‘zbekiston respublikasj o liy va ‘rta maxsus ta’lim V a zir lig I

Shokir akam iz bu gal 
Yaxshiyam b o ‘bdi kasal.
Darsga kelmasmush ancha,
O ynaymiz xohlagancha,—
deb ustoziga achinish o ‘miga xuisandchiligini bildiradi. Bu gap O'ktamga 
qattiq botadi. S h u n d a u Tolibni yaxshilikka chaqiradi, o ‘qituvchi-ustozga 
bunday m unosabatda b o im a slik kerakligini uqtiradi. Am m o janjalkash Tolib 
bu gaplarga q uloq solish o ‘m ig a 0 ‘ktam ning jig‘iga tegadi, asabini buzadi, 
uní m usht ko‘tarishga m ajbur qiladi. Kasali q o ‘zg‘agan 0 ‘ktam shifoxonaga 
tushib qoladi. Sinfdagi ayrim o ‘quvchilar Tolibni urib qochib ketdi, degan 
gap tarqatishadi. F a q a t sam im iy d o ‘st Q odirgina bu gapga ishonmaydi. 
0 ‘ktam ning beozor, sofdil ekanligini isbotlashga urinadi.
Tolib 0 ‘ktam ustidan o ‘qituvchi-ustozlarga arz qiladi. 0 ‘ktamning uyiga
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

otasini boshlab boradi. Lekin voqea davomida kitobxon Tolibning chaqimchi, 
o ‘qishga xushi yo‘q, gerdaygan bola ekanini bilib oladi.
D ostonda jam oat tarbiyasining ahamiyati g ‘oyatda chuqur ifodalangan. 
0 ‘ktam sog'ayib o ‘qishga qaytadi. 0 ‘ktam va Tolib janjali muhokam asiga 
bag‘ishlanib o ‘tkazilgan sin f majlisi dostonning eng avj nuqtasi hisoblanadi. 
Bu yerda haqiqatgo'ylik, a ’lo o ‘qish, d o ‘stlarni, kattalarni hurm at qilish, 
axloq-odobda boshqalarga o ‘rnak bo'lish kabi m asalalar targ'ib etiladi. 
Yolg‘onchilik, beodoblik, o ‘zgalami mensim ay xudbinlik qilish qoralanadi.
Hozirgi zamon o'zbek bolalar adabiyotida sh e’riyat rivojlangani kabi 
nasrda ham salmoqli asarlar yuzaga keldi. Y ozuvchilam ing yangidan-yangi 
avlodlari kamol topdi. Ayniqsa, hikoyachilik o ‘sdi. Bolalaming yoshi, qiziqishi, 
dunyoqarashiga to‘la javob bera oladigan hikoyalar bunyod etildi. Hakim Nazir, 
Y oqubjon S h u k u ro v , S h u k u r S a ’d u lla, N o s ir F o z ilo v , X u d oy berdi 
To'xtaboyev, 7'urg‘unboy G ‘oipov, Rahmat A zizxo‘jayev, Latif M ahmudov, 
Farhod Musajon, Sobir Yunusov, Oqiljon Xusanov, M ahm ud M urodov, 
N odir Nazarov, Ergash Raimov, Safar B am oyev, Abdusaid Ko'chim ov, 
Rauf Tolib, Anvar Obidjon va boshqalaming kichik m aktab yoshidagi bolalarga 
m o‘ljallangan o ‘n!ab hikoyalar to ’plamlari bosilib chikdi.
Juda kokp hikoyalarda k ich k in to y larn in g h ayo tlari o ‘z ifodasini 
topm oqda. S hodm onbek O taboyevning « Ito lg ‘i» hikoyasi qush, q u rt- 
q u m u rsq alarn i sevish, ardoqlashga q a ra tilg a n . lto lg ‘i c h u m c h u q va 
chug‘urchuqlam i tutib olib yeydigan qush. S hukurali aka itolg‘ini jiyani 
Shavkatga sovg‘a qiladi. Shavkat uzum q o ‘riqlashda u nd an foydalanm oqchi 
edi. A m m o qush u lam ik id a o ‘zini erk in sezm ayd i. B uning sab a b in i 
s u ris h tirg a n d a S h a v k a tn in g o ta si bu m a x lu q o z o d va e r k in lik n i 
q o ‘m sayotganligini tushuntiradi. Shavkat q u sh larn i yaxshi ko‘rad ig an , 
rahmdil bola. U itolg'ini qafasda uch kun z o ‘rg‘a ushlab turadi. Q afasda 
qush emas, o ‘zi o ktirgandek boMadi va itolg‘ini qafasdan butunlay chiqarib 
yuboradi. Qush bolaga rahm at, degandek parvoz qilib ketadi.
Bolalar qissachiligida ham ko‘plab yaxshi asarlar yaratildi, ad ib lam in g 
yangi-yangi avlodlari kamol topdi. Ó ybek , G ‘afu r G ‘ulom , A b d u lla 
Q ahhordan tortib bugungi kunga qad a r hisoblaydigan bo‘!sak, u lam in g
soni nihoyatda o ‘sdi. Bunga misol qilib H ak im N azir, Shukur S a’d u lla, 
X udoyberdi T o ‘xtaboyev, H ojiakbar S h ay x o v , A nvar O b id jo n, L a tif
M ahm udov, N osir Fozilov, Farhod M usajon, H abib P o ‘latov, M u q im jo n
N iyozov, R ustam R ahm onov, Iboxon, S h u k u r X olm irzayev, O q iljo n
Xusanov, Marva Jaloliddinova, Asad D ilm urod, Abdusaid Ko‘chimov, Ergash 
Raimov, M am atqul Hazratqulov va b o sh q alam i ko‘rsatish m um kin.
Bu davr bolalar qissachiliginingmavzu doirasi judakengaydi, K attalam ing 
mehnati, ulaming jasoratlari («Yonardaryo*); ikkinchi jahon urushida ishtirok 
etish («R ustam jonning sarguzashtlari*); to b o ra gullab-yashnab b o ra y o tg a n
go‘zal shahariarimiz va bag‘ri keng, insonparvar odamlarimiz («K om andim ing
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

boshidan kechirganlari*); o'tm ishda zulmkorga qarshi kurash, baxtli va yorug‘ 
kun uchun intilish («Kachal polvon*); ikkinchi jah o n urushi davrida bolalar 
hayoti va u larning kolxoz dalasidagi faoliyati («Changaizordagi sharpa»); 
yetim -esir b o lalam ing turm ushlari («Ulug* kun», «Sen yetim emassan»); 
chorvadorlarga k o ‘m ak («Oq otli»); o ‘quvchiIam ing dalachilik brigadalari 
(«Zamon); sho‘x va o'zboshim cha bolalar va ularning qayta larbiyasi («Bizning 
roman») kabi m avzular bu davr qissachiligida yetakchi o ‘rinda turadi.
Hakim N a zim in g «Yonar daryo» qissasining asosiy qahram oni Dam ir. 
U otadan ju d a e rta ju d o bo‘lgan. Adib boshda bolani ancha sho‘x, onaning 
gapiga quloq solm aydigan, yaxshi o ‘qim aydigan, bir oz o'zboshim cha qilib 
ko‘rsatadi. Bolaning bunday salbiy tom onlari quyidagi lavhada shundoqqina 
ko‘zga tashlanib turadi:
«Buvim bilan oyim ayvondan turib ketishlari bilanoq, m en lip etib 
o ‘tinxonaga o ‘tdim . U yerda tovuq katagi bor edi. M o'ralab ko‘rdim. Tovuq 
tuxum q o ‘yibdi-yu chiqib ketibdi. Bir emas, ikkita tuxum . Ushlab boqsam , 
hali iliqqina. U y o q -b u yoqqa alanglab old im -d a, tuxum ning ikki yog‘ini 
ch o ‘p bilan c h u m c h u q k o ‘ziday teshib, og‘zim ga xo ‘p etuvdim , liqqa 
ketdi. Qani endi ustidan yum shoq non bo‘lsa, yeb yuborsang. Oyoq uchida 
oshxortaga kirdim -da, yarim ta bulkachani c h o 'n ta k k a urib chiqdim . Y ana 
kelib stulimga o ‘tirdim . Birdan hiqichoqtutib qoldi. H iqichoq bosilarmikan 
deb vodoprovoddan b ir hovuch suv ham ichib oldim . Q ornim to ‘yganga 
0
‘xshaydi. Endi daftardagi harflar, raqam lar uchishni qo‘yib, o ‘z o ‘m iga 
qo'ndi. Lekin qo‘ngani bilan miyamga kirmadi. Negaki, uy ichidan oyimning 
yig‘i aralash ovozi eshitilayotgan edi. U buvimga derdi:
— 
Bu m eni kuydiradiganga o ‘xshaydi. T epasida haq deb tursangiz, 
ishga qaraydi, b o im a s a yo‘q. Peshonam sho‘r b o im asa...»
Yozuvchi D a m ir bilan Sulton amaki m unosabatlari tasviri orqali inson 
tarbiyasida o ta-onaning roliga alohida uig‘u beradi. Qissada Gazlidagi hayot, 
odam lam ing tu rm u sh i, B o‘ro n va Q o id o sh lam in g axloq-odoblari ham
Damiming oyoqqa turib olishida asosiy manba b o iib xizmat qilishi ko‘rsatiladi.
Rustam R ah m o n o v «Changaizordagi sharpa* qissasi bilan ikkinchi 
ja h o n urushi davri b o lalarining tinib-tinchim as obrazlarini yaratib berdi. 
A xir urush dahshatlari u z o q T oshota qishlog‘ida h am aks-sado bergan edi- 
da! Toshotaliklar k ec h an i kecha, kunduzni kunduz dem ay dushm an bilan 
g ‘oyibona jang qiladilar. H a , urush tashvishi kattaga h am , kichikka ham
baravar tushgan edi.
Otash o ‘jar, o ‘z aytganidan qolmaydigan bola. Yozuvchi bu bola obraziga 
shunday ta ’rif beradi: — o ‘ja r odam ning, ayniqsa o ‘ja r bolaning tabiati 
qiziq. Undaylam i b ir narsaga o ‘chakishtirib b o im ayd i. Q ilam an desa, qiladi, 
o ia m a n desa o ‘ladi. A ytganini qilish uchun h ec h narsadan toymaydi. 
B o im a sa, Otash onasining issiq bag‘rini hecham tark etm asam deydi. Lekin, 
o ‘jarlik! H a ham m asiga u n in g shu o'jarligi, shart kesarligi aybdor.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Otash nega bunchalik o jar. Uning o'jariigiga davr, urush sababchi. Bola 
otasini qattiq sog‘ingan. U otasini ko‘rm o q ch i, nemis fashistlarga q arshi 
kurashda otasiga ko‘maklashmoqchi. Am m o ota uzoqda. Unga yeta olm agan 
bolanmg fe’l-atvon ham juda boshqacha. H am m a kasallik m ana shu nda.
Rohat kam pir qishloq bolalarini to ‘plab ju d a ajoyib-g‘aroyib e rta k la r 
aytib beradi. U aytgan ertaklar orasida pahlavonlar, dovyuraklar, seh ig arlar, 
ishyoqmasu dangasalar, turli alvasti-yu jin la r bor.
O tash b u g u n a jin a la rd a n b irin i tu t is h x ayo li b ila n b a n d . U
chakalakzoiga borm oqchi, bir ajinani tu tib , un i yalintirib-yalintirib, keyin 
«bor, G itlern i tu tib kel deym an. U n i tu tib keladi, o 'sh a n d a G itle rn i 
uchastkovoy milisionerga beraman. Keyin, rosa qiynab o ‘ldirishadi. 0 ‘sh an d a 
um sh ham tugaydi. Ham m a urushdan keladi, dadam ham ... Keyin ajinaning 
sochini qaytarib beram an...» — dem oqchi.
O tash ana shunday o ‘y-andishlar bilan Q o ‘turbuloq tom on y o ‘l oldi. 
Bu ch a k a la k z o r t o ‘g ‘risida T o s h o ta d a q a n c h a d a n -q a n c h a a f s o n a la r
to ‘qilmagan. «Chakalak* so‘zining o ‘zi bolalam igina emas, hatto k a tta la m i 
ham seskantirib, q o ‘rquvga solib kelgan. O nalar injiq, yig‘loqi b olalarin i, 
«gapimga kirm asang, chakalakzorga eltib tashlaym an» degan p o 'p isa b ilan
tiyib kelishgan. Bu joy — alvastilar m ako ni, ins-jinslar bazm q u ra d ig a n
maydon! Bu yerdajin-alvastilam i o ‘z ko‘zi bilan ko‘rganlar bor T o sh o ta d a , 
deyishlariga qaram ay o ‘z baxtini sinab ko‘rm oqchi.
Bola o ‘sha dahshatli chakalakzor bag‘rid a kechasi uzoq 
0
‘tird i, q o m i 
och qoldi, sovqotdiAjinachalam i kuta-kutam ijjalari qotib ketdi — k ipriklari 
yumilsa ochilm aydi, ochilsa yumilmaydi. S hu payt allaqayoqdan d a n g ‘ir- 
d o ‘ng‘ir childirm a chalishib bir gala yasangan qizlar kelib qolishdi. B ir 
pasda o ‘rtaga gulxan yoqib, atrofída o ‘ynab ketishdi. Otash u yon-bu yoniga 
alanglab qarasa chakalakzordan darak qolm abdi. Shu onda jajji q izch a sin i 
opichiab, ayasi kelib qolsa boMadimi! Ú n u qu l qah -qah urib kuladi. K ela 
solib alanga ustidan sakrab o ‘tdi-d a o ‘yinga tush a boshladi. B irdan b oyagi 
qizlar seijun maxluqiarga aylanib, Otashning ayasini qurshab olishdi. U kasini 
silab-siltab to rtis h d i-d a , olovga u ío q tirish d i. Ayasini b o ‘lsa h a r b iri 
panshahaday panjalari bilan bo‘g‘a ketishdi. O tash ajinalar to ‘dasiga tashlanib, 
onasini qutqarm oqchi bo‘ldi. Biroq qarasa oyoqlari yo‘q. Ovozining b o ric h a
qichqirsa ovozi chiqmaydi...
Ha, u uyqusida alahsirar edi. Endi u ajinalam ing borligiga ish o n m a y
q o ‘ydi. C hunki R ohat kampirning ertagi faqat afsona ekanligiga b u g u n aq li 
yetdi. Am m o O tash hayotda bo‘sh keladigan bolalardan emas. 0 ‘z ic h a sirli 
bu chakalakzom i o ‘zlashtirishga kirishdi. Bu ishda unga O b id ax o n va 
Xurshidjonlar ko‘m ak berishdi. C hakalakzor o 'rn id a m o‘l-ko‘l p ax ta ho sili 
bitdi. Bu esa urush davri bolalarining frontga katta sovg‘asi bo‘ldi.
Bu davr bolalar qissachiligida saiguzasht, ilmiy fantastika janrlari h a m rivoj 
topdi. Xudoyberdi To‘xtaboyev («Sariq devni minib», «Qasoskoming oltin boshi»,
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

«Shirin qovunlar m am lakatida»), Xojiakbar Shayxov («Sarno mahvaridagi 
namoyish», «Shorn kam ari», «Ajdodlar xotirasi»), M ahkam M ahm udov 
(«Evropaning o ‘g‘irlanishi»), Anvar Obidjon («0099 nomerli yolg‘onchi», 
«Dahshatli meshpolvon*), Olloyor («Fazogir chumoli»), Oqiljon Xusanov 
(«Tog‘da o‘sgan bola») va boshqalar bu janrda samarali ijod qilmoqdalar.
Bolalar tarbiyasida dram aturgiya janrida yaratilgan asarlar ham katta rol 
o ‘ynaydi. Hakim Nazir, Adham Rahmat, Po'lat M o'm in, Mamarasul Boboyev, 
U sm o n Y usupov, T u rg ‘u n b o y G ‘oyibov, N a rim o n O rifjonov, L atif 
M ahm udov, Farhod M usajon, Ravshan Yoriyevlaming pesalari o ‘zining 
bolalarbopligi bilan kichkintoylar quvonchiga quvonch qo‘shib kelmoqda 
So‘nggi yillar bolalar dramatuigiyasida Ravshan Yoriyevning «Oq buloq» 
(bir pardali) pesasi alo h id a ajralib turadi. Asar qahram onlari Q udrat, Jasur, 
G ulshan, 0 ‘rm onchi bobo, G o ‘zal qiz, Olmaxon, Q ora dev, Qari shayton, 
M aym oq shayton, K ichik shayton va boshqalar.
Bolalar o‘rmonda kamaval o'tkazishmoqchi. Hamma bu marosimga hozirlik 
ko‘rmoqda. Ammo ichi qora, qizg'anchiq qora devu shaytonlar bunga qarshi, 
nim a bo‘lganda ham kamavalni o ‘tkazmaslik, odamlarga pand berish rejalarini 
tuzadilar. Shifobaxsh, ham m aning dardiga malham b o‘ladigan ko‘zachadagi 
Oqbutoq suvini zaharii suvga almashtirib, bolalami nobud qilmoqchi boladilar. 
S hu payt bolalarga O lm axon yordam qo‘lini cho‘zadi. Shaytonlar o ‘zlari 
yasagan ko‘zadagi zaharii suvni ichib halokboMadilar,
0 ‘rm onda katta shodlik, o ‘yin-kulgi boshlanib ketadi,
L a tif M ah m u d o v n in g «Ali b ilan Vali», «E h attan g » , «M uhim
to p sh iriq » , «Sirli x at» , « D a n g asan in g sarg u zash tlari» pesalari te a tr 
sahnalarida qayta-qayta nam oyish qilinmoqda.
« D a n g a sa n in g s a r g u z a s h tla ri» a s a rin in g q a h r a m o n i o ‘z in in g
ishyoqm asligi, q o ‘r s -q o ‘polligi bilan d o ‘stlaridan ajralib qolgan. Bola 
xomxayollik bilan yashaydi, o ‘qish, izlanish, m ehnat qilish, kattalam ing 
yum ushlariga kolm aklashishni o ‘ziga ep ko'rmaydi.
Hozirgi zam on o ‘zbek bolalar badiiy adabiyoti bilan biiga bolalar 
adabiyotshunosligi va adabiy tan q id janri ham pog‘o nam a-pog‘ona o ‘sdi, 
rivojlandi. Bir q ato r darslik, q o lla n m a , majm ua, m onografiya, kitoblar 
yozildi. 0 ‘n!ab nom zodlik va doktorlik dissert asiyalari him oya qilindi.
Bu sohaning tako m ilida A. Suyumov, 0 ‘. R ashid, S. M am ajonov, M. 
Q o ‘shjonov, H. Abdusamadov, M . Yunusov, B. Imomov, P. Shermuhamedov,
O . Safarov, X. Egamov, S. Alimov, M. Murodov, M.Soliyev, S. !risxo‘jayeva, 
S. M atjonov, M. S atto ro v k ab i ko‘pgina adabiyotshunoslam ing xizmatlarini 
alo h id a ta’kidlab o ‘tish lozim .
