Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис и н с т и т у т и

Тўлиқ иқтисодий интеграция – аъзо мамлакатлар гуруҳлари ягона иқтисодий сиёсатини ўтказилишида қараб чиқилган типлари аралашади. Улар интеграцион иттифоқ чегарасида ҳуқуқий қонунчиликнинг унификациясини талаб қилади. Тўлиқ иқтисодий интеграция барча аъзо мамлакатлар учун валюта сиёсатини талаб қилади. Ягона валюта муносабатларида ягона валюта тизими ва ягона валюта механизми мавжуд. Ягона валюта, валюта назоратининг ягона қоидалари, умумий марказий банк ва бошқалар киради. Шуни таъкидлаш керакки, интеграцион жараёнлар макроиқтисодий даражада ҳам, микро иқтисодий даражада ҳам муҳим характерга эга. Шунинг учун бу интеграциянинг икки даражаси параллел равишда ўтади. Улар кўп кесишмайди, бир-бири билан яқинлашади ва бир-бирини тўлдиради. Интеграциянинг макроиқтисодий даражасини эгаллаш анъанаси аниқ интеграцион гуруҳга аъзо мамлакатлар давлатлараро иқтисодий муносабатларини назорат қилишни кўчайтиришга тўла мос келади. Йўналишларнинг турли шакллари, макро ва микро интеграциянинг мос келиши иқтисодий жиҳатдан ҳам, интеграцион бирлашув жиҳатдан ҳам ҳарактер касб этади. У ёки бу иқтисодий интеграция типларининг яратилиши ва амал қилишида сиёсий факторлар ҳам катта таъсир кўрсатади.


3.§.Халқаро интеграция тараққиётининг асосий босқичлари

Дунё хужалиги тизимида иқтисодий интеграциялар жараёнлари Ђарбий Европада анча юқори даражада тараққий этди. Бу борадаги ривожланиш ва маданият Европа Иттифоқида 1951 йилда бошланди. Шу йилнинг апрелида 6 та мамлакат, яъни-Франция, Германия, Италия, Люксембург, Белгия ва Нидерландия ўртасида кўмир ва пўлат ишлаб чиқарувчи Европа ҳамкорлиги(ЕОУС) шартномаси имзоланди. Бу Ђарбий Европа интеграцияси тарихида ўзига хос маъно касб этди. Тўғри, бу ҳудуднинг интеграциялашув муносабатлари ривожи 1957 йилда, яъники ушбу мамлакатлар ўртасида Европа иқтисодий ҳамкорлиги (ЕИҲ) ҳамда Европа атом энергияси ҳамкорлиги (Евротом)ни тузиш бўйича шартнома имзолангандан кейин авж олди. Шундан кейин, яъни 1960 йилда бу шартномага зид бўлган Буюк Британия, Австрия, Дания, Норвегия, Португалия, Швеция, Швецария мамлакатлари ўртасида имзоланган Европа эркин савдо ассоциацияси (ЕЭСА) битими бекор қилинади.

Ђарбий Европа иқтисодий интеграцияси тараққиёти жараёнини тўрт босқичга бўлиб ўрганиш мумкин.