Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ш. Д. Эргашходжаева, И. Б. Шарипов

Реклама 
беришни 
режалаштириш. 
Рекламани 
беришни 
режалаштириш мураккаб иш бўлиб, у ўз ишига қуйидагиларни олади: 

---

244
1) Реклама oбъекти ва ахборот мазмунини белгилаш; 
2) Реклама йўналтирилган ҳаридор ва истеъмолчиларни аниқлаш; 
3) Реклама бериш мақсадини аниқлаш; реклама ахбороти, 
маълумотномасини тузиш; 
4) Реклама бериш, тарқатиш воситаларини танлаш; 
5) Реклама бериш графиги, муддати, интенсивликни аниқлаш; 
6) Реклама бериш ҳаражатлари ва самарадорлигини ҳисoб-китоб 
қилиш.
1
Шуни қатъий таъкидлаб ўтиш жоизки, реклама ҳар бир мамлакат 
қонунларига мувофиқ келадиган усул, шаклларда берилиши керак. 
Шу боисдан айни бир фирма ўз товарини турли мамлакатда турли 
усул ва шаклларда, мазмунларда реклама қилади. 
Халқаро маркетингда ҳам сотишни рағбатлантиришнинг 
умумий маркетингдан маълум бўлган усуллари қўлланилади. 
Уларнинг энг муҳимлари қуйидагилардан иборатдир: 
1) молиявий усуллар, яъни нарх имтиёзлари, йенгилликларини 
қўллаш. Бунда нарх енгилликларининг умумий, оддий, экспорт, 
яширин, 
мавсумий 
ва 
бошқа 
хилма-хил 
усулларидан 
фойдаланилади; 
2) қисқа, ўрта ва узоқ муддатли кредитлар, кредит картошкалари; 
3) ҳаридорлар ўртасида конкурслар ташкил этиш, лотарея 
ўйинларини ўтказиш; 
4) мустақил равишда ишлатиш мумкин бўлган идишларга 
товарни жойлаш ва ҳ.к. 
Сервис сиёсати. Товарларни сотиш, ҳаридорларни жалб 
қилиш сервис сиёсатига, яъни товарларни сотиш вақтида, 
сотилгандан сўнг ишлатилиш жараёнида хизмат кўрсатиш 
усулларига боғлиқ бўлади. 
1
Васильев Г.А., Поляков В.А. Основы рекламной деятельности: Учеб. Пособие для вузов.- М.: ЮНИТИ-
ДАНА, 2004.

---

245
Сервис сиёсати ўз ишига сотилган товарга хизмат кўрсатиш, 
товарни ҳаридорга етказиб бериш, ташиш, тушириш ва бошқа 
хизмат турларини кўрсатишни олади. 
Ҳақиқатда янги реклама учун ҳақ тўланмайди, аммо у ҳаридорларни 
огоҳлантиришга, маърузага, мақола матнларини тайёрлашга, презентасия 
ўтказишга сезиларли мэҳнат ва вақт талаб қилади. 
Кўпчиликни диққат эътиборига фирма тўғрисида маълумотлар 
етказилишдаги воситалар сифатида корпоратив Реклама ҳисoбланади, у 
корхонанинг имиджини яхшилашга мўлжалланган ва қуйидаги 
мақсадларга эришишда ишлатилади: оммага фирма фаолияти тўғрисида 
маълумот беришда фирмани бозордаги аниқ ўрнини аниқлашда, штат 
ўзгаришларини акс эттиришда, нарх сиёсати ҳақида, касаба қўмиталари 
билан ўтказилган мулоҳазаларда, янги товарни бозорга олиб шиқиш 
ҳақида, ёки сотув каналини ўзгариши ҳақида, акциялар қийматини ошиши 
ҳақида, хизмашиларни ахлоқий қоидаларни мустаҳкамлашда ва 
бошқаларда. Фаолиятни омма билан бўлган алоқасида ва Рекламада энг 
юқори самарага эришиш учун марказлашган мувофиқлаштиришга 
эришиш керак, кўплаб Реклама агентликлари жамоат билан алоқа қилиш 
бўлимига эга ва шу турдаги хизмат кўрсатиш билан шуғулланадилар, 
кўпчилик фирмаларнинг Реклама бўлимлари ҳам жамоат билан бўлган 
алоқа билан шуғулланадилар. 
Реклама кўп маблағ талаб қилади. Бу маблағ бекор кетмаслиги учун 
фирма маркетинг фаолиятини яхши ўйлаб қадам қўйиши керак.
Нималарни Реклама қилиш мумкинлиги аниқланади: 
1.Муайян товарларни. Бунда реклама ҳаридорларга товарнинг 
хоссалари, нархи ҳақида маълумот беради. 
2.Фирмаларни. Реклама истеъмолчида фирма ҳақида таассурот 
яратади. Масалан, фирманинг иш фаолияти.
3.Воқеаларни. Мисол учун кўчмас мулк биржаси ўтказаётган аукцион 
ҳақида, турли хил савдо-кўргазмалари ҳақида ва ҳ.к. 

---

246
4.Фикрларни. Реклама одамларни бирор нарсалардан муҳофаза 
қилишга шақиради ёки бир фирма аксияларини сотиб олишга шақиради. 
Масалан, маблағларни турли хил жамғармаларда сақлаш ҳақидаги 
рекламалар.