‘zbekiston respublikasj o liy va ‘rta maxsus ta’lim V a zir lig I

Ko'zim ochsam ne k o ‘ray;
— Voyf «Qo ‘rqinchli manzara»
K o ‘kragidan qon oqib,
Erda yoiar Varvara...
Fashist ja llo d nayzasin 
Sanchibdi ko ‘kragidan,
Bolaning hali yoshi 
Ketmagan kiprigidan,
Bir tomonda onasi,
Bir tomonda bolasi,
Qon ichida yotibdi.
E — voh, har ikkalasi!..
U rush dahshatlarining kichik b ir parchasini yuqoridagiday tasvirlash 
bilan shoir bolalam ing murg‘ak dilida urush olovini yoquvchilarga nisbatan 
kuchli nafrat tuyg‘ularini q o ‘zg‘atadi. U la r q alb id a tin ch lik , d o ‘stlik, 
baxtiyorlik haqidagi ulug‘ m aqsad, buyuk orzu hislarini uyg‘otadi.
Obod qishloqlami vayron qilgan, begunoh kishilam ing um rini xazon 
qilgan fashistlardan qasos olishga bel bog‘lagan g‘azab k o r otaning hayqirig‘i 
tubandagi misralarda zo ‘r m ah orat bilan tasvirlangan:
Ana shu Varvaraday 
Qancha yosh bolalami,
Bolaiik bo'stonida 
Ochilgan lolalami 
Halok etgan peslardan—
Shu ja llo d fashistlardan 
Jon uchun jo n olaman,
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Qon uchun qon olaman.
Xullas, fashist yovlam i 
Tor-mor etib batamom 
So *ngra, jigarbandlarim,
Yoningizga qaytaman!.
S h o ir h is -h a y a jo n n i o s h iris h d a x a lq o g ‘zaki ijo d id a n o ‘r in li 
foydalangan:
Hay, janubga uchgan qush,
Kel, yonimga bir pas tush!
Qizlarimga x a t beray,
Andijonga qarab uch!
S h o im in g «Sog‘inchIi salom* sh e 'rib o la la m i Vatanga, u n ijo n -d ilid an
sevuvchi va m ehrib on otaga m uhabbat, dushm anga la 'n a t-n a fra t ruhida 
tarbiyalashda k atta taibiyaviy aham iyatga egadir.
P ed ag o g -m u rab b iy va ja n g c h i-sh o ir S ulton J o ‘ra o ‘zbek b o lalar 
adabiyotining xazinasiga o 'zining a n a shunday qim m atbaho asarían bilan 
m unosib hissa q o ‘shgan.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

SHÜKUR SA’DULLA
(1912-1972)
Shukur Sa’dulla kichkintoylaiga katta estetik shavq-zavq bag'ishlaydigan 
zabardast she’rlari, yosh kitobxonni yaxshilikka o ‘rgatuvchi ertak—dostonlari, 
a’lo o ‘qishga, davrimizga munosib kishilar bo‘lib kamol topishga da’vat etuvchi 
badiiy pishiq hikoyalari, o ‘tmish ham da davrim iz bolalari hayotidan olib 
yozilgan pesalari, yosh qalblam i larzaga soluvchi qissalari bilan ham m a 
yoshdagi bolalam ing qadrdon va suyukli yozuvchisi b o ‘lib qoldi.
Shukur Sa’dulla 1912 yilning yanvarida Jizzax shahrida xizmatchi oilasida 
dunyoga keldi, boshlang‘ich m a’lum otni o na shahridagi N arim onov nom li 
maktabda oldi. 1924 yilda Sam arqand pedagogika bilim yurtida tahsil ko‘rdi, 
so‘ngra Alisher N avoiy nom idagi 0 ‘zbekiston davlat universitetida o ‘qidi. 
Sh. Sa’dulla 1931 yildan to umrining oxirigacha turli nashriyotlarda m uharrir, 
b o ‘lim boshlig‘i, b osh m u h arrir o ‘rinbosari, b o s h m u harrir, d ire k to r 
vazifalarida m ehnat qilib, bolalar uchun adabiy-badiiy kitoblar nashr etishga 
o'zining barakali hissasini qo ‘shdi.
Sh. Sa’dullaning birinchi she’rlar to ‘plam i 1932 yilda «Hayqiriq» nom i 
bilan bosilib chiqdi.
«Hayqiriq»ning m aydonga kelishi shoir ijodida ju d a katta voqea b o ‘ldi. 
Adabiy jam oatchilikning bu kitob haqidagi fikr va m ulohazalari yanada 
chidam , qunt bilan ijod qilishga, o ‘z ustida ko ‘p ro q ishlashga, izlanishga, 
eng muhimi hayotni o ‘iganishga va shu asosda ijod etishga chorladi. Sh. Sa'dulla 
butun umri davom ida bunga amal qildi. Qirq yildan ortiqroq hayotini ijodga 
bag‘ishlagan san 'atk o m in g «Uch ayiq», «Ayyor chum chuq» (1935—1936), 
«Yoriltosh» (1939), «Ikki sandiq» (1942), «Sen n im a qilding?» (1942), 
«Shohista» (1944), «Shirin kun» (1946), « S h e 'rla r» (1955), « S h e 'r va 
ertaklar» (1957), «Pesalar» (1959), «Dastyor qiz» (1960), «Sening alboming»
(1962), «Ozoda» (1969), «Komandim ing boshidan kechirganlari* (1962), 
«Kachal polvon» (1963, 1966, 1967, 1986), «Ism
q o ‘y i l m a g a n
xat», «Sening 
bayraming», «Mening aziz bolalarim» va boshqa kitoblari bosilib chiqdi.
D ram aturg S hukur Sa’dullaning «Y oriltosh*, «Gulxan», «B izning 
bog‘chamiz*, «D alada bayram*, «Vatan ishqi* (dram aturg 3. Fatxullin 
bilan hamkorlikda yozilgan), «Ikki bilakuzuk», «Zubayda», «Afsona yaratgan 
qiz» pesalarini tom oshabinlar yaxshi bilishadi.
Q uvnoq va jo ‘shqin asarlar kuychisi b o ‘lgan S h uk ur Sa’dulla o ‘zining 
ju d a ko‘p she’r, q o ‘shiq, ertak, ertak-dosto n, pesalarini kichik m aktab 
yoshidagi bolalarga bag‘ishlagan.
Shukur Sa’dulla tabiat kuychisi sifatida e ’zozlanadi. Shoir so‘iim bahom i 
ko‘pgina she’rlarida qalamga olib, ayniqsa, kichik m aktab yoshidagi bolalam i 
hayot bilan tanishtiradi, ularda olam ni tushunish qobiliyatlarini o ‘stiradi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

O datda, boychechak juda erta ochiladi. U qor erib-erimasidanoq ko‘zga 
tashlanadi. B uni k o ‘rgan odam lar «Ha, b ahor yaqinlashib qolibdi», deydilar. 
Shoir «B oychechak» asarida xuddi shu fikm i Io‘n da qilib chizib beradi: