришга кўмакташиш; 
—Ўрта Осиёда илмий асосланган экологик сиёсатнинг шакл-
ланииишида иштирок этиш; 
—екологик ёъналишдаги жамоалчилик фикрларини ташкил қилиш-да 
фаол иштирок этиш;. 
—екологик тафаккур ва маданиятни тарбиялаш. 
ФаолиятёънаУшлари: атроф-муҳитни муҳофаза қилиш масала-лари, 
соғлом турмуш тарзи, экология, санитария-гигиена билим-|жри ва 
касалликнинг олдини олишни тарғиб қилиш; 
—екологик таълим-тарбия ва аҳолини атроф-муҳит ҳолати ҳақида 
ғабардор қилиш; 
—екологик ҳалокат минтақасида яшовчи аҳолига тиббий масла-ҳатлар 

---

бериш, даволаш, касалликнинг олдини олиш борасида ин-Минпарварлик 
ёрдамлари кўрсатиш; 
—екология ва аҳоли саломатлигини сақлашнингдолзарб муаммолари 
бўйича халқаро анжуманлар, учрашувлар, семинарлар, симпозиумлар 
ўтказиш; 
—екологик инқирозга учраган минтақалардаги ижтимоий-екологик 
ҳолатни ўрганиш ва уни яхшилаш бўйича ҳамкорлик чораларини кўриш 
мақсадида халқаро миссия ташкил қилиш; 
—гуманитар ҳамкорлик масалалари бўйича халғаро ташкилотлар, молия 
институтлари, хорижий компаниялар билан алоқа ўрнатиш. 
—табиатни муҳофаза қилиш фаолияти ва бизнесни экологиялаш-
тиришда бошқаришнинг иқтисодий услубини жорий этиш; —екотуризмни 
ривожлантириш. 
Амалга оширилаётган лойиҳа ва даслурлар: «Екология ва саломатлик 
кунлари» (аҳолининг кенг қатлами иштирокида кўкалам-зорлаштириш, 
ободонлаштириш, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш, санитария-гигиена ва 
тарғибот-ташвиқотга оид тадбирларни бос-қичма-босқич амалга ошириш 
борасидаги тадбирлар мажмуи); 
«Екосан» 
саломатлик 
поезди 
(екологик 
носоз 
минтақада 
яшовчи аҳолига тиббий даволаш ва инсонпарварлик ёрдамларини 
кўрсатиш); 
«Еколот» (ижтимоий-екологик лойиҳаларни амалга ошириш ва 
инсонпарварлик ёрдамлари кўрсатиш ислиларига қўшимча молиявий 
маблағлар жалб қилиш мақсадида экологик лотореялар чиқариш); 
— “Касалликнинг олдини олиш ва саломатлик” (касаллик ҳақидаи 
огоҳлантириш, идоралараро ва тармоқларга тегишли лойиҳалами ишлаб 
чиқиш ва амалиётга тадбиқ этиш орқали соғлом турмуш тарзи-ни ўргатиш ва 
тарғиб қилиш); 
— 
ТЕО “ЕКОСАН” (Талабалар Экология Отрядлари — талаба 
ёшларни 
аҳоли 
яшаш 
жойЖарида, 
маҳаллаларда, 
корхона 
ва 
ташкилот ҳудудларида самтария-гигиена ва коммунаи фойдаланиш борасида 
тартиббузарликларни аниқлаш ва у ерда тарғиб ўрнатиш ишларига оммавий 
ҳолда жалб этиш); 
— 
«Машъал-ЕКОСАН» (екология муаммолари бўйича илмий-
назарий радиодастурлар сикли); 
—«Интермед», «Халқ табобати маркази» (аҳоли орасида халқ табобати 
асосларини тушунтириш ва амалга ошириш); 
«ЕКОСАН» дорихоналари ва дорихона дўконлари (дори-дармон 
препаратлари ва экологик тоза қишлоқ хўжалик маҳсулоллари савдосини 
амалга ошириш); 
«СЕС-ЕКОСАН» (корхоналар, идоралар ҳамда савдо обектларининг 
санитар ҳолати ва табиатни муҳофаза қилиш қонунчилигига риоя қилиниши 
юзасидан ҳукумат санитария эпидемиология хизматининг жамоатчилик 
билан ҳамкорликдаги назоратини ўтказиш).