Shu zaylda hozirgi za m o n o ‘zbek bolalar adabiyoti rivojlanishda davorn 
etm o q d a. U yangi yozuvchilar, yangi asarlar bilan tobora boyib borm oqda. 
B ir so ‘z bilan aytganda, bu adabiyot mustaqil O 'zbekistonim izning tobora 
gullab-yashnashi u ch u n x izm at qilmoqda.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

C H E T EL BOLALAR ADABIYOTI
Mustaqil m am lakatim izda kattalar adabiyotining ajralmas bir bo'lagi 
b o ig a n bolalar adabiyotining rivojlanishi, h a r to m o n lam a boyib borishida 
taijim a asarlarining o ‘rni, ahamiyati katta. Negaki taijim a asarlarini o'qigan 
h ar bir yosh kitobxonning dunyo haqidagi fikri, tasaw u ri boyib, o ‘sha 
xalqlarning yashash sharoitlari, urf-odatlari, m ehnatlari, orzu-intilishlari 
bilan oshno bo‘ladilar.
Asrlar osha xuddi ertak kabi eldan-elga, tildan-tilga o 'tib dillam i 
yashnatib yurgan «Qizil Shapkacha» (Sh. P e rro ), «R obinzon K ruzo 
(D .D e fo ), «G ulliverning sayohatlari» (J. S vift), «D yum chaxon* (X . 
A ndersen), «Oltin baliq» (A. S. Pushkin), «T om Soyerning boshidan 
kechirganlari», «Shahzoda va gado» (M . T ven), «K apitan G rant bolalari», 
«Ostin-ustin» (J. V ern), «Don Kixot» (J. Servantes) kabi asarlar yosh 
qalblarda olam ga nisbatan qiziqishlarni jo ‘sh urdirib yuboradi.
X X asrdabunyod etilgan «Maugli* (R .K ipling), «KichkinaShahzoda* 
(A. de Sent-Ekz Yuperi), «Katta va kichik Karlson» (A. Lindgren), «Toshkent
— non shahri» (A. Neverov), «Vinni Pux» (A. M iln), «Ahmoq sichqoncha 
h aqida ertak* (S .M a rsh ak ), «U ch b aqaloq » (Y u. O lesha), « Q uvnoq 
Japbaqlar» (B. Kerboboyev), «D oktor Aybolit» (K . Chukovskiy), «T im ur 
v au n in g kom andasi» (A. G aydar), « C h ip o ilin o n in g saiguzashtlari» (J. 
R od ari), «S tyopa am aki» (S. M ixalkov), « K im b o ‘lsam ekan?* (V. 
Mayakovskiy), «Bilmasvoy quyosh shahrida* (N . Nosov) singari o lam
kezib yurgan asa rlar o lzbek kitobxon b o la la rid a harn k atta taassu ro t 
qoldirmoqda.
Yuqorida tilga olingan asarlar yosh kitobxonni nim agadir o ‘rgatadi, 
nimagadir d a'vat etadi. Bu asarlam ing k atta ko'pchiligida ona-V atanga 
m uhabbat, uning ozodligi va baxti uchun jo n fido qilish («Uch baqaloq*); 
noshukr b o ‘lm aslik, o ta -o n a p a n d -n a sih a tig a q u lo q solish (« A h m o q
sichqoncha haqida ertak*); inson va insonga m ehr («Maugli»); tabiatni asrash, 
hayvonot olam ini sevish («D oktor Aybolit*); o d am lar xizm atini qilish, 
bem innat yordam ko‘rsatish («Tim ur va uning kom andasi*); o ‘ziga pishiq- 
puxta bolish, ichki sirlami o'zgalarga oshkor qilm aslik («Qizil Shapkacha»); 
nam unali o ‘qish, kasb-hunar egasi b o ‘lish («K im b o ‘lsam ekan?*); sergak, 
tad b irk o r, q u v n o q lik k a in tilish (« Q u v n o q Ja p b a q la r» ) dek o lija n o b
g ‘oyalam ing yotishi bolalam ing taijim a asarlariga nisbatan boMgan qiziqish 
va ishtiyoqlarini o ‘stiradi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

SHARL PER R O
(1628-1703)
Buyuk fransuz shoiri va tanqidchisi Shari Perro o ‘z elinining badiiy 
ertak asoschisi sifatida m a’lum va mashhurdir. U o ‘zining «Qizil Shapkacha», 
«Zolushka» va «Etik kiygan mushuk» asarlari bilan jahonga tanildi.
