‘zbekiston respublikasj o liy va ‘rta maxsus ta’lim V a zir lig I

Keng jahonda tinchlik tayanchi - Vatan, 
Mehnatsevar xalqlar uchun jo n u tan.
Tinchlik bayroqdori, ulug‘ mamlakat.
Senga hurmat, senga olqish, sharaf-shon!
(«V atan haqida qo'shiq»)
Bolalaiga atab yozilgan asar uiaming tushunchasini kengaytirishi, so‘z 
boyliklarini orttirishi, tevarak-atrofni o ‘rab oigan m uhit bilan tanishtirishi lozim.
J o ‘shqin kuychi Ilyos M uslim ning she’rlarida o ‘rinli o ‘xshatishlar, 
jon li obrazlar ko‘zga yarq etib tashlanadi:
Jshkomda yurib 
0
‘zim,
K o ‘rdim ajoyib uzum.
Charos rangida ekan,
Obco ‘riday kattakon.
(«K am oljonning orzusi*.)
Yoki:
Qor bo ‘rar... qattiq chilla,
Pisand qilmas Abdulla.
H ar minut - unga tilla,
Qahraton qish unga yoz-
(«C hirchiq esdaliklari*.)
Bolalar adabiyoti kichkintoylam ing vatanparvarlik his-tuyg‘ularining 
shakllanishida katta rol o ‘ynaydi. Shu sababli uiam ing psixologiyasi, intilishi, 
orzu umidlarini ifodalovchi biron asar yozish va m a’qullash ancha m urakkab 
ish. Ilyos Muslim ana shunday m as’uliyatli vazifani c h u q u r his etgani holda, 
bolalar adabiyoti bo'yicha um r b o ‘yi qunt va sabot bilan ijod qildi.
H a, kichkintoylam ing katta adabiyotini y aratib berish u chu n bel 
bog‘lagan. Ilyos M uslim 1909 yilning 2 avgustida Q irg‘izistonning Bishkek 
shahrida ch o ‘yan quyuvchi — hunarm and oilasida dunyoga keladi. U 1924 
yilda shahardagi N arim onov nom li 1-boshlang‘ich o ‘zbek maktabiga kiradi. 
M aktabda o'zbekcha, qirg‘izcha va ruscha k ito blam i sevib o ‘qiydi, atrofda
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

bo'layotgan o ‘zgarishlarga sinchkovlik bilan qaraydi. Dastlabki m aqola va 
she’rlarini m ak tab devoriy ham da respublika gazetalarida bostirib turadi.
1927 y iln ing kuzida Uyos M uslim Toshkentga kelib, o ‘zbek erlar 
bilim yurtiga o ‘qishga kiradi. 1930 yilda u bilim yurtini m uvafíaqiyatli 
tam om lab, Q ashqadaryoga boradi. Yakkabog‘ tum anidagi sham an, qirg ‘iz 
va Sherozi q ish lo q larid a o ‘qituvchilik qilib, yoshlam i ilm -fan nurlaridan 
bahram and etadi.
1931 — 1942 yillarda Ilyos M uslim 0 ‘zbekiston D avlat nashriyotida, 
badiiy ad abiyot, yoshlar va bolalar adabiyoti nashriyotlarida m u harrir, 
bosh m uharrir, direk to r o ‘rinbosari vazifalarida ishlaydi. Shoim ing dastlabki 
she’rlari «E r yuzi», « 0 ‘zbek adabiyoti va san ’ati», «Yosh kuch» kabi b ir 
qator ju m a lla rd a bosilib chiqadi. S hoim ing birinchi she’rlar to 'p lam i 1932 
yilda « 0 ‘suv» n o m i bilan kitobxonlar hukm iga havola etiladi. S hu yili 
«Zaharxandalar» degan ikkinchi to'plam i, 1934 yilda «Miqti keldi» dostoni 
bosilib chiqadi. 1938 yilda esa «She’rlar» to ‘p!ami maydonga keladi.
Ilyos M uslim 30-yillarda yaratgan barcha asarlarida erk, ozodlik, yangi 
hayot, o zod m e h n a t, yangi davr, yoshlam ing baxtiyor turm ushi, yurtning 
o ‘sishi, deh q o n taq d iri va ona-V atanga m ehr kabi o ‘sha davr m asalalari 
to ‘g‘risida fikr yuritadi. Masalan: