' G. P. Xomchenko, I. G. Xomchenko
Download 6.95 Mb. Pdf ko'rish
|
98 = 1,372 g. Tarkibida massasi 1,372 g H 2
4
2
(9,3%) li eritmaning massasini aniqlaymiz: Kerak bo'ladigan eritmaning hajmini hisoblab topamiz: 4.38. 250 ml hajmdagi 0,6 M KOH eritmasini tayyorlash uchun 5 M KOH eritmasidan qanday hajmda olish kerak? Javobi: 4 .3 9 . N a 2
3
8
tayyorlash uchun kerak bo'ladigan eritmaning hajmini aniqlang. Javobi: IS,2 ml. /?(H 2
2
2
Erigan moddaning massasini topamiz: wi(H2S 0 4) co(H2S 0 4) ’
4 .41. 200 g massali suvga zichligi 1,09 g/m l bo‘lgan KC1 ning 2 M eritmasidan 40 ml hajmda qo‘shildi. Hosil bo'lgan eritmaning zichligi 1,015 g/m l ga teng. Eritmadagi KC1 ning massa ulushi va molyar konsentrasiyasini aniqlang. Yechish. KC1 eritmasining dastlabki massasini aniqlaymiz: m = Vp; m = 40 • 1,092 = 43,6 g. Hosil bo'lgan eritmaning massasini hisoblaymiz: rri = m( H 2
rri = (200 + 43,6) g = 243,6 g. Dastlabki eritmadagi tuz moddasining miqdori: я(КС1) = c(KCl) ■ V; n(KCl) = 2 ■ 0,04 mol = 0,08 mol bo'ladi. Eritmadagi tuzning massasini aniqlaymiz: /я(КС1) = /i(KCI) • Л/(КС1); /и(КС1) = 0,08 • 74,5 g = 5,96 g. KC1 ning xuddi shunday massasi suyultirilgandan keyin ham eritma tarkibida bo'ladi. Olingan eritmadagi KC1 ning massa qismini aniqlaymiz: co'(KCl) = /n(^C1) ; co'(KCl) = = 0,0245 yoki 2,45%. Hosil bo'lgan eritmaning hajmi: v ' = у ; V' = ^ jy f ml - 240 ml = 0,24 1. Hosil bo'lgan eritmadagi KC1 ning molyar konsentrasiyasini hisoblab topamiz: c'(KCl) = ; c'(KCl) - M = 0,33 M. 4.42. Massa ulushi 10% bo'lgan NaCl eritmasini hosil qilish uchun massasi 200
g bo'lgan suvga zichligi 1,12
g/m l b oigan 3 M NaCl eritmasidan qancha hajm qo'shish kerak? Javobi: 395 ml. 4.43. Zichligi 1,05 g/m l, hajmi 80 ml b oigan 3,5 M- N H 4CI eritmasiga 40 ml hajmdagi suv qo'shildi (suvning zichligini 1 g/m l ga teng deb olinsin). Hosil boigan eritmadagi tuzning massa ulushini toping. Javobi: 12,1%. 4 .4 4 . Zichligi 0,9 g/m l b o ig a n 11Л/С,Н5ОН ning suvli eritmasidan etil spirtning hajmiy va massa ulushini aniqlang. Etil 540
spirtning zichligi 0,79 g/m l ga, suvniki— 1 g/m l ga teng. Javobi: massa u lu shi— 0,562; hajmiy ulushi — 0,641. Eruvchanlik 4.45. Alyuminiy xloridning 15°C temperaturadagi eruvchanlik koeffitsiyenti 35 ga teng. 15°C temperaturada to'yingan eritmadagi ammoniy xloridning massa ulushini aniqlang. Yechish. Eruvchanlik koeffitsiyenti 15°C tem peraturada, massasi 100 g bo'lgan suvda massasi 35 g bo'lgan ammoniy xlorid erishini ko'rsatadi. Hisoblashlar uchun tarkibida massasi 100 g bo'lgan suv namunasini tanlab olamiz. Unda erigan tuz massasi 35 g bo'ladi. Eritmaning massasini topamiz: m = m (H 2
4
4
4
2
m{ = (100 + 4,5) g = 104,5 g. 0°C temperaturada tarkibida massasi 100 g suv bo'lgan eritmaning massasi: m2= m 2
2
2
