' G. P. Xomchenko, I. G. Xomchenko
Download 6.95 Mb. Pdf ko'rish
|
10 -3
Bariy sulfat cho'kmasining massasini aniqlaymiz: /??(BaS04) = / 7
0
-23
■ 233 g = 0,84 g. mol. 4.66. Natriy karbonatning massa ulushi 7% bo'lgan (zichligi 1,07 g/mH 15 ml hajmdagi eritmasini nitrat kislotaning massa ulushi 16% bo'lgan (zichligi 1,09 g/m l) 8
bilan aralashtirilganda qancha hajm uglerod (IV) oksid olish mumkin. Hajmni normal sharoitda hisoblang. Javobi. 0,24 litr. 4.67. 280 ml hajmdagi (normal sharoitda) uglerod (IV) oksid massa ulushi 0,12
bo'lgan bariy gidroksidning 20
orqali o'tkazilganda hosil bo'ladigan cho'km aning massasini aniqlang. Javobi. 2,46 litr. 4.68. Sulfat kislotaning massa ulushi 4,9% bo'lgan eritmasini olish uchun massasi 4 kg bo'lgan suvda oltingugurt (VI) oksidning qanday massasi eritilishi kerak? Javobi: 167 g. 4.69. Zichligi 1,12 g/m l, massa ulushi 0,2 bo'lgan 40 ml hajmdagi nitrat kislotaning eritmasini, zichligi 1,17 g/m l, massa ulushi 0,15 bo'lgan 36 ml hajmdagi natriy gidroksid eritmasi bilan aralashtirilganda hosil bo'lgan tuzning massa ulushini aniqlang. Yechish. /я, — massa; Vx — hajm; p , — nitrat kislota erit masining zichligi; m2 — massa; V2 — hajm, p 2
eritmasining zichligi; m 3
kiritamiz. Reaksiya tenglamasini yozamiz: H N 0 3
3
3
aniqlaymiz: /и, = И,р]; /и, = 4 0 • 1,12 g = 44,8 g; w (H N 0 3) = m ,co(H N 03); m (H N 0 3) = 44,8 • 0,2 g = 8,96 g; « ( H N 0 3) = M(HNOO ; « ( H N 0 3) = ^ mol = 0,142 mol. Shunga o ‘xshash, eritmadagi natriy gidroksid moddasining massasi va miqdorini topamiz: m2= V2 p,; w, = 36 ■ 1,17 g = 42,1 g; w(NaO H ) = m 1
/w(NaOH) = 42,1 • 0,15 g = 6,32 g; «(N aO H ) = ’ < NaOH) = ^ £ mol = 0,158 mol. Reaksiya tenglamasidan 0,142 mol miqdordagi nitrat kislota moddasi bilan 0,142 mol miqdordagi natriy gidroksid moddasi reaksiyaga kirishishi kelib chiqadi, binobarin, NaOH m ol miq dorda olingan. Reaksiya tenglamasidan: A 7
0
3
Tuzning olingan eritmadagi massa ulushini aniqlaymiz: co(N aN 03) = '”(N^ ° 3 ) ; o ( N a N 0 3) = = 0 , 1 3 9 yoki 13,9%. 4.70. Massasi 50 g bo'lgan suv massasi 1,2 g bo'lgan bariy oksid bilan aralashtirilganda hosil bo'lgan eritm adagi bariy gidroksidning massa ulushini aniqlang. Javobi'. 2,62%. 4.71. Zichligi 1,1 g/ml HCI ning massa ulushi 0,2 bo'lgan 50 ml hajmli xlorid kislota bilan ruxning qanday massasi reaksiyaga kirishishi mu mk i n ? Bunda n orm al sh aroitd a o ' l c h ang a n vodorodning qanday hajmi ajralib chiqadi? Javobi'. 9,8 g; 3,4 1. 4.72. HCI ning massa ulushi 10%, zichligi 1,05 g/m l bo'lgan 120 ml hajmdagi eritmasi 200 ml hajmdagi 0,5 M A g N 0 3
