Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкент тиббиёт академияси

1.5.Биоэтика ва "инсон ҳуқуқлари ва қадр-қимматини ҳурмат қилиш" тамойили.
Замонавий тиббиёт, биология, генетика ва тегишли биотиббиёт технологиялари ирсиятни башорат қилиш ва бошқариш муаммосига, организмнинг ҳаёти ва ўлими муаммосига, инсон танасининг функцияларини тўқима, ҳужайра ва ҳужайра ости даражаларида бошқариш масалаларига яқинлашди. Шу сабабли, бугунги кунда, аввалгидай бўлмаганидек, беморнинг шахс сифатида ҳуқуқ ва эркинликларига риоя қилиш масаласи долзарбдир. Биоэтика пайдо бўлишининг сабабларини қуйидагилар деб аташ мумкин:
1. Ҳозирги кунда нима содир бўлдики, анъанавий тиббий ахлоқ меъёрлари мунтазам равишда ишламайди, баъзилари эса янгитдан тавсифланиши ёки қайта кўриб чиқилиши керак.
2. Илм-фаннинг жадал ривожланиши кўплаб тўқнашувлар ва иккиланишларнинг жиддий манбаига айланди, уларни энди бирма-бир ҳал қилиб бўлмайди. Масалан, тадқиқотларни ўтказиш ёки натижаларни амалда қўллашнинг мақбуллиги тўғрисида, айниқса, натижалари етарлича башорат қилинмаса. Биоэтикада асосий масала ҳуқуқларнинг тўқнашуви.
3. Тиббий қарор қабул қилишда беморнинг иштироки масаласи кескин; шифокорни, тиббий муассасани танлаш ҳуқуқи, информацион розилиги, даволанишни рад этиш, ўлиш ҳуқуқи ва бошқалар.
4. Тиббий этика ривожланишининг ҳозирги босқичи йигирманчи асрнинг иккинчи ярмидаги илмий-техника инқилобининг оқибатлари билан боғлиқ. Ва биринчи навбатда, тор ихтисослашув ва тиббиётга сўнгги илм-фан ютуқларини жорий этиш билан. Тиббий технологияларнинг кенг қўлланилиши клиник тиббиётни бир қатор тор мутахассисликларга бўлинишига олиб келди, улардан янги турдаги муносабатлар шифокор-бемор ҳисобланади. Бир томондан, тиббиётнинг тор ихтисослашуви ва техниклаштирилиши шифокорнинг имкониятларини кенгайтиради, бошқа томондан, шифокор асбобнинг ўқига диққат билан эргашиб, беморнинг юзига қарашни унутади ва бу бемор томонидан шифокорнинг унинг касаллигини тушунишни истамаслиги ва истамаслиги сифатида қабул қилинади. Тор мутахассисликларга тиббий маслаҳатчилари давлат, ташхис бир камчиликка бўлиши тақдирда, қийинлаштиради ахлоқий ва баъзан ҳуқуқий мумкин масъулиятни, ҳисса бир бепарво намоён кишининг вазифаларини.