Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

Фавқулотдаги харажатлар деганда юз бериши доимий характерга эга 
бўлмаган, кутилмаган тасодиф ва ҳодисалардан кўрилган зарарлар тушунилади. 
Корхона харажатлари 
Асосий 
фаолиятга 
доир 
харажатлар 
Сотиш таннархига киритилган 
харажатлар 
Давр харажатлари 
Келгуси давр харажатлари 
Муддати кечиктирилган харажатлар 
Асосий 
бњлмаган 
фаолиятга 
доир 
харажатлар 
Молиявий фаолиятга доир харажатлар 
Фављулотдаги харажатлар (зарарлар) 

---

142 
Буларга давлат қонунларини ўзгариши, табиий офатлар, революцион 
ўзгаришлар натижасида вужудга келган зарарлар киради. 
Корхона 
харажатлари 
бўйича 
бухгалтерия 
ҳисобининг 
асосий 
вазифаларига қуйидагилар киради: 
 харажатларни уларнинг моҳ иятини очиб берувчи мезонларига мос 
равишда ҳ исобга олиш; 
 корхона харажатларини тўғри туркумлаш ва гуруҳ ларга ажратиш; 
 корхона харажатларини тўғри, ўз вақтида ва тегишли бошланғич 
ҳужжатлар билан расмийлаштириш ; 
 корхона харажатлари бўйича ҳисоботлар маълумотлари ва ҳисоб 
маълумотларини тўлиқ уйғунлигини таъминлаш; 
 келгуси давр ва муддати узайтирилган харажатларни тўғ ри ва ўз вақтида 
сотиш таннархи , давр харажатлари ва моливий фаолиятга доир харажатларга 
киритиш; 
 тугалланмаган ишлаб чиқаришга тўғ ри келадиган харажатларни тўғ ри 
ва ўз вақтида ҳ исобга олиш , уларни белгиланган муддатларда қайта рўйхатдан 
ўтказиш (инвентаризация қилиш) ва сотиш таннархига тўғ ри киритилишини 
таъминлаш; 
 сотиш таннархини, давр харажатларини ошиб кетишига сабаб бўлувчи 
норационал чиқимларни вужудга келиш сабаблари ва айбдорларини топиш, 
бундай чиқимларга йўл қўймаслик учун маъсул шахслар фаолиятини доимий 
назорат қилиш; 
 мавжуд захиралар ва воситаларидан унумли фойдаланиш устидан 
назорат ўрнатиш; 
 харажатларни солиқ солиш базаси объекти сифатида тўғ ри 
шакллантириш;
 харажатларни ҳ исоблаш тамойилига мувофиқ улар юз берган вақтдан 
бошлаб тан олиш ва тегишли счётларда акс эттириш; 
 харажатларни молиявий ҳ исоботда тўғ ри акс эттириш ва бошқалар