Sh. Perro badiiy ertaklar ijod etishdan oldin xalq og‘zaki ijodini m ehr 
va ishtiyoq bilan ch u q u r o ‘rgandi. Shuning uchun ham u o ‘z ertaklarida 
xalq udum larini dadil ilgari surdi. Perroning qahram onlari o ‘z m ehnat 
sevarliklari h a m d a saxiyliklari bilan ajralib tu rad ilar. G ‘arazg o ‘ylik, 
maqtanchoqlik, qizg‘anchiqlik o 'rn in i yaxshilik, m ehribonlik bosib ketishi 
ham on kitobxonni shod etib kelmoqda.
Shari P errodan b o r-y o ‘g‘i 11 ertak saqlanib qolgan. Qaysi ertagiga 
nazar tashlam ang, barchasida bolalar zavq oladigan qirralar bor ekanligini 
darrov payqaysiz. D uny oda uning «Etik kiygan mushuk* ertagini o ‘qimagan 
yoki ertak asosida yaratilgan multfilmni m iriqib tom osha qilmagan bola 
iopilmasa kerak.
Ertakda aqllilik, bilim donlik, topag‘onlik bosh masala qilib qo ‘yiladi. 
Boshqa asarlarida boMgani kabi Sh. Perro bu ertaqda folklor an ’analariga 
yana bir bor sodiq qoladi. Ertak qahram oni tegirm onchining kenja o ‘g kli 
Karabas fahm -farosat, aql bilan ish ko‘rib, o ‘z m urodm aqsadiga yetadi, 
baxtiyor b o ‘iadi.
Shari P erroning barcha personajlari pishiq-puxtaliklari bilan ajralib 
turadilar. L/lam ing k atta — ko‘pchiligi odam lam i, hayvonu parrandalarni 
sevib, erkalab, e ’zozlaydigan boMadilar. Z olushkani («Zolushka») olib 
ko'raylik. U ni o ‘gay o n a -y u uning qizi xush ko‘rmaydilar, xolos. Qolgan 
barcha jonzot Z o lu sh k an i deydi. U ni o ‘z baxtini topib, osoyishta turm ush 
kechirishini istaydi. Z olushka ju d a chiroyli, odobli, shirinso‘z, kam tarin, 
odam larga, joniv o rlaru parrandalarga nisbatan m ehribon. U ning bunday 
fazilatlari, m eh n at, halollik va poklik bilan hayotda o ‘z o ‘m ini topishi, 
sevganiga turm ushga chiqib baxtli bolishi ertak tinglovchisida yaxshi taassurot 
qoldiradi.
Boshqa ertaklarda bo‘lgani kabi «Qizil Shapkacha»da ham voqea yaxshilik 
bilan tugashi bolalam ing quvonchiga quvonch q o ‘shadi. Sh. Perro ertakning 
ta 'sirli va jozibali chiqishi uchun Qizil Shapkachani tabiiy holda ijobiy 
tom oniga ko‘p sayqal b eradi, bolalar ko‘z o 'n g id a u dunyoda tengi yo ‘q, 
ju d a yoqim toy q izch a sifatida gavdalanadi. B o‘rining yovuzligi, surbetligi 
uning kam pir qiyofasiga kirib olganda m ana bu nday chizib berilishi ertak 
tinglovchi h ar b ir b o lad a c h u q u r nafrat xislarini q o ‘zg‘aydi:
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

— Voy buvijon, qoilaringiz buncha uzun?
— Seni mahkamroq quchoqlash uchun, jonginam !