Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат чет тиллар институти

Ўқув фанининг мақсади ва вазифалари 
Ўқув фанинннг мақсади - талабаларда лингвистик, коммуникатив ва лингво-
мамлакатшунослик имкониятларни шакллантиришдир. Лингвистик компетентлик тил 
тизими ҳақидаги билим ва унинг хорижий тилда коммуникация жараёнида амал қилиш 
қоидаларини ўз ичига қамраб олади. Коммуникатив компетентлик нутқий 
коммуникация шартларига биноан хорижий тилда коммуникация жараёнини назарда 
тутади. Муомала (нутқ) вазияти мурожаат кимга каратилгани ва суҳбатдошларнинг 
ўзаро муносабати коммуникация жиҳатдан ўта муҳимдир. 
Лингво-мамлакатшунослик компетенцияси тили ўрганилаётган мамлакатнинг айни 
пайтдаги ижтимоий-иктисодий ва маданий ривожи ва шунга мос тарзда нутқ муомала 
маданиятини назарда тутади. Оғзаки ва ёзма нутқ амалиёти фанининг касбий педагогик 
мақсади эса ўрганилаёттан тилни адаптив даражада конкрет педагогик муомала малакаларини 
эгаллашни (ўқувчиларнинг интеллектуал фаолиятини бошкариш, нутқ фаолиятини муайян 
мақсадга йўналтириш, нутқ фаолиятини ташкил этиш, уни назорат килиш ва ҳ.з.) ўз ичига қамраб 
олади. 
Фаннинг вазифаси - нутқ амалиёти талабаларнинг мантиқий тафаккурини, чет 
тилидаги нутқий қобилиятини, хотирлаш турлари, фикрлари, умумнутқий ва 
умумтаълимий йўриқларни, тил бўйича мустақил ишлаш малакаларини ривожлантиради. 
Асосий чет тили дарсларида амалий ва назарий грамматика, мамлакатшунослик, 
лексикология, тил тарихи, стилистика, шунингдек, психология, методика ва бошқа 
фанларда ўзлаштирган билим ва малакаларни қўлланилиши кўзда тутилади. 
Фан бўйича талабаларнинг билимига, кўникма ва малакасига қўйиладиган 
талаблар 
"Асосий ўрганилаётган чет тили (инглиз тили)" ўқув фанини ўзлаштириш 
жараёнида бакалавр: 
-
ўрганилаётган тилнинг морфологик тузилиши ва товуш тизими; 
- 
ўрганилаётган тилдан ўқитиш олиб борилаётган тилга таржима амалиёти 
спецификаси ва стилистик хусусиятлари, меъёрий грамматика асослари; 
- 
ўрганилаётган тилнинг ривожи ва тил доирасидаги асосий эсктралингвистик 
шаклланишнинг асоий факторлари ҳамда тарихий манбалари, унинг диалектик хилма-
хиллиги; 

---

5 
- 
мулоқотнинг оғзаки ва ёзма турлари; 
- 
хорижий тилларда фикрни лисоний ифода қилиш усуллари ва уларнинг нутқ оғзаки 
ва ёзма шаклларида қўлланилиши қонуниятлари; 
- 
нутқнинг диалогик ва монологик шакллари ҳақида тасаввурга эга бўлиши; 
- 
тилнинг замонавий ҳолати тавсифи, ёзув, графика, орфография, пунктуация, лексик-
грамматик туркумлар, сўз тузилиши, бошқа тиллардан сўз кириб келишининг умумий 
тарихини; 
- 
содда ва қўшма гаплар, сўз бирикмалари синтаксиси, лексика ва ёзма нутқ, 
диалектик лексиканинг асосий хусусиятлари; 
- 
ўрганилаётган тилда сўзловчи шахсларнинг кенг тарқалган кундалик ва касбий 
вазиятларда сўзлаган нутқини тушуна олиш: эшитилаётган матнлардан (радио, 
телевидение, видеокассеталар) ҳамда илмий матнларни тушуна олиш ва улардан ўзи учун 
зарур бўлган ахборотни ола билиш; 
- 
матнларни лингвистик жиҳатдан таҳлил қилиш, турли жанрга оид матнларни чет 
тилидан она тилига ва она тилидан чет тилига оғзаки ва ёзма таржиам қилиш; 
- 
жаҳоннинг турли давлатлари маданияти хусусиятларини қиёслаш, солиштириш ва 
таҳлил қилиш; 
- 
лисоний ва ўлкашуносликка алоқадор билимларни кенгайтириш ва чуқурлаштириш, 
коммуникатив кўникмаларини фаоллаштириш учун замонавий информацион 
технологиялардан фойдаланиш малакасига эга бўлиши ва улардан фойдалана олиши; 
- 
асосий ўрганилаётган чет тилдаги ҳозирги, адабий шаклида турли хил 
мураккаблигидаги матнларнинг ёзма таржима қилиш; 
- 
ўрганилаётган тилда хорижий мутахассислар билан касбий ва матший вазиятларда 
жонли мулоқот олиб бориш; 
- 
ҳар хил мавзу ва матнларни ўқитиш олиб борилаётган тилга суҳбат, нутқ ва 
маърузаларни оғзаки изчил ва синхрон таржима қила олиш; 
- 
ўрганилаётган чет тили ва ўқитиш олиб борилаётган тилдаги маълумотларни қўллаб 
аннотация, реферат, маълумотлар тўплаш ва тузиш; 
- 
янги информацион технологиялардан касбга йўналтирилган мақсадларда фойдалана 
олиш кўникмасига эга бўлиши зарур.