m2 = (100 + 4,1) g = 104,1 g. Massasi 104,5 g bo'lgan eritma sovitilganda hosil bo'ladigan cho'kmaning massasini aniqlaymiz: " W m n ) = т Г т т '"(cho'km a) = (104’5
1
-4
/n (c lio ‘k m a ) lr> (c h o 'k m a) Massasi 500 g b oigan eritma sovitilganda hosil bo'ladigan cho'kmaning massasini hisoblaymiz: , _ ffl(cho‘kma)/nl , _ 0 ,4 5 0 0 _ J Q 1 a ^ (cho'kma) fti\
’ ^ (cho'kma) 1 04,5 '
40 g ga, 10°C temperaturada — 15 g ga teng. Massasi 70 g boigan 50°C temperaturadagi to'yingan eritmani 10°C temperaturagacha sovitil ganda hosil boigan cho'kmaning massasini aniqlang. Javobi: 12,5 g. 4 .5 0 . Kumush nitratning massa ulushi 0,82 bo'lgan 60°C temperaturadagi eritmasi to'yingandir. Massasi 140 g b o ig a n bu eritmani 10°C temperaturagacha sovitilganda massasi 71,2 g boigan tuz cho'kmaga tushdi. Kumush nitratning 10°C temperaturadagi eruvchanlik koeffitsiyentini aniqlang. Javobi : 173,0 g. 4.51. Massasi 100 g b oigan suvda 30°C temperaturada massasi 81,8 g b oig a n ammoniy bromid eriydi. Massasi 300 g b oigan 30°C temperaturada to'yingan NH^Br eritmasini 0°C tem pe raturagacha sovitilganda massasi 36,8 g b oigan tuz cho'kmaga tushadi. Massasi 100 g b o iga n suvda 0°C temperaturada ammoniy bromidning qanday massasi eriganligini aniqlang. Javobi'. 59,5 g. 4.52. Massasi 100 g b oigan suvda normal sharoitda 50,5 1 hajmdagi vodorod xlorid eriydi. 50°C temperaturada va normal bosimda vodorod xloridning eruvchanlik koeffitsiyenti 59,6 g ga teng. 0°C temperaturada massasi 40 g b o ig a n to'yingan HCI eritmasini 50°C temperaturagacha qizdirildi. Qolgan eritmaning massasini aniqlang. Javobi : 35,0 g. Elektrolitlarning eritmalardagi kimyoviy reaksiyalari 4 .53. Suvli eritmalarda: 1) natriy suifid bilan mis (11) sulfat orasida, 2
boradigan reaksiyalaming molekulyar, ionli va qisqartirilgan ionli shakllaridagi tenglamalarini tuzing. Yechish. 1. Masalani bosqichlarga bo'lib bajaramiz: a) reaksiyaning tenglamasini molekulyar shaklda tuzamiz: b) eruvchan kuchli elektrolitlarning formulalarini ionlar shak lida yozamiz, chunki ularni to‘liq dissosilanadi deb tasawur eta- miz, qolgan moddalarni formulalarini esa (masalan, cho'kmaga tushayotganlarini) o ‘zgarishsiz qoldirib, reaksiyaning ionli teng lamasini tuzamiz. Ion tenglamalarni tuzishda tuzlar va asoslarning suvda eaivchanlik jadvalidan foydalanish lozim. Bizning misoli- mizda quyidagini hosil qilamiz: 2 N a + + S2- + Cu2+ + S 0 42- = C u S l + 2 N a + + S 0 42- d) 0
dorlarini chiqarib tashlaymiz (ular tagiga chizilgan): 2 N a + + S2- + Cu2+ + S 0 42' = C u S l + 2 N a + + SO ,^ e) tenglamani qisqartirilgan ionli shaklda yozamiz: S2- + C u2+ = C u S i 2. Oldingi misoldagidek bosqichlar bilan bajaramiz: a) F e ,( S 0 4), + 6
2
4
6
6
d) 2Fe3+ + 3 S O /-+ 6
6
4
2
4
2
4
b) C 0 2+ 2KOH = K 2
