Ўзбeкистон рeспубликаси

Жами			970,0				И 154,0
1060,0

Корхонанинг фаолият кўламидаги ўзгариш1ар туфайли кўплаб кўрсаткичлар ўзаро таққосланмас бўлиши мумкин. Мисол учун, агар ҳисобот йили маҳсулот ишлаб чиқариш харажати сумрнасини базис даврдаги мазкур кўрсаткич @қеБо + ) билан таққоиласак, у ҳолда ушбу кўрсаткич1арнинг фарқланиши нафақат маҳсулотлар таннархи даражасини ўзгариши билан, балки ҳажмидаги маҳсулот ишлаб чиқариш

миқдори ўзгариш1ари билан ҳам шартланган бў1ади. Харажатлами таққосланувчан кўринишга олиб келиш учун ҳажмли омиллар таъсирини холислантириш зарур. Бунинг учун базис давр харажатларининг ўзгарувчан суммаси ҳисобот даврида ҳақиқатдаги маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажмига қайта ҳисоблаш ва шундан сўнг буни ҳисобот давр харажатлари суммаси билан таққослаш занıр(3.9-жадвал):

3.9-жадвал Ҳажм омилининг ва корхонанинг харажат суммасига

таъсирини нейтраллаш

Маҳсулот- лар тури	Маҳсулотлар бирлигига вақтинчалик харажатлар, минг сўм		Ҳисобот даврида ҳақиқатдаги маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажми, дона.	Ҳисобот даври ҳақиқатдаги ишлаб чиқариш ҳажмига вақтинчалик харажатлар суммаси, млн сўм.
	3с	бт	қ	^қ^бо	^қ^бу
А	25	22	12000	300	264
Б	33	30	6000	198	180
ЖанЖ	—		—	498	444

Доимий харажат суммаси:

ўтган давр — 300 мин сўм.; ҳисобот даври — 320 млн сўм.
(444+320/498+300) х 100 — 95,7%

Бу ерда:

б — и- кўринишдаги маҳсулотлар бирлигига тўғри келадиган ўзгарувчан харажатлар;
а — маҳсулот ҳажмига боғлîқ бўлмаган, лекин тадқиқ даври учун маҳсулот ишлаб чиқаришга тегишли доимий харажатлар.
Сифат омили таъсирини холислантириш учун маҳсулотлар ҳажми миқдорини мос равишда стандарт сифат кўрсаткичига нисбатан қайта ҳисоб-китоб қилинади ёки стандарт сифатга келтирилади. Мисол учун — стандарт сут ёғ1и1иги ҳолатини маҳсулот ҳажмини ўзгаришига таъсири (3.10-жадвал).