Kurs ishi mavzu: Yaxna taom va tamaddilarni tayyorlash jarayonini o’rganish Urganch – 2022

O`zbekiston Respublikasi Oliy va o`rta mahsus ta’lim vazirligi
Urganch Davlat universiteti
Pedagogika fakulteti 5112100-texnologik ta’lim yo`nalishi
192 - guruh talabasi Kerimova Risolatning
Mahsulot tayyorlash texnologiyasi (Tikuvchilok buyumlari va taom tayyorlash texnologiyasi) fanidan bajargan



KURS ISHI

Mavzu:Yaxna taom va tamaddilarni tayyorlash jarayonini o’rganish

Urganch – 2022

MUNDARIJA

KIRISH 3
MASALANING QO’YILISHI 5
ASOSIY QISM 6
1.Yaxna taomlar haqida tushuncha va ularning turlari 6
2.Yaxna taom va tamadilar tayyorlanishi 8
3.Sabzavotlardan tayyorlanadigan salatlar va vinegretlar 9
4. Go'shtdan tayyorlanadigan salatlar turlari 15
5. Baliqdan tayyorlanadigan salatlar haqida ma’lumotlar 17
6. Yaxna taomlar sifatiga qo‘yiladigan talablar va 22
ularni saqlash muddatlari 22
XULOSA 24
FОYDALANILGAN ADABIYOTLAR 26

KIRISH

Inson. uning liar tomonlama kamol topislii va farovonligi, shaxs manfaatlarini ro'yobga chiqarislining sharoitlarini, eskirgan tafakkur va ijtimoiy xulq-atvorning andozalarini o'zgartirish respublikada amalga oshirilayotgan islohotlarning asosiy maqsadi va harakatlantiruvchi kuchidir. Xalqning boy intellektual merosi va umumbashariy qadriyatlar asosida, zamonaviy manaviyat. iqtisodiyot. fan, texnika va texnologiyalarning yutuqlari asosida kadrlar tayyorlaslming mukammal tizimini shakllantirish O'zbekiston taraqqiyotining muhim sliartidir. Kadrlar tayyorlash milliy dasturi “Ta'lim to‘g'risida‘’gi O'zbekiston Respublikasi qonunining qoidalariga muvofiq holda tayyorlangan bo'lib, milliy tajribaning tahlili va ta'lim tizimidagi jahon miqyosidagi yutuqlar asosida tayyorlangan hamda yuksak umumiy va kasb-hunar madaniyatiga ijodiy va ijtimoiy faollikka ijtimoiy-siyosiy hayotda mustaqil ravishda mo ljalni to'g'ri ola bilish mahoratiga ega bo'lgan istiqbol vazifalarini ilgari surish va hal etishga qodir kadrlarning yangi avlodini shakllantirishga yo'naltirilgandir. Insonga tashqi muhitdan ijobiy ta’sir qiluvchi eng kuchli ornil - ovqatdir. Ovqatlar turli oziq mahsulotiaridan tayyorlanadi. Bu mahsulot la rga oshpazlik ishlovi berilgach. ularda fizik-kimyoviv o'zgarishlar sodir bo'lib, ana shu o'zgarishlar ovqatni hazm qilishda, o'zlashtirishda katta yoidam beradi. Sog'lom avlodni tarbiyalash uchun esa ovqat tayyorlash jarayonini. ovqatlanish rcjimi. me’yorini, madaniyatini o'rgatish muhim ahamiyatga ega. Mehnat ta’limi bo'yicha Davlat ta’lim standani pazandachilik yo'ualishida talabalar oziq-ovqat mahsulotlariga ishlov berish oshpazlik va qandolatchilik asoslari, oziq-ovqat mahsulotlarining inson hayotidagi o'rni. hususiyatlari, to'yimliligi, turlari, ovqatlanish nic’orlari va tarkibi, taomlarning turlari, milliy taom va boshqa millat taomlari, oziq-ovqat sanoati ishlab chiqaradigan mahsulotlar turlari to'g'risida chuqur bilimlarni berilishi talab qilinadi. Har qanday masalliqni lazzatli va foydali taomga aylantirish pazandaning mahoratiga bog'liqdir. Taom tayyorlash jarayoni ham ilmga asoslangan bir san"atdir. Ovqat tayyorlash jarayoni fani - oziq-ovqat tovarshunosligi, ovqatlanish fiziologivasi, ovqatlanish sanitariyasi va gigienasi ovqatlanishni tashkil etish, ovqat tayyorlash asbob va jihozlari kabi fanlar bilan bog'liq holda o'rgatiladi. Taom tayyorlashda pazandachilik mahsulotlarini tayyorlashda talabalaming badiiy didini ijodkorligini tarbiyalashga alohida ahamivat berish kerak. Ushbu qo'llanmada ana shu vazifalarni amalga oshirish ko'zda tutiladi. Inson. uning liar tomonlama kamol topislii va farovonligi, shaxs manfaatlarini ro'yobga chiqarislining sharoitlarini, eskirgan tafakkur va ijtimoiy xulq-atvorning andozalarini o'zgartirish respublikada amalga oshirilayotgan islohotlarning asosiy maqsadi va harakatlantiruvchi kuchidir. Xalqning boy intellektual merosi va umumbashariy qadriyatlar asosida, zamonaviy manaviyat. iqtisodiyot. fan, texnika va texnologiyalarning yutuqlari asosida kadrlar tayyorlaslming mukammal tizimini shakllantirish O'zbekiston taraqqiyotining muhim sliartidir. Kadrlar tayyorlash milliy dasturi “Ta'lim to‘g'risida‘’gi O'zbekiston Respublikasi qonunining qoidalariga muvofiq holda tayyorlangan bo'lib, milliy tajribaning tahlili va ta'lim tizimidagi jahon miqyosidagi yutuqlar asosida tayyorlangan hamda yuksak umumiy va kasb-hunar madaniyatiga ijodiy va ijtimoiy faollikka ijtimoiy-siyosiy hayotda mustaqil ravishda mo ljalni to'g'ri ola bilish mahoratiga ega bo'lgan istiqbol vazifalarini ilgari surish va hal etishga qodir kadrlarning yangi avlodini shakllantirishga yo'naltirilgandir. Insonga tashqi muhitdan ijobiy ta’sir qiluvchi eng kuchli ornil - ovqatdir. Ovqatlar turli oziq mahsulotiaridan tayyorlanadi. Bu mahsulot la rga oshpazlik ishlovi berilgach. ularda fizik-kimyoviv o'zgarishlar sodir bo'lib, ana shu o'zgarishlar ovqatni hazm qilishda, o'zlashtirishda katta yoidam beradi. Sog'lom avlodni tarbiyalash uchun esa ovqat tayyorlash jarayonini. ovqatlanish rcjimi. me’yorini, madaniyatini o'rgatish muhim ahamiyatga ega. Mehnat ta’limi bo'yicha Davlat ta’lim standani pazandachilik yo'ualishida talabalar oziq-ovqat mahsulotlariga ishlov berish oshpazlik va qandolatchilik asoslari, oziq-ovqat mahsulotlarining inson hayotidagi o'rni. hususiyatlari, to'yimliligi, turlari, ovqatlanish nic’orlari va tarkibi, taomlarning turlari, milliy taom va boshqa millat taomlari, oziq-ovqat sanoati ishlab chiqaradigan mahsulotlar turlari to'g'risida chuqur bilimlarni berilishi talab qilinadi. Har qanday masalliqni lazzatli va foydali taomga aylantirish pazandaning mahoratiga bog'liqdir. Taom tayyorlash jarayoni ham ilmga asoslangan bir san"atdir. Ovqat tayyorlash jarayoni fani - oziq-ovqat tovarshunosligi, ovqatlanish fiziologivasi, ovqatlanish sanitariyasi va gigienasi ovqatlanishni tashkil etish, ovqat tayyorlash asbob va jihozlari kabi fanlar bilan bog'liq holda o'rgatiladi. Taom tayyorlashda pazandachilik mahsulotlarini tayyorlashda talabalaming badiiy didini ijodkorligini tarbiyalashga alohida ahamivat berish kerak. Ushbu kurs ishida ana shu vazifalarni amalga oshirish ko'zda tutiladi.

MASALANING QO’YILISHI

Ushbu kurs ishida mavzusida yaxna taomlar va tamaddilarni tayyorlash jarayonini o’rganish , asosan, bu mavzuda yaxna taomlar va tamaddilar haqida barcha ma’lumotni to’plash va ular haqidagi bilimni mustahkamlash masalasi qo’yilgan edi.
Ushbu masalani hal qilishda quyidagi vazifalarni bajarishimiz kerak bo’ladi:

• 
  Mavzuga oid adabiyotlarni to’plash va tahlil qilish ;
  
• 
  Yaxna taomlar haqida tushuncha va ularning turlari haqida ma’lumot to’plash
  
• 
  Yaxna taom va tamadilar tayyorlanishini o’rganish;
  
• 
  Sabzavotlardan tayyorlanadigan salatlar va vinegretlar haqida tushunchaga ega bo’lish;
  
• 
  Go'shtdan tayyorlanadigan salatlar turlari haqida bilish;
  
• 
  Baliqdan tayyorlanadigan salatlar haqida ma’lumotlar
  
• 
  Yaxna taomlar sifatiga qo‘yiladigan talablar va ularni saqlash muddatlari
  
• 
  

ASOSIY QISM

1. Yaxna taomlar haqida tushuncha va ularning turlari

Yaxna (fors.toj. — sovitilgan) — qadimiy taomlardan biri. Dastlab olov kashf qilinib, qozon paydo boʻlganidan keyin suvda qaynatib pishirib sovitilgan holda isteʼmol qilinadigan taomlar; sovitilgan ichimliklar. Ya. taomlarga hayvonot masalliqlaridan tayyorlanadigan qazi, qarta, qorin, xasip, dumbajigar, kallapocha, sutli oʻpka, liqliq, yaxna goʻsht va boshqalar kiradi. Ya. ovqatlarni sabzavotlardan ham tayyorlash mumkin. Ya. goʻsht tayyorlash uchun yaxlit goʻsht boʻlaklari qaynab turgan suvga yoki shoʻrvaga solinadi, 1 — 1,5 soat mildiratib qaynatiladi, qozonga tuz, archilgan butun piyoz, sabzi, sarimsoqva b. solinadi. Goʻsht pishgach, suvdan olinib, havoda sovitiladi, qalamlab yoki yaproqlab kesib, murchli piyoz yoki sabzavotlar bilan dasturxonga tortiladi.