d) AlClj + 3 A g N 0 3
3)3
3)2
+ C 0 2
3
3
2
4)3
+ 2K 3
2
4
d) CuO + H 2
4
4
e) H 2
4
2
4
3
Ikkala tenglikni birlashtirib, ionli shakldagi tenglamani hosil qilamiz: N i2+ + 2 N 0 3
lonlarni birikma formulalari shaklida birlashtirib, tenglamani molekulyar shaklda yozamiz: N i(N O ,)2
+ K2S = N iS i + 2 K N 0 3
M os keladigan boshqa ionlarni tanlab, ikkinchi tenglamani hosil qilamiz: N i2+ + S2' = N iS i 2СГ + Ba2+ = 2СГ + Ba2+ N iC l 2
I + BaCl 2
keladigan, ikkitadan har xil bo'lgan m olekulyar shakldagi tenglamalar tuzing. b) N H 4+ + О Н - = N H 3T + Н 20 d) Pb 2
4 .5 9 . Quyidagi reaksiyalaming tenglamalarini molekulyar shaklda yozing. a) Ag+ + I~ = Agl b) C 0 32
d) C o 2
4.60. Quyidagilardan deyarli oxirigacha boradigan reaksiya- larning tenglamalarini tuzing va ularni qisqartirilgan ionli shaklda yozing: a) C uC l 2
2
4
b) C u ( N 0 3)2
+ K O H ->. . . d) C u (O H )2’+ H 2
e) C u S 0 4
0 CaCl, + H N O , - > ... g) C aC l 2
3
)2
2
4
2
/w(HCl) = mco(HCl); m(HCl) = 30 • 0,05 g = 1,5 g. /z(HCl) = ^ ( н с о ’ w(HCl) = mol = 0,0411 mol. Reaksiyaning tenglamasidan: «(N aO H ) = «(HCI); «(N aO H ) = 0,0411 mol bo'ladi. 0,0411 mol — reaksiya uchun kerak bo'ladigan natriy gidroksid moddasining miqdori. So'ralayotgan natriy gidroksid massasini hisoblaymiz: m (N aO H ) = «(N aO H ) • M (N aO H ) /«(N aO H ) = 0,0411 ■ 40 g = 1,6442 g co(NaOH) = 0,04(4% ) yoki natriy gidroksid eritm asining zarur bo'lgan massasi m' ni aniqlaymiz: m ( N a O H ) , 1,644
m = to(NaOH) ’ т = Ш
^ 4 1 ’ 1 8 - 4.63. Zichligi 1,02 g/m l sulfat kislotaning massa ulushi 3% bo'lgan 20
ning normal sharoitda o'lchangan qanday hajmi kerak bo'ladi? Reaksiya natijasida ammoniy sulfat hosil bo'ladi. Javobi: 280 ml. 4.64. Erigan moddaning massa ulushi 6,3% ni tashkil etadigan, massasi 25 g bo'lgan nitrat kislota eritmasi bilan reaksiyaga kirishishi uchun massasi 40 g bo'lgan kaliy gidroksid eritmasi kerak bo'ladi. Eritmadagi ishqorning massa ulushini aniqlang. Javobi'. 3,5%. 4.65. Bariy xloridning massa ulushi 5% bo'lgan eritmasini natriy sulfatning massa ulushi 8
tirilganda hosil bo'ladigan cho'kmaning massasini aniqlang. BaCl 2
2
4
Yechish. Reaksiya tenglamasini yozamiz: BaCl, + N a ,S 0 4
Erigan bariy xlorid moddasining massasi va miqdorini topamiz: /«(BaCl,) = m,a>(BaCl2); w(BaCl2) = 15 • 0,05 g = 0,75 g; «(B aC l2) = ; л(ВаС12) = ^ mol = 3,6 • 10 ~3
Eritmadagi natriy sulfat moddasining massasi va miqdorini hisoblaymiz: 546 /?(Na 2
2
6
Reaksiyaning tenglamasidan 3,6 • 10 -3
xlorid bilan reaksiyaga kirishish uchun natriy sulfatning 3,6 • lO -3
miqdordagi moddasi kerak bo'lishi ko'rinib turibdi. Binobarin, natriy sulfat mol miqdorda olingan. Reaksiya tenglamasidan: « (B a S 0 4) = / 7
Aj(BaS04) = 3,6 ■ Download 6.95 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling