Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги, Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тиббий таълимни ривожлантириш маркази


КЎКРАК ҚАФАСИ АЪЗОЛАРИ РЕНТГЕНОГРАФИЯСИ ВА КОМПЬЮТЕР ТОМОГРАФИЯ МАЪЛУМОТЛАРИНИ ХУЛОСАЛАРИНИ ЁЗИШГА ТАВСИЯЛАР


Download 0.88 Mb.
bet12/35
Sana08.05.2023
Hajmi0.88 Mb.
#1442826
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   35
Bog'liq
COVID-19 ҚЎЛЛАНМА 2021.Word

4.5.КЎКРАК ҚАФАСИ АЪЗОЛАРИ РЕНТГЕНОГРАФИЯСИ ВА КОМПЬЮТЕР ТОМОГРАФИЯ МАЪЛУМОТЛАРИНИ ХУЛОСАЛАРИНИ ЁЗИШГА ТАВСИЯЛАР

Рентгенография стационар (силжитиши мумкин бўладиган) рентген аппаратида 2 стандарт проекцияда: олдинги туғри ва ўнг ёнбош томондан олинади.


Реанимация ва жадал даволаш булимларидаги беморларни силжитиш мумкин буладиган рентген аппаратида бир стандарт бўйича ётган холда олдиндан ёки қорин билан ётганда орқадан олинади. Зарур бўлса ён томондан (латерограмма) рентген нури горизонтал берилган холда олинади. Рентген расмида стандарт ёрлиқ бўлиши керак ва қўшимча ахборотлар (олинган вақти, беморни холати- ётган ёки турган холда).
РТ протоколи стандарт буйича ёзилади:
Текширув усули (Вид), проекции, текширув вактидаги беморни холати (положение).
Рентген расмида куриниб турган хамма тиббий ускуналар ва бошқалар (интубация найи, катетер, дренажи, зонд, хаво утказувчи мослама ва х.к.), уларни жойлашуви, тўғри қўйилганлиги;
Патологик узгаришлар холати куриниши.
Ўпка тукимасини қаттиқлашган жойи, жойлашуви (периферик, марказий, диффуз, диафрагма ёки Ўпка учига қараб кучайиши). Ўпка тўқимасини зичлашиши РГда хира ойна ва консалидайцияга ажратилмайди.
Қатиклашган сохани куриниши: юмолок ёки бошкача.
Ўпкадаги қатиқлашишни интенсивлиги: паст (КТ даги «хира ойна» симптомига мос келади), уртача интенсивликда (КТ даги консолидацияга мос келади) юқори (Ўпкадаги тотал ёки субтоталь зарарланишга мос келиши мумкин) ёки қўшилган бўлиши хам мумкин.
Ўпкадаги қон айланишини бузилиши: тезлашиши (шу қаторда юқори булакка кучайиши, Ўпка илдизларини кенгайиши, перибронхиал муфтлар, Керли линияси, юрак камералари, юрак томирлари кенгайиши.
Ўпкадаги бошка патологик узгаришлар: бўшлиқ, учоқли диссеминации,
Локал ва сегментар қаттиқлашишлар ва х.з.
Плеврал синуслар: плеврал суюқлик белгиси.
пневмоторакс ёки пневмомедиастинум ва/ёки пневмоперитонеум белгиси.
Хулосада патологик узгаришларни борлиги ва уни тарқалганлик даражаси курсатилиши керак.Бирламчи текширувда пневмониядаги узгариш COVID-19 га ухшашлиги типик расм, уртача, аниқ булмаган ёки паст даражада ухшаш, нормада курсатилади. Қайта текширувда узгаришни динамикаси курсатилади.
Зарур булса рентгенолог фикрича текширувни бошқа усуллари (КТ, УЗИ, ФБС) таклиф қилинади.
1. Кукрак қафаси органлари КТ сини ёзилиши
Текширувни бажариш усули
Кукрак қафасини сканер қилиш аппаратни ишлаб чиқарган компания курсатмаси бўйича бемор орқаси билан ётган холда, қўлни бошни орқасига қўйиб, иложи борича эркин нафас олишни тўхтатиб амалга оширилади. Сунъий нафасдагиларни эса қисқа муддатга нафасни тўхтатиб, силжитиш мумкин бўлган аппарат бўлса қилинади.
КТ протоколи стандарт қоида билан рентген текшируви каби ёзилади, аммо КТ учун қабул қилинган терминалогиялардан фойдаланилади. Шифокор тезроқ маълумотни олиши учун стандарт экспресс-шаклдан фойдаланилади. Хулоса эса белгиланган вақтда ёзилади. Мисол тариқасида қуйида экспресс-шакл келтирилган.

Тавсия этилган Экспресс-шакл


COVID-пневмонияга шубха қилинган бемор кукрак қафаси КТ
хулосаси

Текширилган кун ва вақти




Паспорт маълумотлари




Регистрация маълумоти




Текширув усули

Кукрак қафаси КТ ни томирга контраст моддасиз

Бошқа текширувлар




Ўпка тукимасидаги узгариш (хира ойна ± консолидация)

Чап Ўпка

Бор/Йўқ

Унг Ўпка

Бор/Йўқ

Ўпкадаги аниқланган узгаришни кўз билан чамаланган хажмда (визуально)

КТ-1 Минимал

<25% хажмда

КТ-2 Уртача

25 - 50% хажмда

КТ-3 Катта

50 - 75% хажмда

КТ-4 Субтотал




Бошқа топилган узгаришлар (бўлса агар)




Плеврал бушлиқдаги суюқлик



Ўнгда

Бор/Йўқ

Чапда

Бор/Йўқ

Аниқланган Ўпкадаги узгариш вирусли пневмония ACR/RSNA/ESR-ESTI таклифи буйича (хусусан, COVID-19) боғлиқлиги

Типик куриниш / Юқори ишончли




Аниқ булмаган куриниш




Бошқа ташхис




Норма /Узгариш йўқ




COVID-19 пневмониясига шубха қилинган беморни ўпка КТ натижаси протоколини ёзишдаги умумий тавсиялар:
Тўғри хулоса қилиш учун даволовчи шифокордан касаллик тарихидан маълумотларни олиш ута мухим хисобланилади.
КТ текшируви протоколида курсатилиши керак:
Касалликни белгилари пайдо бўлган кун ва текширув куни;
Сканерлаш усули, томирдан контраст қўлланилганлиги;
Сканер қилинган сохадаги тиббий предметларни (интубация найи, зонд, катетер, ёт жисм ва х.), жойлашуви ва тўғри турганлиги;
Ўпкадаги узгаришларни «хира ойна,матового стекла», консолидация, симптомов «тош йули ғбулыжной мостовой», «хаволи бронхография», ўайтувчи «ореола»;
Узгариш ўпкани қайси бўлаги ва сегментидалиги, қандай соҳаларга тарқалганлиги (периферик, марказий, диффуз; асосан орқа ёки олдинги ёки юқори, пастки);
Плеврал бўшлиқда суюқлик бўлса примерный хажми ёки перикардда;
Бошқа хамма аниқланган узгаришлар курсатилади (Кукрак қафаси аъзоларини стандарт бўйича ёзишда): ўчоқлар, бўшлиқ, симптом «буюракда дарахт» ва бошқалар), состояние и ход трахеи и бронховлар йўли холати, состояние отдельных групп лимфатугунлар холати, катталиги ва магистрал томирлар контури ва юрак бўлмачалари; сканер қилинган жойдаги умуртқа поғонаси ва бошқа суяклар холати;
Аввалги КТ маълумоти бўлса динамикадаги узгариш курсатилиши шарт;
Хулосада халқаро тавсия бўйича аниқланган узгариш COVID-19 хослиги ва зарарланиш хажми курсатилиши керак.
Эсдан чиқармаслик керак текширув Ўпкани, юракни ва шу сохадаги бошқа аъзоларни текшируви утказилиши мумкин!
*Касалликни бошланғич (1-5 кунлари) КТ натижаси негатив бўлиши мумкин. КТ- куринишини меъёрида бўлиши COVID-19 инкор қилишга асос бўлмайди ва иммунологик тест, ПЗР утказишни чегарамаслиги керак.
КТ да ўпкадаги узгариш бахолаш
COVID-19 пневмониясига шубха қилинаётган беморларни ўпкадаги узгаришни даражасини (хажми, майдони, давомийлиги) бахолашда бир нечта усуллардан фойдаланиш мумкин:

  • Кўз билан куриб бахолаш (визуал);

  • Қатор муаллифлар таклиф қилган жадвал бўйича;

  • Компьютер дастури бўйича ўпка зичлигини бахолаш ва шу асосида ўпка паренхимаси зичлиги картаси тузиш.

Беморлар сони кўп бўлган холларда ўпкани КТ ва РГ даги узгаришни бахолашда«эмпирик» визуал шкаладан фойдаланиш тавсия этилади.
«Эмпирик» визуал шкала*
Иккала ўпкадаги зичлашиш хажмини мисолий бахоланиши:
Характерли узгаришни йўқлиги (КТ-0);
Минимал хажмда/тарқалиши <25% ўпка хажми (КТ-1);
Ўрта хажмда/тарқалиши 25 - 50% ўпка хажми (КТ-2);
Каттароқ хажмда/тарқалиши 50 - 75% ўпка хажми (КТ-3);
Субтотал хажмда/тарқалиши >75% ўпка хажми (КТ-4).
* Манба: S.Inui et al. Radiology: Cardiothoracic Imaging, 8 April 2020
Компьютер-ассистент диагностика
Қатор КТ аппаратлари ва рақамли РГ лар компьютер дастурлари билан жихозланган бўлиб автоматик ёки ярим автоматик тарзда «хира ойна-матового стекла» ва консолидация учоқларини хажмини улчаб беришга мослаштирилган. Бу дастурларни қўлланиши «эмпирик» бахолашга нисбатан объектив бўлиб, айниқса динамикада солиштиришга қулай.

Download 0.88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   35




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling