‘zbekiston respublikasj o liy va ‘rta maxsus ta’lim V a zir lig I

Kumush ariqchaning 
Eshitilar shildir-shildiri,
Yaproqlar ham «alla» deb tebratar 
Sirtlariga qo ‘ngan oy nurin.
«Mamatning kechirmishi»da yalqovlikni tashlab, a 'I o o ‘qishga mahkam 
bei bog'lagan bolaning ijobiy nam unasida o ‘z kuchiga ishonish, nuqsonlarga 
tanqidiy qaray bilish g‘oyat katta kuch degan ta'lim -tarb iy av iy , pedagogik 
o 'g it ilgari suriladi.
T a ’lim -tarbiya sohasida yozm a nutq san ’atini egallash eng m uhim
m asalalardan bin hisoblanadi. Ba’zi o ‘quvchilar g ra m m a tik m ashqlar bilan 
jiddiy shug‘ullanmasligi, badiiy adabiyotni kam o ‘qishi natijasida yozm a 
ishlardan oqsaydilar. Chiroyli yozuv qoidalarini buzib x u n u k xat yozishdan 
tashqari, turli xatolarga yo‘l qo‘yadilar. P edagog-shoir S ulton J o ‘ra ta ’lim - 
tarbiya ishidagi bunday nuqsonlam i tugatishda o ‘quvchilarga yordam berish 
m aqsadida «Kimning xati chiroyli», «Tinish belgilarining majlisi», «Harflar 
paradi» she’rlarini yozdi.
«Kimning xati chiroyli*da bolaning sog‘lom , b a q u w a t boMib kam ol 
topishida, yozuvining go‘zal boMishida partada to ‘g‘ri o ‘tirish qoidasiga q a t'iy
rioya qilish katta ahamiyatga ega ekanligini ham uq tirib o ‘tadi:
О ‘tirishim to ‘g ‘ri, soz,
Qoidaga ju d a mos.
Ko ‘kragimni men sira 
0 ‘ltirganim y o ‘q tirab!
Chiroyli yoz, yozsang xat!
Chunki bu ham z o ‘r sa n ’at...
Shoir ijodiy faoliyatida «Tinish belgilarining m ajlisi* katta aham iyatga 
ega. S h e'rd a o ‘zbek tilining eng m uhim qoidalari — tinish belgilarining 
vazifalari bolalarga m os ravishda jonlantirish kabi b adiiy tasvir vositasi orqali 
ifoda etiladi. U nda h ar bir tinish belgisi jo n lan tirilib , q oilan ish iga m os 
tarzda gapirtiriladi va o‘ziga xos joyiga qo‘yiladi. Bu hol kitobxonda aniq tasaw ur 
hosil qiladi. Bu esa shoim ing pedagogik va badiiy m ah o ratin i egizak h o ld a 
nam oyish qiladi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

S h o ir sh e ’rd a o ‘xshatishdan ham ustalik bilan foydalanib, undov 
belgisini m irzaterakka, nuqtani koptokka; so‘roq belgisini o ‘roqqa, zirak 
taqqan q u lo q q a, verguini kichik to 'q m o q q a, qo‘shtim oqni qiziqchilaiga, 
tireni gugurtga o ‘xshatib, shoirona tasvirlaydi. G apda esa nuqta «fikrlaming 
stansiyasiga», vergul «fikriaming raz’ezdi»ga o'xshatiladi. Bunday o ‘xshatishlar 
tinish belgilari qoidasini oson o ’zlashtirishga yordam beradi.