73
агрегат-тузилмалар ҳосил қилишдир. Ҳар қандай
мавжуд системада,
бизнинг истагимиздан қатьий назар лойиҳаланган алоқа (муносабат)дан
ташқари, кўплаб бошқа, кўзда тутилмаган, аммо битта системага келтирилган
унсурлар табиатидан келиб чиқадиганлар мавжуд бўлади, яъни улар
ўрнатилади ва «ишлай» бошлаган. Шунинг учун системани лойиҳалашда
унинг тузилишини барча жиддий муносабатларда бериш муҳим. Қолган
муносабатларда структуранинг ўзи, стихияли тарзда шаклланади.
Моҳиятли муносабатлар йиғиндисига келсак, у
система конфигуратори
томонидан аниқланади.
Ҳар қандай системанинг лойиҳаси, унинг
конфигураторига қўшилган тавсиф тили қанча бўлса, шунча тузилма
ишланмасига эга бўлиши лозим.
Барча агрегатлар учун битта умумий хусусият —
эмержентлик хос.
Системаларнинг бу ўзига хослига шундан иборатки, яхлитнинг хоссаси, унинг
қисмлари хоссаси, мажмўига тўғри келмайди.
Қисмларни яхлитга
бирлаштиришда, қандайдир янгн сифатли ҳосил бўлади, яъни янги сифат
юзага келади.
Бу янги сифат
системанинг ички бир бутунлиги (яхлитлиги)нинг намоён
бўлиши ҳисобланади. У мавжуд бўлади, токи яхлитлик мавжуд экан.
Эмержентлик хоссаси расмий тарзда тан олинган. Масалан,
ихтиро
талабномаларига давлат экспертизасида патентга лойиқ деб, аввал маълум
бўлмаган унсурларнинг бирлашмаси ҳисобланади,
агар у янги фойдали
хоссанинг юзага келишига сабаб бўлса.
Резюме. Агрегатлашнинг турли шакллари мавжуд, яъни кўплаб
унсурларни бир бутун яхлитликка бирлаштириш ва мазкур кўплаб
унсурларнинг муносабатини ўрнатиш. Агрегатлашнинг энг кўп тарқалган
Do'stlaringiz bilan baham: 
