Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

22-МОДУЛ. ХАЛҚАРО МОЛИЯ ИНСТИТУТЛАРИ ВА УЛАРНИНГ 
ТУРЛАРИ 
 
22.1. Халқаро молия институтларининг зарурлиги ва турлари. Халқаро 
валюта фонди. Жаҳон банки гуруҳи.
22.2. 
Минтақавий 
ривожланиш 
банклари. 
Халқаро 
молия 
институтларининг зарурлиги. Халқаро молия институтларининг турлари. 
Халқаро валюта фонди: ташкил топиши, мақсади, бошқарув тизими, ресурслари 
ва актив операциялари.
22.3. Жаҳон банки гуруҳига кирувчи ташкилотлар: ташкил топиши, 
мақсади, бошқарув тизими, ресурслари ва актив операциялари. Минтақавий 
ривожланиш банклари.
22.4. Европа таъмирлаш ва тараққиёт банки: ташкил топиши, мақсади, 
бошқарув тизими, ресурслари ва актив операциялари. Осиё тараққиёт банки: 
ташкил топиши, мақсади, бошқарув тизими, ресурслари ва актив операциялари. 
Ислом тараққиёт банки: ташкил топиши, мақсади, бошқарув тизими, 
ресурслари ва актив операциялари. 
 
Таянч иборалар: халқаро молия институт, Европа таъмирлаш 
ва тараққиёт банки, Осиё тараққиёт банки, Ислом тараққиёт 
банки, ХМК, ЖБ, ХВФ. 
 
22.1. Халқаро молия институтларининг зарурлиги ва турлари. Халқаро 
валюта фонди. Жаҳон банки гуруҳи.
Халқаро молия институтлари нафақат жаҳон иқтисодиёти балки миллий 
иқтисодиётни ривожига, жаҳон иқтисодиётини иқтисодий интеграциялашув 

---

жараёнларини оширишга, худудларни ижтимоий –иқтисодий муаммоларини 
баратараф этишда муҳим рол ўйнайди. Чунки халқаро молия институтлари ўз 
фаолияти кўламини миллий иқтисодиёт тармоқларини, хусусан иқтисодиётни етакчи 
тармоқларини модернизациялаш, техник қайта қуроллантиришда тез суръатларда 
ривожланишида молиявий маблағлар билан доимий таъминлаб боришда хал қилувчи 
рол ўйнайди, шунингдек, улар чет эл капитали харакатини қайта тақсимлаш орқали 
ўзини фаолият кўламини ошириб бормоқда. Бу шу худудни иқтисодий ишлаб 
чиқариш корхоналарини ривожига ижобий таъсир этса, иккинчидан аҳолини иш 
билан бандлик даражасини, турмуш даражасини оширишга хизмат қилмоқда. 
Бозор иқтисодиёти шароитида иқтисодиётини ривожлантиришда минтақавий 
ривожланиш ташкилотлари ҳам муҳим рол ўйнайди. Минтақавий ривожланиш 
банклари ўз минтақаларига бошқа халқаро ташкилотларга нисбатан имтиёзли 
кредитлар ажратиш орқали уни ривожлантиришни назарда тутади. Бундай 
ривожланиш ташкилотларига Европа тиклани ва тараққиёт банки, Осиё тараққиёт 
банки, Америкааро тараққиёт банки, Африка тараққиёт банки, Ислом тараққиёт 
банкларини киритишимиз мумкин. 
Европа тикланиш ва тарақкиёт банки ЕТТБ — 1991 йилда ташкил топган ва унга 
56 та мамлакат аъзо. ЕТТБ Марказий ва Шаркий Европа мамлакатларига бозор 
иктисодиётига ўтиш бўйича ислохотларни ўтказишда кўмаклашиш мақсадида 
тузилган.  
ЕТТБнинг асосий фаолият доираси қуйидагилардан иборат: 
-