- Mavzu: Qattiq dori shakllari va ularga retsept yozish qoidalari.
- Mashg‘ulot mazmuni: Qattiq dori shakllarining turlari haqida tushuncha; sochmalar va sochmalar uchun konstituenslar xaqida tushuncha; tabletka, draje, granula xaqida tushuncha; qattiq dori shakllariga retseptlar yozish
- QATTIQ DORI SHAKLLARI
- FORMAE MEDICAMENTORUM DURAE
- Qattiq dori shakllariga quyidagilar kiradi: kukunlar (turli o’lchamli kukunlar); granulalar; tabletkalar (turlari – glossetlar, solvellalar, plastinkalar); drajeler; hapdorilar (pilyulalar); yig’malar; kapsulalar (navlari – kacheta, pelletlar, spansulalar); karamel; pastillar; gubkalar; qalamlar; plyonkalar va boshqalar.
- Qattiq dori shakllari dispersion muhitga ega emas. Ulardan foydalanish va saqlash juda qulay.
- Qattiq dori shakllari quyidagi afzalliklarga ega:
- - Bemor tomonidan qo’llash qulay;
- - tayyorlash oson;
- - tashish va saqlash qulay;
- - tarkibi universal;
- - fizik barqaror;
- - mikroorganizmlar bilan kontaminatsiyaga nisbatan yuqori barqaror;
- - turli o’ramlarda qadoqlash oson;
- - identifikatsiyalash oson.
- Qattiq dori shakllarining kamchiliklari:
- - terapevtik ta’sir sekin yuzaga chiqadi;
- - peroral preparatlar me’da-ichak yo’llarining shilliq qavatini qitiqlashi mumkin;
- - qabul qilish rejimiga qat’iy rioya qilish zarur.
- KUKUNLAR (Pulveres)
- Kukun - (poroshok, bosh kelishik birlik sonda - Pulvis, qaratqich kelishik birlik sonda - Pulveris) sochiluvchanlik xossasiga ega bo’lgan, sirtga ishlatish yoki ichish uchun buyuriladigan qattiq dori shakli.
- Kukunlar dozalarga taqsimlangan (Pulveres divisi) va taqsimlanmagan (Pulveres indivisi), shuningdek ofisinal va magistral bo’ladi.
- Kukunlar tarkibiga ko’ra ikki xil bo’ladi.
- 1. Oddiy kukunlar – Pulveres simplices – tarkibi bitta dori moddasidan iborat.
- 64 | 88
- 2. Murakkab kukunlar – Pulveres compositi – tarkibi ikkita va undan ortiq dori moddadan iborat.
- Kukunlar maydalanish darajasiga ko’ra uchga bo’linadi:
- - yirik (Pulveres grossi),
- - mayda (Pulveres subtiles), va
- - juda mayda kukunlar (Pulveres subtilissimi).
- Kukun shaklida har xil sun’iy moddalar, mikroorganizmlar mahsulotlari, o‘simlik va hayvonlardan olingan birikmalar qo‘llanilishi mumkin.
- Ammo, gigroskopik (kalsiy xlorid, natriy bromid, kaliy asetat va boshqalar), bir-biri bilan aralashganda suyuq yoki nam massa hosil qiladigan (antipirin va xinin kabi), oson parchalanuvchi (kumish nitratning organik moddalar bilan aralashmasi) yoki portlovchi moddalarni kukun shaklida qo‘llash mumkin emas.
Do'stlaringiz bilan baham: |