548 bilan aralashtirilganda kumush xlorid moddasining qanday miq dori olinishi mumkin. Javobi: 0,1 mol. 4.73. Temir (III) xloridning massa ulushi 12% bo'lgan massasi 300 g eritmasidagi temirni gidroksid ko'rinishida to'la cho'ktirish uchun kerak bo'ladigan 1,2 M NaO H eritm asining hajmini aniqlang. Javobi: 554 ml. 4.74. Massasi 57,2 g bo'lgan N a 2
3
2
2
3
Ytchish. Moddalaming nomi sistematik nomenklaturaga ko'ra uning tarkibini to'la ko'rsatilishi kerak, masalan: O, — dikislorod (a n ’anaviy nomi — molekular kislorod); F e 2
3
H 2S 0 4
vodorod tetraoksisulfat (VI) C a(O H ), kalsiy gidroksid
Sulfat kislota CuCl, mis dixlorid yoki mis (II) xlorid A l(N O j), aluminiy trioksonitrat (V) aluminiy nitrat Ba3( P 0 4), bariy tetroksofosfat (V) bariy fosfat
2
dioksidi yoki marganes (IV) oksidi; M n 2
7
5.3. Sistematik nomenklaturadan foydalanib quyidagi modda- larning nomini ayting: H2, P4, NO,, N 2
5.4. Sistematik nomenklaturaga ko‘ra quyfdagi tuzlarning nomini a y tin g : A g B r, K C 1 0 , K M n 0 4, K A 1 (S 0 4) 2, N a H S 0 4, A l(O H ) 2
Yechish modda sistematik nomi foydalaniladigan formulasi nomi AgBr kumush ( 1
KCIO kaliy (I) oksoxlorat kaliy gi poxlorit KMn0 4
kaliy permanganat KA1(S0 4)2
aluminiy-kaliy tetraoksosulfat (VI) — N aH S0 4
Al(OH),Cl aluminiy digidroksidxlorid aluminiy digidroksoxlorid 5.5. Quyidagi birikmalarning nomini sistematik nomenklaturaga ko‘ra ayting: N aO H , Fe(O H )3, H 2
3
3
5.6. Sistematik nomenklaturadan foydalanib, quyidagi tuzlar ning nomini ayting: C u (N 0 3)2, AlBr,, K H C 0 3, Cu 2
2
3
3
2
4
3
3. Natriy gidrokarbonat qizdirilganda natriy karbonat olinadi: 2 N a H C 0 3
2
2
3
2
4
2
4
2
6
2
2
2
4
0
3
3
4
3
4)2
2
3
4
2
4
3
4
3
2
FeS -> H ,S -» KHS Jn I S 0 2
3
)2
3
3
4)2
2К + S = K2S 2. Shuningdek, kaliy gidroksid bilan vodorod sulfidning o'zaro ta'sir etishidan kaliy suifid olinishi mumkin: 2KOH + H 2S = K 2S + 2 H 20 3. Bariy suifid eritmasining kaliy sulfat bilan o'zaro ta’sir etishidan kaliy suifid hosil bo'ladi: BaS + K 2
4
4
kamida to'rtta reaksiyaning tenglamasini yozing. Eritmalarda boradigan reaksiyalarni ionli va qisqartirilgan ionli shakllarda tasvirlang. 5.14. Reaksiya natijasida natriy bromid hosil bo'ladigan to'rtta reaksiya tenglamasini tuzing. 5.15. Quyidagi o'zgarishlami amalga oshirishga imkon beradigan reaksiyalaming tenglamalarini yozing: Cu -> X -» C u C l2-> Y -» C u S 0 4
Yechish. 1. Mis metalidan foydalanib, mis (II) xlorid olish mumkin bo'ladigan X moddasini olish kerak. Eng oddiy usul — misning mis (II) oksidgacha o'ksidlanishi: 2Cu + 0 2
CuO xlorid kislota bilan o'zaro ta’sir etib, mis (II) xlorid hosil qiladi: CuO + 2HC1 = C u C l 2
Boshqacha usul ham bo'lishi mumkin. Mis konsentrlangan sulfat kislotada eriydi: Cu + 2H 2
4
4
Agar olingan eritmaga bariy xlorid eritmasi qo'shilsa, mis (II) xlorid hosil bo'ladi: C u S 0 4
