%збекстан республикасы жо№ары


Onseri bel menen siyseri ketpen


Download 194.46 Kb.
bet34/78
Sana21.04.2023
Hajmi194.46 Kb.
#1374120
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   78
Bog'liq
збекстан республикасы жо№ары

Onseri bel menen siyseri ketpen, Jantaq dásteletip, tamır gewletken,
Kegeyli, Esimjap, Qanjap, Qızketken, Talay qazıwlardıń boldıń beldarı.
(I.Yusupov).
Bul mısalda onseri bel, siyseri ketpen, qazıw, beldar sózleri diyqanshılıq kásibine tiyisli sózler bolıp esaplanadı. Jáne bir mısal:
Aldın baslap ketken ol qara narım, Keyninen ketkendi quba ingeni, Ortasında ketti aqsha botası, Moynında ketkendi altın buydası.
(“Alpamıs” dástanınan).
Bul mısalda qara nar, ingen, bota, buyda sózleri sharwashılıq kásibine tiyisli sózler.

Kórkem fonetika (Kórkem tildiń fonetikalıq dúzilisi)


Poeziya yamasa proza tiliniń seslik quramına, onıń túrli-túrli qubılıwlarına kórkem fonetika delinedi. Dawıslı hám dawıssız seslerdiń, pátli hám pátsiz buwınlardıń, tıńǵınıń (pauzanıń), intonaciyanıń, sózlik hám seslik qaytalawlardıń tiyisli orınlarda qollanılıwı kórkem fonetikalıq qubılıslardan.
Kórkem teksttiń seslik dúzilisi kópshilik jaǵdaylarda seslik qaytalawlar arqalı kórinedi. Seslik qaytalawlar súwretlenip atırǵan obyektti (adam, waqıya, peyzaj h.t.b.) yamasa ishki sezimlerdi kórkemlep beriwde úlken orın tutadı. Mısalı, qosıq
qatarlarınıń aqırındaǵı uyqaslar seslik qaytalawdıń bir túri. Seslik qaytalawdıń bunday túrin ilimde epifora dep ataydı. Epiforalar qosıq tekstiniń qulaqqa jaǵımlı esitiliwin támiyinleydi hám onıń kórkemligin arttıradı. Mısalı:
Miynet penen jandı qıynap, Kórmey bir kún qonaq sıylap, Ishpey-jemey maldı jıynap, Qashan ráhátlanadursań?
(Berdaq). Seslik qaytalawlar qosıq qatarlarınıń aqırında ǵana emes, al basında da ushırasadı. Seslerdiń qosıq qatarlarınıń basında qaytalanıwın ilimiy tilde anafora yamasa birgelkili baslanıw dep júritedi. Anafora qosıqtıń tásirsheńligin (emocionallıǵın) támiyinlew ushın qollanılatuǵın kórkem usıl. Anafora sózlerdiń
intonaciyasın kúsheytiw menen birge ırǵaqqa da tásir jasaydı.
Dáwletiy panah!

Download 194.46 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   78




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling