‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

feodalizmning uyasi, meni cho‘ri, uy cho‘risi qilmoqchi b o ‘lishdi! 
(A. Qahhor. «Nurli cho ‘qqilar»)
47
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Ba'zan gazeta va jumallarda hech qanday izohsiz ishlatiladigan 
term inlar nutq ko£rkini oshirish o £rniga uni tushunarsiz so'zlar 
yig£indisiga aylantirib qo‘yadi. Masalan: Bu svecha zazorlaridan 
suyuqlik ichida ham uchqunlar chiqayotganligini ko 'rib turibdi.
Jargon frantsuzcha so£z bo £lib, buzilgan til degan m a'noni 
bildiradi.
Jargonlar biror ijtimoiy guruh tom onidan yaratilib, ulaming 
maqsadlarini ifodalaydigan maxsus so£z va iboralardir. Ulaming eng 
m uhim belgilari shundaki, o £zaro so'zlashuvda so£zlovchining 
boshqalardan ustunroq ekanligini ko£rsatishi, buni ta'kidlashidir. 
Masalan: bu kislii nishoni oliyshon olib kelibdilar. Dadam Ollohning 
dargohiga maqtul etildilar.
Argolar esa m a'lum bir ijtimoiy guruh icliida ishlatiladi, faqat 
ulaming o ‘ziga tushunarli bo£ladi. Masalan: loy, yakan —pul, bedana 
— to ‘pponcha, havoga bulut chiqdi — o ‘g ‘irlaydigan narsa bor, zonada 
bolgan, zek (o £g‘rilar orasida ishlatiladi), zonada bolgan, zek 
(qamoqxonada ishlatiiadi).
Nazorat savollari
1. Ishlatilishi chegaralangan leksikaga nimalar kiradi?
2. Eskilik bo‘yog£iga ega bo'lgan so£zlaming eng m uhim stilistik 
xususiyatlari nimalardan iborat?
3. Dialektizm , texnistizm va term inlarning nutqda o £rinsiz 
ishlatilishi qanday oqibatlami keltirib chiqaradi?
4. Jargon va argolaming bir-biridan farqini bilasizmi?
Tayanch ifodalar
Arxaizmlar - eskilik bo‘yog‘iga ega b o £lgan so‘zlar.
Isto riz m la r — o 'tm is h voqeligini a tash z aru riy a ti b ilan
ishlatiladigan so'zlar.
Texnitsizmlar — texnika terminlari.
Jargonlar — dabdabali so‘zlar.
Argolar — m a’lum bir ijtimoiy guruhning o ‘z so£zlari.
48
www.ziyouz.com kutubxonasi

---