4
4
Shunday qilib, X modda—bu mis (II) oksid yoki mis (II) sulfat. 2. Mis (IT) xloriddan mis (II) sulfatga o'tishning eng oddiy usuli oraliq birikma Y orqali o'tishdir. Y — mis (II) gidroksidning cho'ktirilishi va undan keyin uning sulfat kislotada eritilishi: C u ( 0 H ) 2
2
4
Shunday qilib, Y birikma mis (II) gidroksiddir. 5.16. Quyidagi o ‘zgarishlarni amalga oshirishga imkon beradi gan reaksiyalaming tenglamalarini yozing: a) F e ( N 0 3)3
-> X —> F e 2
4)3
)3
F e(O H ), Javobi: a) X — temir (III) gidroksid; b) Y — tem ir (III) xlorid; d) Z — temir (II) xlorid yoki temir (II) sulfat. 5.17. To‘rtta oddiy modda — kaliy, oltingugurt, kislorod va vodoroddan — uchta o ‘rta tuz, uchta kislota va uchta nordon tuz olinish reaksiyalarining tenglamalarini yozing. Yechish. Vodorod va kisloroddan suv olish mumkin: 2H 2
2
2
2
3
2K + H20 = 2KOH + H 2
mumkin:* 2KOH + 2K = 2K20 + H 2
kislotali oksidlar bilan kaliy sulfit va kaliy sulfat (ikkita o'rta tuz) hosil qiladi: K ,0 + SO, = K ,S 0 3
4
* Kaliy bilan kislorodni bevosita o'zaro la’sir ellirib oksid olish mumkin emas К + О, = К О , К О , — kaliy peroksid, oksidlarga taalluqli emas. 2К + S = K2S Vodorod oltingugurt bilan vodorod suifid hosil qiladi: H 2
uning suvdagi eritmasi suifid kislota deb ataladi. Oltingugurt (IV) oksid suv bilan o ‘zaro ta’sir etib sulfit kislota hosil qiladi: S 0 2
2
3
kislota hosil qiladi: S 0 3 + H 20 = H 2
4
2
3
3
K20 + 2H 2
4
4
5 .1 8 . Qanday qilib oddiy m oddalar — kalsiy, fosfor va kisloroddan foydalanib, kalsiy fosfat olish mumkin? Tegishli reaksiyalar tenglamalarini yozing. 5.19. Temir (II) suifid, kislorod, natriy gidroksid eritmasi, xlorid va sulfat kislotaning suyultirilgan eritmalaridan foydalanib, oltita o'rta tuz olish mumkin bo'ladigan reaksiyalaming tengla malarini yozing. 5 .2 0 . Q o'rg'oshin (II) oksidning amfoterlik xususiyatini ko'rsatadigan reaksiyalaming tenglamalarini yozing. Yechish. Oksid va gidroksidning amfoterlik xususiyatini isbot- lash uchun bu birikmalarning asosli va kislotali xossalarini namoyon qiladigan reaksiyalaming tenglamalari keltirilishi lozim. 1. Qo'rg'oshin (II) oksid kislota eritmalari bilan o'zaro ta’sir etadi. Masalan: PbO + 2 H N O , = P b ( N 0 3) 2+ H20 Bu reaksiyada qo'rg'oshin (II) oksid asosli xossalarni namoyon qiladi. Shuningdek, qo'rg'oshin (II) oksidning asosli xossalarini xarakterlash uchun kislotali xarakterdagi moddalar bilan bo'ladigan reaksiyalarga misollar keltirish mumkin, masalan: PbO + S i 0 2
2
kislotali oksid 2. Qo'rg'oshin (II) oksid ishqor bilan suyuqlantirilsa, o'zaro ta’sirlashadi: PbO + 2N aO H = N a 2
2
2
2
Download 6.95 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling