Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус Таълим Вазирлиги Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ Хўжалиги Вазирлиги

ТАДҚИҚОТ ЎТКАЗИЛГАН ЖОЙНИНГ ТАБИИЙ ИҚЛИМ ШАРОИТИ ВА ТАЖРИБА ЎТКАЗИШ УСЛУБЛАРИ…………………......……………………............
19
2.1-§.	Тошкент вилоятининг табиий иқлим шароити….....................		19
2.2-§.	Тадқиқотлар ўтказиш услублари ва материаллари..................		20
III.БОБ	ТАДҚИҚОТ НАТИЖАЛАРИ…………………………….....		30
	НОК БОҒЛАРИДА УЧРАЙДИГАН СЎРУВЧИ ЗАРАРКУНАНДАЛАР БИОЭКОЛОГИЯСИ, ТАБИИЙ КУШАНДАЛАРИ ҲАМДА УЛАРНИНГ АҲАМИЯТИ....		25
3.1-§.	Нок боғларининг сўрувчи зараркунандалари..........................		25
3.2-§.	Боғ каналарининг биологияси ва келтирадиган зарари...........		26
3.2.1.	Боғ ўргимчакканаси-Schizotetranychus pruni Oudms. ..............		27
3.2.2.	Бинафша ранг қалқондор-Parlatoria oleae Golv.....................		30
3.2.3.	Нок ширинчаси-Psylla pyri L......................................................		32
3.3-§.	Нок боғлари биоценозида мавжуд табиий кушандалар ва уларнинг аҳамияти......................................................................		35
IV.БОБ.	НОК БОҒЛАРИДА НОК ШИРИНЧАСИГА ҚАРШИ БИОЛОГИК КУРАШ ЧОРАЛАРИ.......................................		40
4.1-§.	Нок боғларида ширинчаларга қарши микробиологик преператларни танлаш.................................................................		40
ХУЛОСАЛАР...............................................................................................		42
ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ.................................		43
ИЛОВАЛАР..................................................................................................		58

КИРИШ (фалсафа доктори (PhD) ҳисоботи аннотацияси)
Диссертация мавзусининг долзарблиги ва зарурати. Дунё аҳолиси сонини ошиб бориши озиқ-овқат маҳсулотларига ва хомашёларга бўлган талабни янада кўпайишига олиб келмоқда. Шу сабабли қишлоқ хўжалик маҳсулотлари билан доимий таъминлаш, сифатли мева маҳсулотларини етиштиришда зараркунандалардан ҳимоялашнинг замонавий технологиялари асосида озиқ-овқат хавфсизлиги дастурини бажарилишини таъминлаш ҳамда атроф муҳитга салбий таъсир қилмайдиган муқобил технологияларни излаб топиш зарурати бугунги кунда долзарб муаммога айланмоқда.
Дунёнинг етакчи мамлакатлари Италия, Германия, Франция, АҚШ, Хитой ҳамда МДҲ давлатларида уруғ мевали боғлар зараркунандалари (ўсимлик ширалари, каналар, қалқондорлар, қандалалар ва б.) нинг тур таркиби, биологик хусусиятлари, тарқалиши ва зарарини ўрганишга ва уларга қарши самарали кураш усулларини ишлаб чиқишга катта эътибор қаратилмоқда. Бугунги кунда етакчи илмий марказларда уруғ мевали боғ зараркунандаларига қарши курашнинг замонавий усулларини ишлаб чиқиш ва ишлаб чиқаришга жорий этиш бўйича илмий-тадқиқотлар олиб борилмоқда.
Аҳоли озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлаш, мева сабзавот маҳсулотларига бўлган эҳтиёжни тўла қондириш ва уларнинг ассортиментини кенгайтириш бўйича кенг қамровли чора-тадбирлар амалга оширилмоқда. 2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устивор йўналиши бўйича ишлаб чиқилган «Ҳаракатлар стратегияси» да қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришини изчил ривожлантириш; мамлакат озиқ-овқат хавфсизлигини янада мустаҳкамлаш, касаллик ва зараркунандаларга чидамли, маҳаллий ер-иқлим ва экологик шароитларга мослашган қишлоқ хўжалиги экинларини ишлаб чиқаришга жорий этиш бўйича илмий-тадқиқот ишларини кенгайтириш белгилаб берилган. Шу сабабли уруғ мевали боғларнинг зараркунандалари биоэкологиясини ўрганиш ҳамда уларга қарши яратилган уйғунлашган ҳимоя тизимини замонавий усул ва воситалар ёрдамида такомиллаштириш долзарб масалалардан бири бўлиб ҳисобланади.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 22 январдаги «Қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари ишлаб чиқаришни диверсификациялаш, қишлоқ хўжалиги экинлари ҳосилдорлигини ошириш орқали мамлакат озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлаш тўғрисида» ги Фармони¹ ҳамда мазкур фаолиятга оид меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларда белгиланган вазифаларни амалга оширишга ушбу диссертация тадқиқоти муаян даражада хизмат қилади.